Drijvende krachten achter Dockland zijn professor emeritus Ruimtelijke Ordening Georges Allaert en Luc Seminck, gedelegeerd bestuurder van GFS N.V., met vestigingen te Geraardsbergen en Oostende. Beiden ontwikkelden gezamenlijk het chemie-cluster concept Dockland. Als mogelijke vestigingslocaties voor Dockland kwamen Plassendale (Oostende), de Antwerpse Linkoever, de E.N.A.-zone langsheen het Albertkanaal en de Gentse Kanaalzone in aanmerking. Dat de keuze uiteindelijk op de linkerkanaaloever van de Gentse haven viel, meer bepaald de Kuhlmann-site, heeft voornamelijk te maken met de actieve rol die het Gentse Havenbedrijf van meetaf in het dossier opnam. Op de linkeroever zijn overigens een aantal chemische bedrijven actief zoals Eastman (ex-Taminco) en Sadaci.

“Het Dockland-concept haakt in op het strategisch beleid van de haven van Gent, die enerzijds voorziet in ruimte voor vernieuwing, groen en innovatie, anderzijds mikt op de diversificiatie van de havenactiviteiten”, aldus havenschepen Mathias De Clercq.

Voorts bleken in de Arteveldestad een aantal basisvoorwaarden aanwezig om aan een grensoverschrijdend territoriaal pact (lees: Gent en Evergem, nvdr.) te werken. Het concept biedt bovendien de mogelijkheid om het territoriaal rendement te verhogen. Bovendien bleek het lokale bedrijfsleven interesse te betonen voor co-siting.

Ten slotte heeft de Gentse haven ervaring met cluster-werking. Zo wordt aan de Moervaart, onder impuls van het Havenbedrijf, zoals bekend, een bio-gebaseerde cluster ontwikkeld, die inmiddels al voor een 800-tal bijkomende jobs zorgde. Ook rond Arcelor-Mittal kwam door organische groei een cluster tot stand.

Nieuw business-model voor duurzaam ruimtegebruik

Dockland wordt ingericht op de voormalige Kuhlmann-site, dat de gemeentegrens met Evergem overschrijdt. Voor zowel Gent als Evergem kadert het project in een nieuw business-model van duurzaam ruimtegebruik.

“Opzet van Dockland is laagdrempelige toegang te verschaffen voor bedrijven met een milieugevoelig karakter in de chemie en aanverwante sectoren, die nood hebben aan ruimte voor ondernemen en een duurzame samenwerking tegen de achtergrond van een volatiele marktomgeving en verstrengende regelgeving,” verduidelijkt Luc Seminck.

Dat zal gebeuren in het kader van shared services-center dat zich inlaat met de veiligheidsaspecten, de kwaliteitscriteria, de energiebevoorrading, de noodplanning, … alsook met de algemene structuur binnen de zone (nutsvoorzieningen, brandbeveiliging, …).

Door de basisvergunningen aan een hele zone toe te vertrouwen, kunnen bedrijven die zich op Dockland vestigen zich toespitsen op hun kernactiviteiten en bovenop snel schakelen. De nieuwe Seveso III-richtlijn maakt uitbreiden voor ondernemingen moeilijker tot zelfs onmogelijk. Dockland zal voor alle te ontwikkelen activiteiten de nodige vergunningen aanvragen en de nodige procedures in één keer doorlopen. Individuele MER/OVR-studies zijn voor de ontwikkeling van nieuwe initiatieven derhalve niet meer nodig. Ook gemeenschappelijke innovatie behoort, dankzij de co-siting, tot de mogelijkheden.

De activiteiten van de basischemie verschuiven steeds vaker naar het buitenland. De hier gevestigde chemiebedrijven besteden hun logistieke operaties in toenemende mate uit.

“Bedrijven die activiteiten voor dit soort opdrachtgevers verzorgen hebben nood aan een omgeving waarin ze snel kunnen schakelen,” weet Thierry Vanlancker, president Fluoroproducts bij Chemours (Genève), een spin-off van DuPont waarin vorig jaar de performantiechemicaliën werden ondergebracht.

Zuinig ruimtegebruik

Naast aspecten als het zuinig ruimtegebruik en het cluster-beleid, stapt het Gentse Havenbedrijf ook in het Dockland-project omwille van de koppeling tussen industrie en havenactiviteiten.

“Schaalvergroting is hierbij van cruciaal belang. De investeringen binnen Dockland zijn voor een individueel bedrijf niet langer haalbaar,” weet Daan Schalck, ceo van het Gentse Havenbedrijf.

Jaarlijks verleent het Havenbedrijf gemiddeld een 10-tal hectaren in concessie. Met het Dockland-concept alleen is in een eerste fase 17 hectaren gemoeid. Uitbreiding is mogelijk in noordelijke richting naar Zelzate.

Participatief model ontwikkelen

De Vlaamse regering schaart zich achter het proefconcept. Met andere woorden, het draagvlak is aanwezig, nu is het zaak het geheel te implementeren. Met het oog op het verkrijgen van de kadervergunning zal een participatief model worden ontwikkeld.

In tegenstelling tot de bestaande clusters in de Gentse haven, is Dockland een hergebruik van ruimte op een “brownfield”, die bottom-up wordt gerealiseerd. Vast staat dat GFS in de overkoepelende holding een belang zal nemen.

Met een viertal bedrijven wordt momenteel onderhandeld met het oog op een eventuele vestiging in Dockland.

“In Vlaanderen zijn een duizendtal chemische bedrijven actief in de chemische dienstverlening (afvullen, verpakken, mengen, terugname & reiniging van verpakking, …). Voornamelijk in Oost- en West-Vlaaderen is heel wat expertise voorhanden. Dockland vormt dan ook een uitstekende opportuniteit om die expertise in Vlaanderen te verankeren,” besluit professor Georges Allaert.

Mede-initiatiefnemer Luc Seminck hoopt dat tegen eind volgend jaar een eerste bedrijf met de realisatie van een vestiging in Dockland een aanvang kan nemen.