De werkgever die zijn werknemers laat werken zonder de verplichte pauze toe te kennen, riskeert strafsancties. De middagpauze overslaan of een snelle hap achter het bureau nemen om vroeger te vertrekken, mag dus niet.

Middagpauze = arbeidsduur?

In principe wordt een middagpauze niet meegeteld als arbeidsduur en zal een werknemer er ook niet voor worden uitbetaald. Enkel de tijd die het personeel ter beschikking staat van de werkgever wordt immers als arbeidsduur beschouwd.

De pauze kan uitzonderlijk wel voor de arbeidsduur worden meegeteld indien de werknemer beschikbaar moet zijn om bijvoorbeeld onvoorziene oproepen te beantwoorden.

Overuren?

Wat overuren betreft, zijn de gewone principes van toepassing. Indien de werkgever nooit een opmerking maakt over het feit dat tijdens de middaguren wordt doorgewerkt, bestaat er een risico dat hij deze overuren zal moeten uitbetalen en inhaalrust toekennen. De werkgever zou het presteren van overuren namelijk stilzwijgend hebben aanvaard.

Om te vermijden dat de werknemer zou beweren overuren te hebben gepresteerd, kunt u het best in uw arbeidsreglement vermelden dat het verboden is overuren te presteren zonder voorafgaand akkoord van de werkgever.

Deze situatie kunt u echter vermijden door de werknemer er systematisch op te wijzen zijn middagpauze op te nemen. Indien hij nog steeds weigert dit te doen, kunt u hem een verwittigingsbrief sturen.

Refter verplicht?

De werkgever is in principe verplicht in een refter te voorzien die van de arbeidsplaats is afgescheiden. In uitzonderlijke omstandigheden, als het preventiecomité daartoe zijn akkoord geeft, hoeft er geen aparte refter te zijn.

De werkgever mag wel toelaten dat werknemers die tewerkgesteld worden in eenzelfde kantoorruimte daar de maaltijd gebruiken, voor zover de hygiëne steeds gewaarborgd is en de preventie-adviseur/arbeidsgeneesheer en het preventiecomité voorafgaand hun akkoord hebben gegeven. In kleine bedrijven kan het inderdaad zo zijn dat er bijvoorbeeld een aparte eettafel is in dezelfde ruimte als de bureaus.

Maar gelet op het feit dat de hygiëne steeds gewaarborgd moet zijn, is het moeilijk in te denken dat een preventie-adviseur of preventiecomité een akkoord zou geven dat de werknemers toelaat achter hun computer te eten.

Ongeval tijdens middagpauze

Om van een arbeidsongeval te kunnen spreken, moet het ongeval plaats vinden tijdens en door het feit van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst. De ongevallen die zich tijdens een middagpauze voordoen, bevinden zich daardoor in een grijze zone. Een arbeidsongeval moet inderdaad niet noodzakelijk tijdens de werkuren gebeuren.

Als een werknemer de middagpauze “op normale wijze” besteedt, bijvoorbeeld een lunch in het bedrijfsrestaurant, dan zal het ongeval als een arbeidsongeval worden beschouwd.

Als de werknemer nog onder (virtueel) gezag staat van de werkgever, dit is zo bij een bezigheid waarmee de werkgever uitdrukkelijk of stilzwijgend heeft ingestemd, dan zal het ongeval ook nog als een arbeidsongeval worden gezien.

Als de werknemer echter persoonlijke activiteiten uitoefent, die niet kunnen beschouwd worden als normale besteding van de rusttijd, dan is er geen sprake van een arbeidsongeval.

Een verpletterde teen bij het gewichtheffen in een fitness-club tijdens de middagpauze zal dus wellicht niet als arbeidsongeval worden beschouwd. Een verzwikte enkel bij het struikelen over de drempel van de sandwich-bar eerder wel. (E.S.A.)

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met het sociaal secretariaat Partena).

Meer info: www.partena.be.