Mark Oosterlinck, technisch-industrieel ingenieur van vorming, wisselde vier jaar na het voltooien van zijn opleiding zijn betrekking bij een familiale speler in de aandrijftechniek voor een baan bij een multinational, gespecialiseerd in elektro-mechanische aandrijvingen. In 24 jaar klom hij er op van een commerciële functie tot het algemeen management. Toen hem ook werd verzocht meer internationale verantwoordelijkheden op te nemen, besloot hij om familiale redenen rond de eeuwwisseling een nieuwe uitdaging binnen de eigen landsgrenzen op te nemen. Airco-producent Daikin zocht hem toen aan om aansturing te geven aan Daikibel N.V. (Waver), dat toen in exclusiviteit de producten van de Japanse multinational in België in Luxemburg verdeelde en de dienst na-verkoop verzorgde. Daikibel werd initieel opgericht met de hulp van Daikin dat een participatie van 40% in de onderneming had. Dat aandeel werd gefaseerd opgebouwd om de distributie-organisatie in 2002 integraal binnen de Daikin-groep te integreren. Wat volgde was de herbenoeming van de vennootschap tot Daikin Airconditioning Belgium N.V. “Nog voor het jaareinde voeren we een nieuwe naamswijziging door. Daikin Airconditioning Belgium wordt dan Daikin Belgium”, kondigt de managing director aan. Onderstaand wordt duidelijk waarom dit initiatief wordt genomen: Daikin staat in de markt nog steeds bekend als aanbieder van oplossingen voor koude-generatie. Maar die status is inmiddels achterhaald.

De Japanse airco-producent zette 36 jaar terug voet aan Europese wal. Aanvankelijk in Gibraltar, maar vrij snel kon het concern-management worden overtuigd om in Oostende een productie-eenheid te bouwen. Die stelt, naargelang van de seizoenen, 1.600 tot 2.700 mensen tewerk. In Tsjechië zijn inmiddels ook productie-eenheden actief in Brno en Pilzen (kleinere airco-uitvoeringen, nvdr.). Het hoofdkantoor van Daikin EMEA is in Anderlecht gevestigd. Waver is, zoals gezegd, de uitvalsbasis van de verkoops- en service-organisatie Daikin Airconditioning Belgium N.V.

In 2007 brak Daikin definitief met zijn airconditioning-reputatie. Toen introduceerde de onderneming de Altherma-productreeks. Die maakte weliswaar gebruik van de gekende airco-technologie, maar profileerde zich als een volwaardig en vooral milieuvriendelijk alternatief voor de klassieke verwarmingsinstallatie op gas of stookolie. Het systeem maakt het mogelijk aanzienlijke energiebesparingen (tot 60%) te realiseren en de CO2-uitstoot tot 70% terug te dringen. Het Altherma-product omvat immers alle componenten om de woningverwarming, de productie van sanitair water en, desgewenst, ook de koeling te verzorgen. “Daikin, dat bij mijn aantreden bekend stond als leverancier van airconditioning-oplossingen, is vandaag de dag uitgegroeid tot een all-round aanbieder van HVAC-oplossingen, zeg maar als een speler in de markt van zowel de heating, cooling als het comfort,” aldus Mark Oosterlynck.

Om zijn ambities op de heating-markt kracht bij te zetten, introduceert Daikin thans de Altherma-toestellen van de tweede generatie. Waar aanvankelijk de energie die uit de buitenlucht werd betrokken, volstond om warm water tot 52°C te produceren, komen met de nieuwe Altherma high temperature-toestellen watertemperaturen tot 80°C binnen bereik. “Altherma high-temperature warmtepompen kunnen voortaan probleemloos de gas- of stookolieketels voor residentiële verwarmingstoepassingen vervangen,” stelt onze gesprekspartner.

