Ondanks de tax shift en de loonmatigingsmaatregelen van deze en de voorgaande regering, blijft België met een forse loonkostenhandicap ten opzichte van zijn buurlanden kampen.

“De regering heeft zich geëngageerd om met 1996 (Wet op de Concurrentiekracht, nvdr.) als referentiepunt de loonkostenhandicap ten opzichte van de buurlanden niet verder te laten oplopen. Het ziet er naar uit dat ze ook in dat opzet zal slagen. Geen enkele bewindsploeg is daar in de voorbije twintig jaar ooit in gelukt. Alle regeringen betoonden wel aandacht voor de loonkostenproblematiek. Er is evenwel een wezenlijk verschil tussen aandacht voor iets betonen en intrinsiek ingrijpen. Dat betekent dat men de moed moet hebben om in te grijpen in verworven rechten, verouderde arbeidsmarktsystemen en dies meer. Wijlen Jean-Luc Dehaene, nochtans van ACW-strekking, was de laatste die daartoe een poging ondernam in de vorm van een indexsprong. Nu, nagenoeg twintig jaar later, gebeurt dat opnieuw,” aldus Van Eetvelt.

Meevaller is dat Duitsland, dat voor het grootste gewicht in de loonkostenhandicap tekent, op het ogenblik dat België werk maakt van een loonkostenmatiging zijn lage lonenpolitiek deels afzweert.

Heilzaam effect tax shift, maar …

Van Eetvelt verheugt zich in de doorgevoerde tax shift van de zittende regering, die hij als één van de grootste maatregelen ooit ter verlaging van de loonkosten in België bestempelt. Toch blijft het effect, in combinatie met eerder genomen loonmatigingsmaatregelen, ervan beperkt.

“De getroffen maatregelen hebben voornamelijk effect op de laagste en de hoogste lonen. Op het gros van de familiale ondernemingen blijft de impact het kleinst. Voor een modale Belgische onderneming schommelt de verlaging van de loonkost tussen de 1 à 2%,” aldus onze gesprekspartner.

Dat is uiteraard onvoldoende om de historische loonkostenhandicap van 16,5% weg te werken, zo heet het. Bovendien worden heel wat sectoren op onze binnenlandse markt, de bouw voorop, met buitenlandse concurrentie geconfronteerd.

“De beleidsmakers kruipen door het stof voor de multinationals, dat is een klassieker in het Belgisch beleid. Na fiscale optimalisatie hoort de belastingsvoet voor dat soort ondernemingen in België tot de laagste ter wereld. Toch mogen we niet blind blijven voor het feit dat multinationals heel wat sociale bijdragen betalen op hun tewerkgesteld personeel. Ze betalen bovendien lonen die voor een doorsnee-KMO niet haalbaar zijn. In de huidige omstandigheden wordt de loonlastverlaging door de multinationals niet zelden omgezet in een loonsverhoging. Dat creëert een vicieuze cirkel die het voor KMO’s steeds moeilijker maakt om gekwalificeerd personeel aan te trekken,” meent de gedelegeerd bestuurder van UNIZO.

“Dat alles neemt niet weg dat de tax shift een bijzonder goede maatregel is. Een dergelijke ingreep is in de voorbije decennia ongezien. Het loonkostenprobleem blijft voor de gemiddelde KMO evenwel overeind. Fiscale tegemoetkomingen ten gunste van de brede middencategorie van bedrijven hebben echter veel zwaardere budgettaire consequenties. Er zal dus verder moeten worden gewerkt om de loonkost naar omlaag te brengen,” wordt daaraan toegevoegd.

Arbeidsrechtssysteem te rigide

In heel wat sectoren trekt zich inmiddels een alternatief op gang. Steeds meer bedrijven trekken buitenlandse werkkrachten aan die binnen het zelfstandigenstatuut werken. Zo stijgt de omzet in de bouwsector terwijl de tewerkstelling binnen het reguliere werknemersstatuut scherp daalt. Een ander sterk groeiend fenomeen is de inzet van free-lance medewerkers.

Veel jonge mensen geven er de voorkeur aan zelf te bepalen wanneer ze arbeidsprestaties willen leveren. Voor de werkgever vertaalt zich dat in een gunstiger kostenplaatje, maar bovendien krijgt hij zodoende uitzicht op de arbeidsflexibiliteit die hij in de hedendaagse werkomgeving ontberen moet.

“Beide partijen vinden elkaar steeds makkelijker in een dergelijke werkrelatie. De vakbonden reageren bijzonder gecrispeerd op deze evolutie. Willen ze terug meer mensen in het werknemersstatuut krijgen met een goede sociale bescherming, waar ze nog invloed op kunnen uitoefenen, moeten ze hun houding ten opzichte van de flexibilisering van de arbeidsmarkt hoogdringend herzien. Zoniet dreigen in de nabije toekomst tienduizenden mensen uit het werknemersstatuut te worden geduwd,” klinkt het waarschuwend aan de UNIZO-top.

