Kort voor het zomerverlof huldigden Intel, imec en vijf Vlaamse universiteiten het Flanders ExaScience Lab in Heverlee in. Het nieuwe lab, het 21^ste van Intel in Europa, focust op de ontwikkeling van software voor de Intel-gebaseerde exascale computers voor de toekomst. Die zullen duizend keer krachtiger zijn dan de huidige supercomputers. Dit najaar vat imec de bouw aan van een 16 verdiepingen tellend kantoorgebouw, waarmee de kennisinstelling zijn beschikbare kantoor- en laboratoriumvloer tot 80.000 m2 opvoert. Een en ander kadert in een totale uitbreidingsfase, waartoe ook de uitbreiding van de clean room (1.200 m2), de bouw van een bijkomend bio- en zonnecellab en de inrichting van Neuro Electronics Research Flanders (NERF, 1.000 m2) horen. Aan de hele uitbreidingsoperatie kleeft een prijskaartje van 70 miljoen euro.

Chip-bakker Intel is sinds zowat twintig jaar een strategische partner van imec.

Intel Labs Europe (ILE), opgericht begin 2009, baat inmiddels een twintigtal R&D-labs in Europa uit, die elk op een specifiek expertisedomein focussen.

In Kontich is bijvoorbeeld al langer het Embedded & Communications Solutions Lab in bedrijf.

“Met het Flanders ExaScience Lab, het 21^ste van Intel Labs Europe, krijgt Vlaanderen er een tweede lab bij. In eerste instantie worden er bijna twee dozijn onderzoekers tewerk gesteld. Dat aantal loopt tegen 2012 op tot zowat 36. Imec-medewerker Wilfried Verachtert, die over ruime ervaring met multi-core-omgevingen beschikt, neemt het management op. Naast Intel-vorsers vaardigen ook de vijf Vlaamse universiteiten onderzoekers af voor het project, dat IWT-steun geniet,” aldus Katrien Marent, director of External Communications bij imec.

Omtrent het investeringsbedrag is imec gebonden door geheimhoudingsplicht.

Duidelijk is wel dat het Flanders ExaScience Lab zowel voor Intel als voor imec van strategisch belang is.

ExaScience verwijst naar “Exascale”, de term die wordt gebruikt voor het aanduiden van de nieuwste generatie geavanceerde computersystemen.

De som van alle processoren in dergelijke systemen stemt overeen met het niveau van één ExaFLOP/seconde (zeg maar 10 tot de 18^de bewerkingen op drijvende komma-getallen per seconde).

Katrien Marent: “Het Flanders ExaScience Lab spitst zich toe op wetenschappelijke toepassingen. Een eerste toepassing is de simulatie en voorspelling van ruimteweer (lees: de elektromagnetische activiteit in de ruimte rond de atmosfeer van de aarde, nvdr.). Zonuitbarstingen kunnen bijvoorbeeld schade berokkenen aan de elektriciteitsnetwerken en pijpleidingen op aarde. Om de effecten van zonuitbarstingen op aarde naar waarde te kunnen inschatten is exascale-computerkracht vereist”.

Waar andere ILE-labs zich vooral toespitsen op hardware, gaat de aandacht van het Flanders ExaScience Lab-project, dat een looptijd van vijf jaar heeft, uit naar het software-luik.

Supercomputers van de toekomstige generatie, met voornoemde rekenkracht, zouden met de hedendaagse technologie niet alleen bijzonder veel energie verbruiken, ze zouden bovendien als gevolg van een buitensporige warmtegeneratie op problemen qua business continuity afstevenen.

“Die supercomputers moeten derhalve dermate kunnen worden geprogrammeerd dat hun business continuity ten allen tijde gevrijwaard blijft,” zo nog de director of External Communications.

Bijkomende lab- en clean room-ruimte

In juni j.l. huldigde imec zijn nieuwe vestiging in het Zhangjiang High-tech Park in Shanghai officieel in.

De opening viel samen met de ondertekening van een belangrijke samenwerkingsovereenkomst met halfgeleiderbedrijf Huali voor het ontwikkelen van geavanceerde chip-procestechnologie.

De samenwerking met Huali, een geavanceerde chip-fabrikant, spitst zich toe op geavanceerd onderzoek naar 65 nm (nanometer) chip-technologie.

In eigen land opende imec in 2004 - in het kader van een nieuw nano-elektronica onderzoekslab dat een totaalinvestering van 84 miljoen euro vergde - een clean room voor 45 nm chips die op siliciumschijven van 300 mm werden geënt.

De bestaande clean room was tot 200 mm schijven beperkt.

“Thans voegen we nog eens 1.200 m2 ultra-zuivere chip-fabricatieruimte aan onze accommodatie toe. Imec beschikt zodoende over nagenoeg 10.000 m2 clean rooms. In de nieuwe clean room zal imec zich toespitsen op het onderzoek naar 22 nm CMOS-chip-technologie en kleiner,” stelt onze gesprekspartner.

Vorig jaar slaagde imec er als eerste ter wereld in om met Extreem Violet Lithografie (EUV) een functioneel SRAM-geheugencircuit te maken in 22 nm chip-technologie.

De industrie produceert op dit ogenblik nog chips voor consumentenelektronica in 45 nm-technologie.

EUV-lithografie wordt vooralsnog nog niet in productie-omgevingen gebruikt.

Eén van de eerste EUV-preproductietoestellen ter wereld zal eind dit jaar in imec’s uitgebreide clean room staan om onderzoek te doen naar de verdere verkleining van chip-technologie.

“We verwachten dat grote vendors als Intel en Samsung in de toekomst zullen omschakelen naar 22 nm chips of kleiner op 450 mm siliciumschuiven,” luidt het.

Naast de 1.200 m2 extra-labruimte voor de clean room, voorziet imec’s jongste uitbreiding in de inrichting van een extra-bio- en zonnecellab van 1.600 m2.

Een en ander kadert in imec’s multi-partner-onderzoeksprogramma voor goedkopere en efficiëntere siliciumzonnecellen.

Twee belangrijke energiebedrijven, Total en GDF-Suez, en hun dochter en Belgische zonnecelfabrikant Photovoltech werken in dit progamma samen met imec en verschillende toestel- en materiaalleveranciers.

In oktober 2010, ten slotte, start de eerste onderzoeksgroep van Neuro Electronics Research Flanders (NERF) zijn activiteiten op binnen de muren van imec.

Daartoe wordt een lab van zowat 1.000 m2 ingericht.

Binnen NERF bundelen imec, het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) en KULeuven hun fundamenteel onderzoek naar de werking van de hersenen.

Het project borduurt verder op het bestaande neuro-elektronica-onderzoek van imec.

Nieuwe kantorentoren

Voornoemde projecten kaderen in een totale uitbreidingsinvestering ter waarde van 70 miljoen euro. De helft daarvan wordt door de Vlaamse overheid opgehoest.

Nog voor het jaareinde wordt op de imec-site bovenop een aanvang genomen met de bouw van een 16 verdiepingen tellende kantorentoren, waarin op termijn 450 personen zullen worden tewerkgesteld.

De bouw, die 2,5 jaar in beslag zal nemen, zal samen met de uitgebreide clean room en zonnecel- en biolabs imec’s kantoren- en onderzoeksruimte met 18.000 m2 tot 80.000 m2 opvoeren.