Duitsland is de op drie na grootste economie ter wereld. Het economische zwaartepunt ligt overduidelijk in Noord-Rijnland-Westfalen en de twee zuidelijke deelstaten Beieren en Baden-Württemberg. De drie schrijven samen ruim de helft van het Duitse BBP op hun conto.

Noord-Rijnland-Westfalen: ideale toegangspoort

Frankfurt, dat over een van de grootste luchthavens van Europa beschikt, is het financiële hart van Duitsland. In het Rijn-Main- en Rijn-Neckar-gebied in Rijnland-Palts zijn chemie, machinebouw, metaalverwerking, elektrotechniek en automobiel de sterkhouders. Maar het epicentrum van deze regio is toch Noord-Rijnland-Westfalen.

Met metropolen als Düsseldorf, Keulen, Bonn en Krefeld is deze deelstaat een indrukwekkende afzetmarkt voor consumentengoederen. De ruim 18 miljoen inwoners zijn samen goed voor 20% van het BBP. Van de veertig grootste retailers hebben er veertien hier hun hoofdvestiging, waaronder Aldi, Metro en REWE.

De deelstaat is bovendien de grootste invoerder van het land. Liefst 22% van alle importgoederen gaat richting Noord-Rijnland-Westfalen: aardolie en aardgas, metaal, chemische producten, ICT, elektrische en optische producten, … Het Ruhr-gebied zit daar als industrie- en dienstengebied zeker voor iets tussen. Ruim de helft van alle invoer (55%) is afkomstig van zeven grote leveranciers, waaronder België.

Fabrieken van de Toekomst

Ook in onderzoek en ontwikkeling is Noord-Rijnland-Westfalen een van de leidende Bundesländer. In automotive en machinebouw, maar net zo goed in chemie, elektrotechniek, ICT en medische technologie. Bovendien is de regio een voortrekker op het vlak van milieu- en klimaattechnologie.

In het kader van de high-tech strategie lanceerde de Duitse bondsregering Industrie 4.0. Bedoeling is Duitsland te ontwikkelen tot wereldleider in high-tech oplossingen om productiebedrijven om te turnen tot digitale fabrieken van de toekomst.

Sputterende groeimotor

Hoewel de Duitse economie een toppresteerder is in Europa, blijkt de groeimotor voor het eerst in jaren toch wat te sputteren. Oorzaken zijn onder meer de economische sancties tegen Rusland en de tegenvallende groei in China. Deze geopolitieke factoren spelen sterker in Noord-Rijnland-Westfalen dan in de rest van het land. Bovendien doet de automobielsector het er minder goed dan in de andere deelstaten. De sluiting van de Opel-fabriek in Bochum zal voor een terugval in de productie zorgen.

Ondanks deze groeivertraging zijn er in deze regio heel wat zakenkansen voor Vlaamse ondernemers. Met innovatieve nicheproducten een goede verhouding prijs/kwaliteit kunnen ze het verschil maken in heel uiteenlopende branches, van high-tech over biologische voedingswaren tot ontwerperskleding. En door de nabijheid zijn deze deelstaten ideaal voor een eerste verkenning van deze immense afzetmarkt.

Zuid-Duitsland: octrooienkampioen

Beieren en Baden-Württemberg zijn niet alleen de grootste deelstaten, het zijn twee krachtige motoren van de Duitse economie. Beide deelstaten zijn zeer internationaal gericht en de economische groei ligt er boven het Duitse gemiddelde. Tot de belangrijke exportgoederen horen voertuigen, machines, elektronica en farmaceutische producten.

Tussen beide zwaargewichten heerst een gezonde wedijver.

Terwijl veel andere West-Europese landen lijden onder desindustrialisatie, heeft Duitsland zijn maakindustrie goed weten te vrijwaren. Meer nog, deze regio heeft een hoge concentratie van productiebedrijven die wereldwijd aan de top staan. Audi, Porsche, Daimler, Siemens, Stihl, Kärcher en verschillende andere voertuigen- of machinebouwers hebben in Baden-Württemberg of Beieren hun uitvalsbasis. Veel andere wereldmerken hebben er hun Europese uitvalsbasis.

Uitwisseling van innovatie

De grote internationale spelers domineren de publieke opinie, maar Zuid-Duitsland huisvest meer dan alleen maar kleppers. Dé sterkhouders van het lokale economische weefsel zijn de familiebedrijven en KMO’s. Typisch is verder de decentrale structuur van het industriële weefsel: elk stadje of dorp huisvest wel enkele fabrieken. Deze lokale verankering resulteert in een uiterst sterke loyauteit tussen werkgevers en -nemers.

Niet alleen de industrie draait op volle toeren in Zuid-Duitsland. In de agglomeraties München en Stuttgart scheren ook bio-, nano- en milieutechnologie, elektrotechniek, e-health, lucht- en ruimtevaart hoge toppen. Technisch onderwijs van topniveau, de talrijke high-tech clusters en verschillende wereldvermaarde universitaire centra vormen de ideale voedingsbodem voor de uitwisseling van innovatie tussen de onderzoeks- en de bedrijfswereld. Nergens ter wereld werden en worden er meer octrooien uitgeschreven.

Berlijn: sexy voor technologie start-ups

Hanzesteden Bremen en Hamburg zijn belangrijke logistieke hubs voor de handel met Noord-en Oost-Europa. Brandenburg, Mecklenburg-Vorpommern, Nedersaksen, Saksen, Saksen-Anhalt en Thüringen zijn de zogenaamde Neue Bundesländer. Die nieuwe deelstaten zetten volop in op nieuwe technologieën, onderzoek en innovatie. Zo is er een hele belangrijke biotech-cluster ontstaan die ook internationaal de banden aanhaalt. Verder profileren de oostelijke deelstaten zich als bruggenhoofd naar Polen en andere Oost-Europese afzetmarkten.

Berlijn is niet alleen een hotspot voor mode, film en media, design en andere takken van de creatieve industrie, de stad ontpopte zich de laatste jaren ook tot een heus start-up walhalla. Niet uitgesloten is dat de metropool uitgroeit tot de Europese stad waar technologie de belangrijkste motor is. Vermits de stad geen uitgesproken identiteit heeft, richten jonge starters zich niet op één specifieke industrietak, zoals in andere regio’s wel vaak het geval is.

Of Berlijn ook het ideale startpunt is voor wie de Duitse markt wil verkennen, is een andere vraag. Terwijl andere Europese hoofdsteden de hoofdkantoren van alle belangrijke concerns huisvesten, hebben veel Duitse bedrijven niet meer dan een verbindingskantoor in de Duitse hoofdstad. Dus, wie kennis wil maken met de belangrijkste spelers in zijn branche, moet meestal wel het hele land doorkruisen.

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met Flanders Investment & Trade).

Meer info: http://www.flanderstrade.be.