De DRC exporteert vooral ruwe grondstoffen en importeert kapitaal- en consumentengoederen. Het land heeft woelige tijden achter de rug, maar kent inmiddels een structurele economische groei en een dalende inflatie. Voor 2014 wordt een groeicijfer van 8,7% voorspeld. Over de periode 2015-2018 zou het om een gemiddelde groei van 7,5% gaan.

Voorts wordt het investeringsklimaat er gunstiger. Zo trad het land toe tot verschillende regionale economische verbanden en wil de regering de bureaucratie terugdringen.

Toch stelt deze markt buitenlandse ondernemers nog voor heel wat uiteenlopende uitdagingen, waaronder een complex belastingsstelsel, verouderde infrastructuur, een omvangrijke informele economie en een zwak banksysteem. Wie zijn zinnen zet op deze markt, gaat dus best niet over één nacht ijs.

De Congolese zakencultuur is allesbehalve transparant. Geduld en doorzettingsvermogen zijn de sleutelwoorden voor ondernemers die het terrein willen verkennen. Wie volhardt, wordt beloond met een schare trouwe klanten en partners die voor een zakenrelatie op lange termijn open staan.

Zowel multinationale bedrijven, bilaterale en multilaterale geldschieters als plaatselijke leiders en zogeheten “notabelen” zijn op zoek naar leveranciers en vakspecialisten. Vlaamse ondernemers worden ter plaatste beschouwd als ernstige business partners die kwaliteit leveren. Ondanks de vele hoogtes en laagtes in de politieke en diplomatieke betrekkingen, speelt de historische band tussen ons land en de DRC.

Sterke behoefte aan know-how

In zowat alle branches worden buitenlandse ondernemers met open armen ontvangen. Voor hun kwalitatief hoogstaande producten en diensten, maar ook voor de vakkennis, technologische bagage en vormingskansen die ze binnen brengen.

In de Congolese bodem zitten meer dan duizend verschillende grondstoffen: de op een na grootste koperreserve ter wereld, een kwart van de wereldgoudreserves, 30% van de ruwe diamant en meer dan 80% van de kobalt- en coltanvoorraden. De mijnuitbating is er de afgelopen jaren veel intenser op geworden, zeker in het mijnbekken van Katanga.

Daarnaast beschikt het land over een aanzienlijke petroleumreserve. Het potentieel wordt op 50 miljard vaten geraamd en de winning ervan komt langzaam op gang. Streefdoel is om tegen 2020 zo’n 300.000 vaten per dag op te pompen.

In alle fasen van het ontginningsproces van grondstoffen en aardolie kunnen Vlaamse bedrijven flinke meerwaarde bieden. Denk aan onze expertise inzake cartografie voor de verkenning van de bodem, onderzoek naar duurzame oplossingen voor bodem- en waterverontreiniging, verwerking van grondstoffen en scheikundige producten, …

Onderbenut landbouwareaal

Volgens het International Food Policy Research Institute beschikt de DRC over een landbouwareaal dat 3 miljard monden kan voeden. Vandaag wordt slechts 5% ervan ook effectief gebruikt en het rendement per hectare ligt bedroevend laag. Gevolg hiervan is dat het land massaal voedsel moet invoeren.

Om een einde te maken aan deze absurde situatie voert de regering vandaag een actiever landbouwbeleid. Met de hulp van de Wereldbank is Congo gestart met de inplanting van agro-industriële parken.

Vlaamse machines en technologieën, gecombineerd met training van plaatselijke landbouwers, kunnen de Congolese agro-industrie een extra duw in de rug geven. Maar ook onze expertise op het vlak van plant- en diergenetica, landbouw-management, internationale kwaliteitsnormen en keurmerken voor de export, bewaar- en verpakkingstechnieken of biobrandstoffen, kan het verschil maken.

