M&G raakte als Britse onderneming met een in het VK geregistreerd fondsengamma (inclusief icbe's die wij naar de EU en daarbuiten exporteren) verwikkeld in deze revolutie.

De sector wist al enkele jaren dat deze wijzigingen er zaten aan te komen, die in essentie voorstellen waren om financieel advies professioneler te maken, de kapitaalvereisten te verhogen en fundamenteler om een einde te maken aan de betaling van retrocessies op nieuwe business door productleveranciers aan financieel adviseurs die met particuliere klanten handelen. Het doel was onder meer de transparantie te verhogen, de mogelijkheden voor misleidende verkoop te verminderen en het begrip bij de consument te verbeteren.

De tweede fase van de RDR kwam er in april 2014, toen kortingen voor platformen ook werden geweerd in het geval van nieuwe business (na een overgangsperiode van twee jaar zal dit ook voor bestaande business ophouden te bestaan).

Het distributielandschap in het VK verschilt van dat van vele andere EU-lidstaten. Het advieskanaal wordt gedomineerd door onafhankelijke financieel adviseurs (OFA's), andere types adviseurs, vermogensbeheerders enz., maar er zijn ook heel wat beleggers die graag rechtstreeks of louter met transactie-uitvoering werken. Beleggingsactiviteiten via platformen vormen in het VK tegenwoordig ook een heel significante factor.

Het verbod op retrocessies en rabatten leidde tot een aantal wijzigingen in de waardeketen.

Adviseurs

Adviseurs moesten een aantal beslissingen nemen en een aantal acties ondernemen. Ten eerste moest een zekere professionele standaard worden gehaald om advies te kunnen blijven leveren. Adviseurs moesten ook beslissen of ze als “onafhankelijk” of “beperkt” moesten worden gekwalificeerd – het maakt niet uit wat u kiest, u kunt geen retrocessies ontvangen. Maar onafhankelijk advies is in de VK altijd belangrijk geweest voor zowel adviseurs als consumenten. De test voor wie onafhankelijk is, is heel breed en vereist van de adviseur voornamelijk dat hij de hele markt onderzoekt naar de beste en meest geschikte producten voor hun particuliere klanten. Het is dus geen lichte test, maar heel wat adviseurs verkiezen onafhankelijk te blijven. Wie beperkt is, kan zelf zijn bedrijfsmodel kiezen.

Adviseurs moeten hun klanten ook kosten aanrekenen voor hun diensten en het blijkt een uitdaging om het beste bedrijfsmodel uit te werken – een uurtarief, een percentage van de activa waarvoor advies wordt verstrekt, een eenmalige vergoeding, een combinatie van adviesvergoeding en implementatievergoeding – wij hebben al heel wat modellen gezien.

Productleveranciers

Voor fondsenleveranciers zoals M&G betekende dit dat er een aantal nieuwe aandelencategorieën moesten worden gecreëerd. Typisch zal een aandelenfonds een jaarlijkse beheervergoeding (JBV) van zo'n 1,5% hebben. Daarvan werd 0,5% vóór de RDR betaald als retrocessie en 0,25% als rabat aan platformen. In de nieuwe omgeving zijn deze beide betalingen verdwenen. Daarom lanceerden heel wat leveranciers nieuwe, retrocessievrije aandelencategorieën (typisch 1% JBV) en wat nu bekend staat als een “zuivere aandelencategorie” van 0,75% (zonder retrocessie of rabat). De bestaande aandelencategorie blijft voorlopig behouden voor bestaande zaken, maar het is de bedoeling dat alle zaken mettertijd overgaan naar de zuivere aandelencategorie – de bijgevoegde grafiek geeft een indicatie van hoe dat in de praktijk werkt.

Platformen

Ook platformen moeten klanten nu een vergoeding aanrekenen – en opnieuw zien wij veel verschillende modellen. Maar uiteindelijk kan de klant nu zien hoeveel hen wordt aangerekend voor het product, het advies en het gebruik van het platform (als de handel via een platform gaat).

Wat is het resultaat?

In de aanloop naar de RDR daalde het aantal adviseurs aanzienlijk – naar schatting 15-20%. Na de RDR zagen we de cijfers echter weer lichtjes stijgen. De banken schoven verrassend genoeg weg van adviesverstrekking aan particuliere klanten en verminderden hun adviescijfers globaal met 40%. Er was een kleine verschuiving van onafhankelijk advies naar beperkt advies.

Zorgwekkender is nu de zogeheten “advieskloof” – miljoenen consumenten kunnen zich niet langer advies veroorloven, of willen er niet voor betalen, of kunnen niet langer persoonlijk advies krijgen. Dat zijn vooral de klanten met minder dan £ 100.000 aan beleggingen. En de moeilijkheid is een oplossing vinden (zoals internetgebaseerde oplossingen) om deze klantenbasis te helpen zonder dat dit wordt beschouwd of gepercipieerd als advies. We zagen een verschuiving van klanten naar “zelfgestuurde”, multi-assetfondsenoplossingen en een hogere verkoop van passieve/beursgenoteerde fondsen.

De fondsen hebben sterk geprofiteerd van de RDR nu ze met gelijke wapens strijden – de verkoop is in 2013 immers gestegen.

Maar hoe zit het met het belegger? De prijs voor transparantie blijkt tot een globale stijging van de kosten voor de belegger te hebben geleid. Terwijl de kosten vóór de RDR allemaal voortkwamen uit het product, zijn deze kosten na de RDR nu apart. De kosten van het product zijn gedaald, bv. van 1,5% naar 0,75% per jaar. Maar de platformkosten kunnen variëren tot 40 bp en adviesvergoedingen (waarop nu btw verschuldigd is) kunnen makkelijk 80 bp bedragen. De globale kosten kunnen dus dichter bij 200 bp liggen – zie grafiek.

Maar het advies is wel professioneler geworden, de markt is blijven functioneren, zij het met een aantal nadelen, maar er heerst optimisme over de toekomst. Wat nu interessant is, is hoe de rest van Europa het ervan af zal brengen als MiFID II in 2017 in werking treedt.

Klik hier voor de grafieken.