Maar op zijn minst van even groot strategisch belang is de overname van de Maleisische Y.O.L.-groep, met hoofdzetel in Kuala Lumpur, die begin 2007 werd gefinaliseerd. Daikin telde toen 243,8 miljard JPY (nagenoeg 1,89 miljard EUR) neer voor de overname. Tot de Y.O.L.-groep hoorde o.m. het Amerikaanse McQuay (Minneapolis, Minnesota), een Top 4-speler in de wereldwijde markt van de ijswatersystemen. Daikin haalde zodoende niet alleen bijkomende expertise in huis (zeg maar, de tegenhanger van de eigen directe expansie-technologie op airco-vlak, nvdr.), maar kocht gelijktijdig een niet onbelangrijk concurrent in.

Net zoals Daikin vroeger zijn Europese distributeurs stelselmatig opkocht, doet men thans hetzelfde met het verkoopkanaal van McQuay. Zo nam Daikin Airconditioning Belgium N.V. zopas de Applied- en Services-divisie over van Air Conditioning Technology N.V. (ACT, Tubize), beter bekend onder zijn handelsnaam AirXperience. Het in 1986 opgerichte ACT is voornamelijk actief in de import en dienst na-verkoop van de A/C-producten en chillers van McQuay. Achttien medewerkers van ACT, goed voor een jaaromzet van zowat 5 miljoen euro, stapten over naar Daikin Airconditioning Technology.

Als gevolg van de overname verwerft Daikin in Europa drie bijkomende productie-eenheden, met name in Cecchina (Italië, grote “chillers”) en twee voor grote “airhandling-units” (Milaan en Cramlington, UK). Vooralsnog blijft McQuay als merknaam behouden. Of dat ook in de toekomst zo blijft, zal nog moeten blijken. “De grote installatiebedrijven in België konden we binnen het marktsegment van de ijswatermachines onvoldoende servicen. Ons “chiller”-aanbod bleef beperkt tot vermogens tot 500 kW. Met de integratie van ACT komt daar verandering in. Nu kunnen we immers in eigen beheer “chillers” tot 3 MW aanbieden,” vertrouwt Oosterlynck ons toe.

De recente ontwikkelingen hebben tot gevolg dat Daikin sinds enkele jaren zijn activiteitenspectrum gevoelig heeft verruimd. “Ambitie is met Daikin Airconditioning Belgium dit jaar naar een omzet van 60 miljoen euro door te stoten. Vorig jaar noteerden we een terugval van 55 miljoen tot 45 miljoen euro. Met de integratie van de ACT-divisie en het nieuwe heating-product dat in de (residentiële) vervangingsmarkt kan worden ingeschakeld, gaan we terug resoluut voor groei,” aldus onze gesprekspartner. Daikin EMEA was in 2008 goed voor 1,8 miljard euro. Dat stemt overeen met zowat 40% van de groepsomzet.

Mark Oosterlynck: “Vier jaar terug haalden we 85% van onze omzet uit de traditionele airco-activiteit (directe expansie). Vandaag is dat nog 53%. Wellicht zakt dat cijfer dit jaar voor het eerst beneden de 50%. De “applied” of “chiller business stoot in 2009 door van 3% naar 12%. En in het heating-segment mikken we met de Altherma-productlijn dit jaar op 20% van de inkomsten. In 2006 was van die divisie nog geen sprake”.

Daikin Airconditioning Belgium structureert zijn activiteiten langsheen vier business-lines. De airco-divisie, die sterk op de kantorenmarkt en hotel-business focust, maakt gebruik van koelmiddel om de energie tussen de buiten- en binnengroep te transporteren. Dat staat in scherp contrast met de “chilling”-divisie (lees: de McQuay-technologie, nvdr.) waarbij het medium om energie te transporteren niet langer koelmiddel is, maar water. “In de ijswatermachines heeft de komst van de warmtepomp voor een reversibel systeem gezorgd. Resultaat zijn centrale systemen, die zowel voor koeling als verwarming zorgen,” zo nog de managing director.

