Vijf jaar terug ontstond het Agentschap Ondernemen uit het samengaan van VLAO (Vlaams Agentschap Ondernemen) en het Agentschap Economie. Missie van het nieuwe agentschap was het stimuleren van de competitiviteit van de Vlaamse ondernemingen, het versterken van het lokale ondernemerschap en het bevorderen van goede omgevingsfactoren, waarbinnen ondernemingen optimaal kunnen gedijen (ruimte, administratieve vereenvoudiging, intellectuele eigendom, …).

“Op vandaag leggen we als AO nog te veel de nadruk op het fysieke aspect van de bedrijfshuisvesting. Bedoeling is in de toekomst daarin meer evenwicht te brengen,” heet het.

De werking van het Agentschap Ondernemen wordt vanuit Brussel centraal aangestuurd. In de Vlaamse provincies heeft de overheidsinstantie nog regionale kantoren. Die fungeren als tweedelijnskantoren, aanspreekpunt van lokale ondernemers en als “liaison officer” voor de provincies, RESOC’s en gemeenten die ook acties rond het stimuleren van ondernemerschap op het getouw zetten. Zodoende worden de initiatieven van de regionale partners en het AO onderling op elkaar afgestemd.

Bernard De Potter: “Waar VLAO in het verleden vooral als actor optrad, positioneert AO zich veel meer als regisseur die met een uitgebreid partnernetwerk functioneert. Zodoende omzeil je enerzijds bij ondernemers de traditionele perceptie die een overheidsstructuur te beurt valt en creëer je anderzijds een multiplicator-effect op het terrein. De diversiteit aan partners heeft tot gevolg dat er in ondernemerskringen een breed draagvlak is gecreëerd. Weinig ondernemers zijn zich er evenwel van bewust dat het Agentschap Ondernemen in de coulissen een centrale rol vervult”.

Relaties met partnernetwerk uitdiepen

Vlajo Mini-ondernemingen en Stichting O&O (bevorderen van ondernemerschap in het onderwijs), EFREM en Tussenstap (ondersteuning van gefailleerde ondernemers), Flanders Fashion Institute (ingebed in Flanders DC voor alles wat met modecreatieve economie te maken heeft), het Vlaams Centrum voor Kwaliteitszorg (VCK), BAN-Vlaanderen, het Vlaamse Kenniscentrum Water (VLAKWA), Markant (stimulering van vrouwelijk ondernemerschap), Innotek (stimulering van intrapreneurship) en het Microsoft Innovation Center Vlaanderen (Kortrijk en Genk) gelden als structurele partners voor AO.

Tijdens de hele levencyclus van bedrijven (pre-start, start, groei en opvolging & overname) biedt AO een breed pallet diensten aan, die in samenwerking met projectpartners in de markt worden gezet. UNIZO en Voka zijn quasi-constanten binnen dit aanbod, maar AO bouwt ook diversiteit in zijn partnerships in. Overigens gaat de voorkeur thans uit naar meer langlopende partnerships (vijf jaar in plaats van twee).

“Het Gazellenproject voor groeibedrijven entten we inmiddels op een nieuwe leest, die een platformwerking met een zes- tot achttal partners (UNIZO, Voka, Agoria, BAN Vlaanderen, iMinds, AMS, …) nastreeft. Die platformformule pasten we inmiddels ook toe op projecten rond opvolging & overname. Ook voor het vervolgproject gericht naar starters in specifieke doelgroepen zullen we deze formule toepassen,” aldus De Potter, die nog ruimte overlaat voor projectoproepen met partijen die mogelijk creatieve methodieken aanboren.

Sterproducten blijven de peterschapsprojecten (PLATO, HRM-coach, Innovatiecoach, …) en de brugprojecten (met bijvoorbeeld MyMachine), waarmee, thematisch en complementair aan de werking van VLAJO en Stichting O&O, de kloof tussen onderwijs en ondernemerswereld wordt overbrugd.

Nieuw Industrieel Beleid

Eén van de verdiensten van AO is dat de instantie in de voorbije vijf jaar opnieuw de banden met de sectororganisaties – Agoria, Essenscia, Fevia en Fedustria op kop, nvdr. - wist aan te halen.

“De demonstratieprojecten die AO in samenwerking met de sectorfederaties opzet zijn van strategisch belang in het transformatieproces naar de “Factories of the Future”. Maar nieuw in het instrumentarium is dat we individuele bedrijven die de aanzet geven tot de opstart van nieuwe clusters uitzicht op financiële ondersteuning bieden. Denk in dit verband ook aan initiatieven als Flanders’ Bike Valley en de ontwikkeling van de biogebaseerde economie-cluster in de Gentse Kanaalzone. Die clusters luiden de ontwikkeling van nieuwe waardenketens in Vlaanderen in,” zo nog onze gesprekspartner.

Financiële partner

AO onderscheidt zich van andere overheidsinstanties inzonderheid door zijn know-how op financieringsvlak en het aanbod van subsidies. Zo onderhoudt de instantie nauwe contacten met financieringsvehikels als bijvoorbeeld PMV, BAN Vlaanderen, het Participatiefonds, het Archimedesfonds, particuliere initiatieven, …).

