Op 17 februari 2012 werd het VLAREMA, het uivoeringsbesluit bij het Materialendecreet, definitief door de Vlaamse regering goedgekeurd. De wijziging was nodig om de terminologie en regelingen aan te passen aan de vernieuwende denkwijze van het Materialendecreet. Het trad op 1 juni 2012 in werking.


VLAREMA brengt een aantal nieuwe regelingen met zich. De belangrijkste zijn:

• Selectieve inzameling
  
  VLAREMA vermeldt 18 afvalstoffen die door bedrijven gescheiden moeten worden aangeboden, waaronder onder meer klein gevaarlijk afval, glasafval en groenafval. Het volledige overzicht is te lezen in artikel 4.3.2. van het VLAREMA.
  
  Vanaf 1 juli 2013 zullen bedrijven verplicht PMD-afval selectief moeten inzamelen. Vanaf die datum moeten afvalproducenten ook een contract afsluiten met een afvalstoffeninzamelaar van gemengd bedrijfsafval.
  
  Alle verplicht selectief in te zamelen afvalfracties moeten duidelijk vermeld worden in het contract, samen met hun vooropgestelde inzamelwijze. Deze fracties kunnen variëren naargelang van de aard van het bedrijf.
  
  
• Producentenverantwoordelijkheid
  
  Het instrument “aanvaardingsplicht” uit het vroegere Afvalstoffendecreet blijft bestaan, maar wordt geïntegreerd in een breder kader rond “de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid”. Voor onder meer fotovoltaïsche zonnepanelen wordt vanaf 1 januari 2013 een aanvaardingsplicht ingevoerd. Nieuw in het VLAREMA is het collectief plan.
  
  Elke individuele producent die gevat wordt door de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid, kiest ervoor om individueel aan de verplichtingen te voldoen, of toe te treden tot een gemeenschappelijk plan, waarin beschreven staat hoe bepalingen rond preventie en recyclage zullen worden uitgevoerd.
  
  
• Afbakening van de afvalfase
  
  De belangrijkste wijziging is ongetwijfeld de nieuwe afbakening van de afvalfase. Er is al lang discussie over het onderscheid tussen afvalstoffen en grondstoffen. Beide categorieën zijn “materialen”, zoals gedefinieerd in het Materialendecreet, maar wanneer wordt een afvalstof een grondstof of omgekeerd?
  
  De afvalfase begint van zodra aan de afvalstoffendefinitie is voldaan. De definitie van een afvalstof blijft overanderd: een afvalstof is elke stof of elk voorwerp waarvan de houder zich ontdoet, voornemens is zich te ontdoen of zich moet ontdoen.
  
  De afvalfase eindigt na één of meer bewerkingen die uiteindelijk leiden tot een nieuw materiaal waarvan men zich niet meer ontdoet, wenst te ontdoen of moet ontdoen. Dit eenduidig afwegingskader zorgt ervoor dat materialen die het einde van de afvalfase hebben bereikt, dezelfde status krijgen als volwaardige grondstoffen.
  
  Naast einde-afval spreekt het Materialendecreet ook over “bijproducten”. Een bijproduct is een reststroom van een productieproces dat zonder verdere bewerkingen onmiddellijk als product kan worden gebruikt. Het VLAREMA beschouwt zowel einde-afval en bijproducten als volwaardige grondstoffen.
  
  
• Grondstoffenverklaring
  
  Voor sommige materialen is, afhankelijk van hun herkomst en toepassing, een grondstofverklaring vereist. Een “grondstofverklaring” vervangt het vroegere “gebruikscertificaat”. In bijlage 2.2 van het VLAREMA wordt aangegeven welke materialen een grondstofverklaring nodig hebben.
  
  Zo is een grondstofverklaring vaak verplicht voor gerecycleerde materialen die als bouwstof worden gebruikt. Maar ook voor materialen die niet in de lijsten van bijlage 2.2 staan, kan het nodig zijn dat de OVAM een grondstoffenverklaring aflevert, als er twijfel bestaat over de aard van het materiaal.
  
  Hiervoor is een korte en overzichtelijke procedure uitgewerkt die rekening houdt met het afwegingskader voor einde-afval en bijproducten uit het Materialendecreet. Zo weet men of er sprake is van een volwaardige grondstof of toch een afvalstof.

(Bovengaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met OVAM. Meer info: www.ovam.be/materialenbeleid).