Van Eetvelt stelt zelfs onomwonden dat in de huidige omstandigheden men goed gek moet zijn om een werknemer in vast dienstverband aan te nemen omwille van te duur en het te rigide arbeidsrechtssysteem.

“Uiteraard is ons sociaal zekerheidsstelsel fantastisch. Binnen de huidige context is het evenwel onhoudbaar voornamelijk omwille van het gewicht dat men op de factor arbeid legt,” klinkt het.

Ondernemingsklimaat verbetert

Van Eetvelt prijst zich gelukkig dat ondernemers door de huidige regering niet langer zonder pardon in het hoekje worden gedrumd en als fraudeurs worden afgeschilderd. In een recent verleden werd UNIZO overstelpt met klachten omtrent de BTW-administratie en de sociale inspectie die op oorlogspad bleken. Die houding lijkt in overheidskringen gekeerd, op enkele uitzonderingen na.

Niettemin blijft de ergernis omtrent de ingevoerde regelgeving rond betalingen in speciën. Hoewel Europa betalingen in cash tot 10.000 euro toestond, stelde de vorige regering cash geld gelijk met zwart geld en verlaagde ze de betalingsdrempel tot 3.000 euro. Men ging er bovendien van uit dat 10% boven dat bedrag een fraudegevoelig karakter had. Met halluncinante gevolgen, meent onze gesprekspartner.

“Ondernemers die zich rigide aan dat syteem houden, zien business gewoon vertrekken. Zo tonen recente cijfers aan dat de trafiek van tweedehandse voertuigen in de Antwerpse haven met 13% afkalfde, verlies dat door de haven van Rotterdam integraal werd gerecupereerd. In de strijd tegen het zwart geld viseert de overheid echter opnieuw de handelaar, niet de consument die om electorale reden buiten schot blijft”.

Ondernemers die hun cash-verrichtingen vanaf een bepaald bedrag correct rapporteren, krijgen vaak zware boetes opgelegd hoewel in de verste verte van fraude geen sprake is.

“De zelfstandige ondernemer wordt beboet niet omdat hij heeft gefraudeerd, wel omdat hij de wettelijke voorschriften niet exact kan volgen indien hij geen klanten wil kwijt spelen. De praktijken van de FOD Economie worden als echte pestcontroles ervaren,” klinkt het harde verdict.

Ondanks alles blijkt de houding van de meeste overheidsdiensten menselijker en ondernemersvriendelijker te worden. Voorts groeit de belangstelling voor ondernemen. Dat is merkbaar in de politiek en het onderwijs. Het besef dat ondernemers belangrijk zijn voor de samenleving groeit. Door de heksenjacht op ondernemers van bepaalde overheidsdiensten stop te zetten, lijkt de huidige regering voor een extra push te hebben gezorgd.

Vermogens(winst)belasting

De gedelegeerd bestuurder van UNIZO gruwt van de sloganeske aanpak van de werknemersorganisaties omtrent de fiscale behandeling van de grote vermogens.

“Ze misbruiken bewust de verderfelijke evolutie in deze wereld waar de verhouding tussen de superrijken en de rest van de bevolking alsmaar schever wordt getrokken. Daarin verzwijgen ze dat de inkomensongelijkheid in de wereld nergens zo klein is als in België. De herverdeling via kapitaalbelasting is in dit land al bijzonder groot. Indien men de fiscale druk nog eens gaat opvoeren, zal dat een nefaste invloed hebben op de investeringen in het bijzonder en de economie in het algemeen. Uiteraard zijn er verschillen in de wijze waarop landen vermogens belasten. Dat vermogen in België onvoldoende wordt belast, is ronduit nonsens. Wereldwijd zitten we in de top qua vermogensbelasting. UNIZO is bereid de discussie rond vermogenswinstbelasting aan te gaan, maar wel vanuit een globale insteek, niet volgens het concept van cherry-picking waarbij een bepaald aspect in de vermogensbelasting zou worden gealigneerd op de zwaardere tarieven van andere landen. Een eventuele vermogenswinstbelasting zal overigens hoedanook nooit veel inkomsten opleveren. Kapitaalbelasting is een probleem dat op Europees of zelfs wereldniveau dient aangepast. Idem dito wat de vennootschapsbelasting betreft. Het is weerzinwekkend dat een Vlaamse ondernemer gemiddeld 28% belasting op zijn winst betaalt, terwijl die aanslag voor een multinational tussen de 1 à 5% schommelt. Ik ben evenwel realistisch genoeg om te beseffen dat die ongelijkheid niet op landelijk niveau kan worden opgelost,” besluit Karel Van Eetvelt.