Vlaanderen en Nederland zijn de twee meest open economieën ter wereld en ze groeien steeds dichter naar elkaar toe. Per capita is Nederland onze belangrijkste handelspartner. Het is onze eerste leverancier en, na Duitsland, onze belangrijkste exportbestemming.

Vlaanderen en Nederland werken ook steeds intensiever samen. Zo slaan Ghent Bio-Energy Valley en Biopark Terneuzen de handen in elkaar met Bio Base Europe, het Holst Centre is het samenwerkingsverband tussen imec en TNO terwijl VITO en TNO elkaar in Biorizon vonden. En het Solliance-platform betrekt, naast imec en TNO, ook onder meer een Duitse partner.

Kortom, R&D en innovatie staan in beide landen boven aan de agenda. Ook het nieuwe Interreg-programma Vlaanderen-Nederland (2014-2020) zal bij grensoverschrijdende projecten de nadruk leggen op onder meer innovatie. Maar ondanks de nabijheid, de veelvuldige contacten en de economische samenwerking, valt er op zakelijk vlak nog een en ander te (her)ontdekken.

Zware klappen

Macro-economische cijfers wijzen uit dat onze noorderburen erger getroffen zijn door de crisis dan vele andere landen in de Eurozone. Pas dit jaar is er sprake van een broos herstel. Vooral de Nederlandse bouwsector, dé motor van de economie, kreeg zware klappen. Daar zorgde de sterke connectie tussen investerings- en pensioenfondsen en vastgoed voor, versterkt door structurele karakteristieken van de bouwsector.

De regering trof vanaf het begin van de crisis harde bezuinigings- en hervormingsmaatregelen. Maar pas vanaf volgend jaar zal het effect daarvan volledig voelbaar zijn. In 2015 streeft het cabinet een evenwicht na tussen het herstellen van de koopkracht enerzijds en het verder op orde brengen van de overheidsfinanciën anderzijds. Verder wil de regering, via gerichte maatregelen, de economie meer laten groeien en de werkgelegenheid stimuleren.

Topsectorenbeleid

Intrinsiek heeft Nederland evenwel een sterke economie en industrie. Hoewel natuurlijk nog moet blijken hoe groot de veerkracht daadwerkelijk is om de aanslepende crisis verder te overbruggen, concludeert de recente studie “Roads to recovery” van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) alvast dat de crisis het groeivermogen van de economie op lange termijn niet heeft aangetast.

Sinds enkele jaren neemt de overheid concrete initiatieven om innovatie en ondernemerschap te stimuleren. Zo ging in 2010 het nieuwe “Topsectorenbeleid” van start rond negen sectoren: agri & food, creatieve industrie, tuinbouw, life sciences & health, water, high-tech, logistiek, chemie en energie. Dat zijn stuk voor stuk kennisintensieve sectoren waarin Nederland voortaan nog meer wil in uitblinken en waarrond een wereldwijde “Holland branding” wordt opgebouwd.

Bedoeling is om deze sectoren, via intensieve samenwerkingsverbanden tussen de bedrijfswereld, universiteiten en onderzoekscentra, verder te versterken en de beperkte financiële middelen zo efficiënt mogelijk in te zetten. Uit een tussentijdse evaluatie afgelopen september kwamen vooral de dialoog en dynamiek tussen verschillende partijen en de betere onderlinge afstemming van de agenda’s als positieve punten naar voor. Vlaamse bedrijven doen er goed aan om de ontwikkelingen binnen het topsectorenbeleid op te volgen en op eventuele aanknopingspunten te checken.

Het gat in de markt

Wie in Nederland een product van dertien in een dozijn aan de man wil brengen, is er aan voor de moeite. Maar voor innovatieve of creatieve oplossingen zwaaien de deuren open.

Wil men kans maken in een mature markt als Nederland, dan zijn innovatie en creativiteit sleutelwoorden. Introduceer er een oplossing voor een specifiek probleem of een dienst die op toekomstige ontwikkelingen anticipeert. Zet een klassiek product op een originele manier in de markt of bekijk een bestaand product vanuit een volledig nieuwe invalshoek.

Innovatie boven

In tal van sectoren kunnen die nieuwe invalshoeken een meerwaarde betekenen. De Nederlandse zorgmarkt, bijvoorbeeld, is een belangrijke afzetmarkt, ook voor buitenlandse bedrijven. Net zoals in andere West-Europese landen doet de vergrijzingsgolf de vraag naar zorg toenemen. Door de stevige besparingsronde en de doorgevoerde hervormingen, waarvan sommige nog hun beslag moeten krijgen in 2015, gaat meer aandacht naar preventie en innovatie. Vernieuwende medische hulpmiddelen, slimme technologieën en volledig nieuwe bedrijfsmodellen zijn nodig om hier een adequaat antwoord op te formuleren.

Maar ook in andere sectoren is innovatie cruciaal om het verschil te maken. Zo vinden veel Vlaamse bedrijven in Nederland een mooie afzetmarkt voor hun voedingsproducten. Maar om zich te blijven onderscheiden, is - behalve kwaliteit - het innovatieve vermogen van Vlaamse bedrijven een cruciale factor.

Vlaamse bedrijven die bij de grote supermarktketens aankloppen, zullen tegelijk ook merken dat Nederland een prijsland is. De afgelopen jaren waren er heel wat overnames in de retail-branche. Albert Heijn blijft koploper, maar Jumbo Groep is ambitieus en tekent via overnames in de branche een snelle groei op.

De nieuwe verhoudingen zetten opnieuw druk op de prijzen om de concument aan zich te binden. Meestal zijn het de leveranciers die dat aan den lijve ondervinden. Vooral het segment van de biologische voedingsmiddelen en producten van verantwoorde herkomst bleef gestaag groeien, zelfs tijdens de crisisjaren.

Maakindustrie 100

Ook de Nederlandse maakindustrie lijkt een nieuwe adem te hebben gevonden. Deze industrie zit onder meer in Noord-Brabant geconcentreerd, vooral de high-tech industrie rond Eindhoven is alom bekend. Toch stonden maakbedrijven het voorbije decennium ter discussie: zet een mature West-Europese economie niet beter in op kennis dan op productie?

Vandaag groeit echter weer de idee dat Nederland beide moet combineren binnen een sterke maakindustrie.

Met imec en zijn vele high-tech bedrijven, draait Vlaanderen mee aan de wereldtop. Deze ondernemingen werken vandaag al intensief samen met de Nederlandse maakindustrie. Het Holst Centre - een joint-venture tussen het Leuvense imec en het Nederlandse TNO - levert trouwens een belangrijke bijdrage tot de internationale uitstraling van de high-tech campus in Eindhoven.

E-commerce boomt

E-commerce nam de afgelopen jaren een hoge vlucht bij onze noorderburen. Terwijl de detailhandel nauwelijks groei optekent, blijft de Internet-verkoop onverminderd toenemen. Dat creëert dus heel wat nieuwe kansen voor ondernemers die met innovatieve concepten of alternatieve verdienmodellen op de proppen komen.

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met Flanders Investment & Trade).

Meer info: www.flanderstrade.be.