FINMIX bijvoorbeeld is een gratis dienst van het agentschap die zich richt tot ondernemingen met innovatieve projecten, stevige groei-ambities of overnameplannen die bovendien open staan voor risicokapitaal. FINMIX biedt (kandidaat-)ondernemers de kans hun project aan een panel van financieringsexperten voor te stellen. In verschillende dossiers fungeerde het AO als hefboom om uiteindelijke bankfinanciering over de streep te halen.

Met de KMO-portefeuille, ongetwijfeld het meest visibele instrument van Agentschap Ondernemen in de markt, biedt de instantie KMO’s de kans om advies en opleiding in te kopen. Op een totaalbudget van 220 miljoen euro in 2014 wordt 120 à 140 miljoen euro gereserveerd voor directe subsidies (ecologiepremie, KMO-portefeuille en strategische transformatiesteun).

“In de voorbije vijf jaar zag AO zijn werkingsbudget van 300 tot 220 miljoen euro verminderen als gevolg van besparingen en heroriëntatie van kredieten. Dat heeft niet meteen een zichtbare impact op de effectiviteit van onze activiteiten gehad. Toch komt een kritieke benedengrens stilaan in het gezicht,” merkt De Potter voorts op. “In de toekomst lijkt een nauwere samenwerking met de andere beleidsdomeinen onvermijdelijk. In de domeinen welzijn, creatieve economie en ondernemingen met sociaal oogmerk krioelt het van de innovatieve ideeën, maar kan de bedrijfsvoering dikwijls professioneler. Waarom dan geen V.Z.W.-portefeuille ontwikkelen naar analogie met de KMO-portefeuille die dat soort organisaties ook uitzicht biedt op ondersteuning inzake opleiding en advies, innovatieverkenning en internationalisering?”, wordt daaraan toegevoegd.

Toenadering Economie en Innovatie

Bekend is dat in Vlaamse politieke kringen luidop wordt gedacht aan een bundeling van de beleidsvelden Economie en Innovatie. In de hedendaagse bedrijfswereld is de innovatiecomponent immers nooit ver weg.

“Maatschappelijke problemen zijn niet enkel gerelateerd aan innovatie, economie of een welbepaald functioneel domein. Interactie en samenspel tussen de verschillende beleidsdomeinen zal steeds vereist zijn. De praktijk leert dat niet zozeer de bundeling van de beleidsvelden het “issue” is, wel de nood aan efficiënte coördinatiemechanismen,” aldus de topambtenaar.

Voorbeeld van een dergelijk coördinatiemechanisme kan het geïntegreerd virtueel loket worden, dat heel binnenkort zijn activiteiten opstart. Bedoeling is elke ondernemer in Vlaanderen op één enkele plaats wegwijs te maken in de veelheid van overheidsinstellingen en bestuurslagen.

In eerste instantie zal het geïntegreerd loket als wegwijs-site fungeren. Op termijn moet het evenwel uitgroeien tot een transactieplatform dat bovendien alle contacten van een bedrijf met de diverse overheidsorganisaties in kaart brengt.

Zesde Staatshervorming biedt nieuwe opportuniteiten

Als gevolg van de Zesde Staatshervorming ziet AO zijn beleidsinstrumentarium onder meer verruimd op het vlak van kleinhandelsbeleid. Op het stuk van de stimulering van het ondernemerschap tekenen zich bovendien nieuwe kansen aan door de overdracht van het Participatiefonds naar PMV.

Bernard De Potter: “PMV is vandaag in hoofdzaak een overheidsvehikel dat voor zijn investeringen een marktconform rendement dient na te streven. AO en IWT verschaffen in eerste instantie subsidies. De staatshervorming, en met name de regionalisering van het Participatiefonds, biedt kansen aan de Vlaamse overheid om zijn ondersteuning van bedrijven een nieuwe impuls te geven. De producten van het Participatiefonds die geregionaliseerd worden richten zich op startende bedrijven, soms uit specifieke doelgroepen, maar ook op bedrijven die een eerste groeifase doormaken, die internationaliseren of innovatieve plannen hebben. PMV kan hierdoor zijn werking uitbreiden naar groepen die men nu soms minder bereikt. Diezelfde doelgroepen staan dikwijls ook centraal in de subsidies van het Agentschap Ondernemen. De staatshervorming biedt dan ook kansen om subsidies en kapitaalverschaffing te laten samen komen in hybride vormen van ondersteuning van bedrijven, waardoor meer maatwerk mogelijk wordt. Nieuwe samenwerkingen tussen PMV, het Agentschap Ondernemen en IWT kunnen dit mogelijk maken. Dit soort samenwerking biedt zeker de kans om de subsidie sterker tot zijn recht te laten komen door de combinatie met een participatie (of lening), en vice versa. Het is duidelijk dat bijvoorbeeld innovatieve bedrijven die nog lang moeten investeren in R&D alvorens ze een verdienmodel kunnen opzetten hier sterk bij gebaat kunnen zijn (alomaanwezige innovatiecomponent, weetuwel?)".