Derde divisie is de “heating business”, die hand over hand aan belang wint, zowel in residentiële als in business-to-business omgeving. “In België worden jaarlijks grosso modo 200.000 traditionele verwarmingsketels verkocht. Daikin mikt binnen dat segment op een marktaandeel van 10% tegen 2012. Op EMEA-vlak streeft men een zelfde marktpenetratie na tegen 2015,” luidt het. Belangrijk voordeel van de Altherma lucht/water-warmtepompen evenals de warmtepompen in water/water- is dat hun energierendement veel hoger ligt dan bij de huidige toepassingen, dit alles met een karakter dat beduidend milieuvriendelijker is. “Uit buitenlucht met een temperatuur van -15 tot 20°C, kan nog steeds voldoende energie worden gegenereerd voor verwarmingsdoeleinden,” aldus Oosterlynck. “Dankzij die inverter-technologie, die inmiddels de maturiteitsfase heeft bereikt, kan veel nauwkeuriger en automatisch op de temperatuurbehoeften worden ingespeeld. Dit alles in combinatie met een aanzienlijke energiebesparing en een belangrijke vermindering van de CO2-uitstoot. Om als marktleider onze status te bevestigen nemen we een voortrekkersrol op en zetten we dit jaar de verkoop van non-inverter-gestuurde machines stop,” wordt daaraan toegevoegd. Daikin opteert er derhalve voor de terminologie van airco-toestellen in te ruilen voor die van lucht/lucht-warmtepompen.

Vierde en nagelnieuwe activiteitenpijler van Daikin Airconditioning Belgium is de commerciële koeling.
Mark Oosterlynck: “Dat is een nieuw marktsegment dat we voor het eerst betreden. We bundelen onze directe expansie-expertise met de know-how inzake energierecuperatie in een nieuwe oplossing voor commerciële koeling, Convenipack genaamd. Met Convenipack bieden we een geïntegreerde oplossing, die specifiek is toegesneden op maat van buurtwinkels of tankstations die ook voedingswaren verkopen. De afzonderlijke buiteneenheid van weleer die de toonbanken en diepvriezers aanstuurde wordt vervangen door één geïntegreerde oplossing die, middels recuperatie van buitenlucht, het binnenklimaat regelt en ook de koelingsvereisten invult. Sinds de opstart in 2008 kunnen we thans al referenties voorleggen bij Total Belgium, Q8 en Spar”.

Daikin Airconditioning Belgium bewerkt de markt via zowat 300 installatiebedrijven. 38 daarvan werden als super-dealer voor een bepaald type installatie erkend. Duidelijk is dat door de vervaging tussen koude- en warmtegeneratie-oplossingen, ook aan dat netwerk nieuwe eisen worden gesteld. “Voorheen werkte Daikin vooral met koeltechnici. Met de nieuwe oplossingen komen daar nu ook steeds vaker chauffagisten en elektriciens bij kijken. Dat vergt bijzondere opleidingsinspanningen. Ook onze key-dealers worden immers aanbieders van totale HVAC-oplossingen,” aldus Oosterlynck. Daikin’s eigen service-medewerkers worden overigens uitsluitend in onderaanneming voor de (grote) installatiebedrijven ingeschakeld. Dat zal met de voormalige ACT-medewerkers niet anders zijn.

Om zijn doelstellingen op de heating-markt hard te maken, zal Daikin alvast de chauffagist moeten overtuigen van de voordelen van warmtepompen. “Die scoren op het stuk van de energieprestatieregelgeving gemiddeld 20 punten beter dan de traditionele gascondenserende ketel,” weet onze gesprekspartner. Om de nieuwe oplossing voor de modale installateur iets toegankelijker te maken, zette Daikin Airconditioning Belgium begin dit jaar een monobloc-versie van zijn bekroonde Altherma-warmtepompassortiment in de markt. Die kan beduidend makkerlijker worden geïnstalleerd. Laatste uitdaging van Daikin, ten slotte, is de stelselmatige vervanging - tegen 2015 - van de directe expansie- of airco-systemen die nog met koelmiddel worden aangestuurd. Daartoe zette de producent, samen met het netwerk, een maatspecifiek recycleringsprogramma op.