Aan de bestaande instrumenten voor innovatiestimulering (lees: subsidies en fiscale stimuli, nvdr.), voegt de Vlaamse overheid het nieuwe concept van Innovatief Aanbesteden (IA) toe. Vertrekkend vanuit de eigen noden, moedigt de overheid het bedrijfsleven aan tot het aanreiken van innovatieve oplossingen. "Binnen IA keren we de zaken om. Het zijn niet langer de bedrijven die met een innovatief concept voor innovatiesteun komen aankloppen. Het is de overheid zelf die een innovatieve aanpak actief poogt te stimuleren als oplossing voor bepaalde maatschappelijke problemen", verduidelijkt Christophe Veys, procurement legal advisor bij het IWT. Innovatief Aanbesteden staat in de doelstelling van de Europese Unie ingeschreven. Vlaanderen is, naar verluidt, de eerste die het instrument op gestructureerde wijze toepast. Voor IA werd een budget van 10 miljoen euro vrijgemaakt.

"Maatschappelijke problemen zoals de mobiliteit, de klimaatsverandering, de vergrijzing van de bevolking, het energieverbruik, ... kunnen enkel met succes door een innovatieve aanpak worden opgelost.

Die gemeenschapsproblematiek zal niet gauw een oplossing vinden indien de overheid langs de zijlijn blijft staan," weet Veys.

Met Innovatief Aanbesteden verandert de Vlaamse overheid het geweer van schouder.

Waar innovatie tot voor kort nog sterk focuste op technologische innovatie, krijgt het begrip nu een veel bredere invulling met het concept van Innovatief Aanbesteden.

Voortaan vallen ook sociale innovatie, maatschappelijke innovatie, ... binnen het bestek.

"Bij innovatief aanbesteden staat niet langer aanbesteden centraal, wel de verbetering die door innovatie kan worden gerealiseerd.

In concreto koopt de overheid bij IA innovatie aan ter oplossing van een aantal structurele sociaal-economische problemen.

Met als ambitie bovenop de openbare dienstverlening op een hoger niveau te krikken," zo nog de juridisch adviseur.

Stimulatorrolvoor 13 beleidsdomeinen

Binnen de Vlaamse overheid zijn 13 beleidsdomeinen (economie, onderwijs, cultuur, ...) operationeel.

Binnen elk van die domeinen werd een contactpunt aangesteld, belast met het inzamelen van mogelijke projecten en uitdagingen die een innovatieve aanpak vergen.

Op basis van voornamelijk hun innovatiegehalte, worden een aantal projecten geselecteerd die via Innovatief Aanbesteden in de priv‚-sector op zoek gaan naar vernieuwende oplossingen.

Christophe Veys: "Via het IWT wordt per beleidsdomein in theorie één project voor Innovatief Aanbesteden ter beschikking gesteld.Elf beleidsdomeinen dienden tot op heden 48 projecten in. We hopen er daarvan 15 te kunnen implementeren".

Innovatieplatform

Eens een project voor IA geselecteerd, wordt een projectspecifiek innovatieplatform opgezet.

Dat bundelt alle betrokken partijen (overheid, bedrijven, kennisinstellingen, professionele begeleiders, ...).

De platform manager zorgt voor aansturing zodat alle partijen resultaatsgericht naar een oplossing voor het probleem op zoek gaan.

Eerste opzet van het innovatieplatform is marktconfronterend te werken.

Gedurende zes maanden wordt in de markt gepeild of de vereiste state-of-the-art technologie al in de markt voorhanden is, zoniet wordt het project naar het strategisch basisonderzoek (SBO) doorgeschoven.

Voor het IA-project werkt het IWT op heel transparante wijze met het middenveld samen.

Met Sirris, Agoria, Voka, UNIZO, Medianet Vlaanderen, IBBT V.Z.W., ... werden partnerships opgezet om de doelgroep te informeren.

De aanbestedingen worden tevens gepubliceerd in het Bulletin der Aanbestedingen en het officieel publicatieblad van de Europese Gemeenschap.

Pre-commerciële of O&O-fase cruciaal

Aanloopfase in het IA-traject is de O & O-fase.

Omdat O & O een uitzondering vormt op de Wet op de overheidsopdrachten, valt de procedure buiten het reguliere aanbestedingstraject.

De Kanselarij van de eerste minister en een gereputeerd advocatenkantoor toetsten het geheel op zijn rechtszekerheid af.

In de O & O-fase werden bovendien zekerheden ingebouwd.

"In vergelijking met een normaal aanbestedingstraject, kunnen in het IA verchillende innovatiepistes worden bewandeld en gefinancierd. Zodoende vermijden we lock-in-situaties omwille van een mogelijk te grote afhankelijkheid van één leverancier", aldus Veys.

In deze pre-commerciële fase wordt vooral kennis ingezameld.

Belangrijk criterium blijft de co-financiering in de vorm van risk/benefit-sharing.

"Ook nieuw is dat de overheid in bepaalde gevallen op een teruggave-effect rekent. Bedoeling is de geïnvesteerde overheidsgelden op langere termijn te recupereren. Eventueel via het beuren van royalties op de intellectuele eigendom zodat we van Innovatief Aanbesteden een recurrent gebeuren kunnen maken," luidt het.

Deelname aan de O & O-fase is vrij, de confidentialiteit op bedrijfsniveau wordt gewaarborgd.

Bij de toekenning van financiering staat het innovatieve karakter van het project uiteraard centraal.

De aanbestedingsfase blijft trouwens niet beperkt tot de deelnemers.

Daarbij gelden de regels van de gewone aanbestedingsprocedure.