Een werkgever kan een werknemer een lening tegen gunstige voorwaarden toekennen. Welke vorm die ook aanneemt (hypothecaire lening, lening ter financiering van de aankoop van een wagen, …), een lening die wordt toegekend tegen voorwaarden die gunstiger zijn dan de marktvoorwaarden is een voordeel voor de werknemer die ze geniet. In dit artikel analyseren we eerst de gevolgen die een dergelijke lening met zich brengt op fiscaal vlak en op het vlak van de sociale bijdragen. Vervolgens gaan we dieper in op de vraag in welke mate een werkgever inhoudingen mag verrichten op het loon van de werknemer als die de lening niet terugbetaalt.

Als een werknemer een renteloze lening of een lening tegen verlaagde rentevoet geniet, is er sprake van een voordeel voor die werknemer.

• Voor de fiscus is dat een belastbaar voordeel van alle aard, dat forfaitair wordt vastgesteld. De fiscus beschouwt dat voordeel als beroepsinkomsten voor de werknemer en zal dat als dusdanig belasten.
  
  Het belastbaar voordeel is gelijk aan het verschil tussen de jaarlijkse referentievoet die afhangt van het soort van lening en de rentevoet die aan de werknemer werd toegekend. Voor de werkgever is het toegekende voordeel van alle aard aftrekbaar als loon.
  
  Ter herinnering: het voordeel van alle aard moet bijgevolg worden vermeld op een individuele fiche. Als dat niet gebeurt, riskeert de werkgever de aanslag geheime commissielonen van 309%.
  
  
• De RSZ is van oordeel dat een voordeel dat voortvloeit uit een renteloze lening of een lening tegen een rentevoet die lager is dan de normale rentevoet die op de markt gangbaar is, een vorm van loon is, die dus aan socialezekerheidsbijdragen is onderworpen.
  
  Ook hier is het voordeel gelijk aan het verschil tussen de referentierentevoet en de aan de werknemer toegekende rentevoet.

Wat in geval van niet-terugbetaling?

Het loon van de werknemer is wettelijk beschermd tegen elke vorm van inhouding. Alleen in een beperkt aantal gevallen* mag de werkgever inhoudingen op het loon van de werknemer verrichten. In alle andere gevallen zijn inhoudingen op het loon van de werknemer strikt verboden.

Bovendien mag het totaal van de inhoudingen niet meer bedragen dan 1/5^e van elke betaling. Het beschermde loon omvat naast het maandloon alle eventuele premies en commissies, maar niet het vakantiegeld.

Als de werkgever onwettelijke inhoudingen verricht, is het mogelijk dat hij die moet terugbetalen met interest vanaf de datum van de inhouding in kwestie.

Voorschot in geld?

De “door de werkgever verstrekte voorschotten in geld” zijn één van de gevallen waarin inhoudingen op het loon mogen worden verricht.

De rechtspraak heeft aanvaard dat, op basis van de voorbereidende werkzaamheden van de loonbeschermingswet, een burgerlijke lening die de werkgever heeft toegekend aan een werknemer met financiële problemen, als voorschot in geld mag worden beschouwd.

Bij niet-terugbetaling kan de werkgever de verschuldigde bedragen dus in principe inhouden op het loon van de werknemer. Hij moet daarbij wel de voorwaarden in acht nemen met betrekking tot de toepassing van de wettelijke compensatie.

Het is ook aangewezen in het leningscontract te vermelden dat het geleende bedrag een “voorschot op loon” is.

Wat als er geen inhoudingen mogen worden verricht?

Het is altijd mogelijk een overeenkomst te sluiten waarin de partijen overeenkomen het loon te compenseren met een verplichting tot teruggave door de werknemer. Die overeenkomst kan alleen worden gesloten nadat het loon opeisbaar is geworden.

Als de werkgever geen inhoudingen op het loon mag verrichten, rest er hem maar één mogelijkheid: de bedragen terugvorderen via een aangetekende ingebrekestelling en, indien nodig, gerechtelijke stappen ondernemen.

Terbeschikkingstelling van kredietkaart voor professioneel gebruik?

Stel dat de werkgever aan zijn werknemer een kredietkaart voor professioneel gebruik ter beschikking stelt waarmee hij ook privé-aankopen mag verrichten op voorwaarde dat hij het bedrag van de aankoop in kwestie binnen een bepaalde termijn terugbetaalt.

De werknemer geniet dan een renteloze lening waarvoor een voordeel van alle aard moet worden berekend. Looninhoudingen zijn dan ook mogelijk binnen de bovenvermelde grenzen.(A.K.)

(*) Artikel 23 van de wet op de bescherming van het loon van werknemers

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met het Sociaal Secretariaat van de HDP-AristA groep. Meer info: www.hdp-arista.be).