Fost Plus wil zijn actieterrein uitbreiden. Aan de kant van het huishoudelijk verpakkingsafval haalt de V.Z.W. al bijzonder hoge scores, maar nu wil de organisatie stapsgewijs vooruitgang boeken in het buitenshuis sorteren. Daarbij ziet Fost Plus ook heel wat groeimogelijkheden bij bedrijven.

Fost Plus staat sinds 1994 voor de aangesloten bedrijven in voor de organisatie van de selectieve inzameling, sortering en recyclage van huishoudelijk verpakkingsafval. Het erkend privé-organisme heeft op financieel gebied een “superjaar” achter de rug, meldde een zichtbaar tevreden gedelegeerd bestuurder William Vermeir bij de voorstelling van de resultaten.

Gestegen opbrengsten

De prijzen voor de secundaire grondstoffen die Fost Plus kan aanbieden, rezen de pan uit. Gemiddeld bracht een ton vorig jaar pakweg 100 euro op, maar voor bepaalde afvalstromen, zoals aluminium en PET, schoten ze omhoog naar een veelvoud van dat bedrag. In bepaalde gevallen bereikte de prijs zelfs een peil dat vergelijkbaar is met dat van de primaire grondstof. Dat heeft voor een deel te maken met de sterke vraag die uitgaat van bedrijven die zoveel mogelijk de voorkeur geven aan gerecycleerde grondstoffen om te voldoen aan hun duurzaamheidsstrategie.

In de bedrijfsvoering van Fost Plus maakt dat een heus verschil: de opbrengsten uit de commercialisering van de ingezamelde materialen stegen naar de ongeziene hoogte van 64 miljoen euro, de helft meer dan in 2010 of 2008, de vorige topjaren. Die opbrengsten dekten voor het eerst de helft van de werkingskosten.

De meer dan 5.200 bedrijven die lid zijn van Fost Plus, worden daar beter van: de tarieven die zij betalen voor het Groene Punt-systeem en die samen met de materiaalopbrengsten het hele recyclageverhaal moeten bekostigen, konden voor dit jaar fors naar omlaag bijgesteld worden, na twee jaar stijging. Die trend zal zich naar verluidt voortzetten: na de piek medio 2011 daalden de materiaalprijzen enigszins, maar ze bleven op “een bijzonder hoog niveau” staan en gingen er sinds begin dit jaar opnieuw op vooruit.

De medaille heeft wel een belangrijke keerzijde, gaf Vermeir toe: de stijging van de grondstofprijzen betekent meteen ook dat de bedrijven dieper in de geldbuidel moeten tasten voor de productie van hun verpakkingen.

Stabiele volumes

De ingezamelde volumes bleven zo goed als stabiel. Fost Plus recycleerde in totaal bijna 701.000 ton verpakkingen (waarvan 420.000 ton in Vlaanderen). Daarin is glas de grootste fractie met 340.000 ton. Papier en karton vertegenwoordigen 201.000 ton, metalen 85.000 ton en plastic 75.000 ton.

Op een totaal volume van meer dan 764.000 ton aan huishoudelijke verpakkingen van de leden haalt Fost Plus daarmee een recyclagepercentage van 91,7%. Voeg daar de 25.000 ton aan toe die niet gerecycleerd maar via energierecuperatie gevaloriseerd wordt, en dat cijfer stijgt naar 95%. Daarmee voldoet Fost Plus ruim aan de door de overheid opgelegde percentages voor recyclage (80%) en nuttige toepassing (90%). Zo werd vorig jaar de uitstoot van 670.000 ton CO2 vermeden.

Nergens wordt er meer gesorteerd en gerecycleerd dan in ons land. Voor zijn puike cijfers kreeg Fost Plus overigens een pluim van de Europese Commissie, dat het Belgisch systeem in een recent rapport “perhaps the best in terms of value for money” noemt.

Out-of-home

Maar op die lauweren wil Fost Plus niet rusten.

“Een verdere verbetering van de cijfers kan er enkel komen wanneer we het uitstekende sorteergedrag van de Belgen ook buitenshuis kunnen doortrekken. Vandaar dat we volop de kaart trekken van het zogenaamde out-of-home sorteren. Als het van ons afhangt, sorteren we binnenkort overal”, schrijven Vermeir en voorzitter Pierre Van Hentenrijk in hun voorwoord op het jaarverslag.

De uitdaging is niet gering, al was het maar omdat mensen zich buitenshuis heel anders gedragen en het veel minder nauw nemen met hoe ze met afval omspringen. In “gecontroleerde” omgevingen zoals scholen en bedrijven valt het nog mee, maar bijvoorbeeld op festivals gaat afval al snel een zwervend bestaan leiden. Buitenshuis sorteren vereist dan ook een specifieke aanpak.

Volledig nieuw terrein is dat niet voor Fost Plus: in scholen, op festivals en in jeugdbewegingen zijn al stappen gezet. Bij BLOSO gaan na pilootprojecten de dertien sportcentra aan selectieve inzameling gaan doen. Op de Kunstberg in Brussel, op het strand van Nieuwpoort en Middelkerke wil men de verbruikers er ook in publieke ruimte toe aanzetten actief te gaan sorteren. Met de luchthaven van Zaventem, de NMBS en de MIVB zijn eveneens contacten gelegd.

Bedrijven

Maar ook in kleinere bedrijven wil Fost Plus werkgevers ondersteunen die hun medewerkers willen helpen te sorteren. 275 ondernemingen organiseren vandaag al in samenwerking met Fost Plus een selectieve inzameling van PMD in het raam van een in 2010 opgestart project. Die levert maandelijks meer dan 50 ton op.

Fost Plus hoopt ook bijkomende bedrijven ertoe te kunnen overhalen lid te worden. Het legt daarbij de klemtoon op de vele diensten en instrumenten die het kan aanreiken, onder meer voor afvalpreventie en de optimalisatie van verpakkingen.

Een computer tool voor gegevensinvoer voor nieuwe verpakkingen op de markt heeft voor een administratieve vereenvoudiging gezorgd en bedrijven kunnen via een individueel CO2-certificaat hun bijdrage aan het globale systeem beter zichtbaar maken.

Voor het eerst zullen leden dit jaar bovendien kunnen deelnemen aan de “Greener Packaging Award”, waarbij de meest “verantwoordelijke” verpakkingen beloond worden.

“Free-riders” die niet voor die positieve aanpak zwichten en hun verplichtingen inzake recyclage niet naleven, moet de overheid tot de orde roepen, vindt Fost Plus.