Water en zon

Vandaag heeft amper 9% van de Congolese bevolking toegang tot het elektriciteitsnet. Doelstelling is om dat percentage tegen 2016 te verdubbelen. Bovendien zal de vraag naar elektriciteit verder toenemen naarmate de industriële productie, de agro-industrie en de mijnbouw verder professionaliseren.

De DRC haalt 87% van zijn energie uit waterkracht. De Congostroom heeft dan ook het op een na hoogste debiet van de wereld. Maar door jaren van slecht beheer en gebrek aan investeringen zijn de stuwdammen en elektriciteitscentrales er slecht aan toe. Maar er is beterschap in zicht. In het voorjaar kende de Wereldbank een subsidie goed voor een duurzaamheidsstudie van een gigantische waterkrachtcentrale op de Congostroom in Inga. Als de twee bestaande Inga-dammen opnieuw op volle toeren draaien en de derde dam een feit is, kan “Grand Inga” op termijn voldoende energie leveren om de helft van het Afrikaanse continent van stroom te voorzien. Zuid-Afrika gaat alvast een deel van de geproduceerde stroom aankopen.

Voor Vlaamse bedrijven opent deze evolutie tal van nieuwe perspectieven. Zo staat de productie van elektriciteit uit zonne-energie of biomassa nog in zijn kinderschoenen. Zowel Congolese KMO’s als NGO’s als multinationals zoeken partners en leveranciers voor de bouw van installaties waarmee ze in hun eigen energiebehoefte kunnen voorzien.

MVO-beleid van multinationals

De gezondheidssector kan het meest rekenen op ontwikkelingssteun. Vlaamse bedrijven die toegang willen krijgen tot deze branche, gaan dus best in op internationale openbare aanbestedingen die uitgeschreven worden door de Wereldbank, de Wereldgezondheidsorganisatie, de EU, de Afrikaanse Ontwikkelingsbank en dies meer. Er is nood aan generische geneesmiddelen voor mens en dier, medische apparatuur en instrumenten, vorming van lokale medici, …

Maar ook flink wat internationale privé-bedrijven - onder meer in de mijnbouw - zoeken vanuit hun beleid op het vlak van maatschappelijk verantwoord ondernemen naar partners die mee hun schouders willen zetten onder de bouw van scholen, ziekenhuizen of woningen.

Nijpend woningtekort

Tegen 2015 zullen zo’n 30 miljoen Congolezen in de steden wonen, met een nijpend tekort aan woningen en kantoorgebouwen tot gevolg. Daarom plant de regering de bouw van 30.000 sociale woningen. Naast een grote behoefte aan kwalitatieve bouwmaterialen en de bijhorende expertise, kunnen Vlaamse bedrijven een meerwaarde bieden op het vlak van vorming van lokale bouwvakkers.

Naar huisvesting is mobiliteit dé grote uitdaging van Congo. Een duurzame ontwikkeling staat of valt immers met een goede ontsluiting van het land via de weg, het spoor, de lucht of het water.

Nuttige tips

• Hou je product of dienst kritisch tegen het licht en maak uit of het wel geschikt is voor de specifieke doelmarkt.
• Wees Afrika-minded. Neem de plannen van de lokale initiatiefnemers ernstig. Bewijs via concrete cases dat je inzicht in de markt hebt en hou rekening met de realiteit: het tropische klimaat, de infrastructuur, de aanwezige vakkennis en beschikbare machines. Verplaats je ook in de lokale leefwereld. De beweegredenen voor een Congolees om voor een bepaald type product te kiezen, verschillen vaak van de onze.
• Geef van tijd tot acte de présence om echt de temperatuur te voelen en tot de eigenlijke beslissingsnemers door te dringen. Ga naar recepties en sluit aan bij alle organisaties die netwerking ter plaatse stimuleren. Alleen zo krijg je voeling met de lokale zakenwereld.
• De eerste projecten zijn altijd de lastigste om je naam moet maken. Zodra je een aantal mooie referenties kan voorleggen, ontstaat een sneeuwbaleffect.

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met Flanders Investment & Trade).

Meer info: www.flanderstrade.be.