Aan zowel beroeps- als persoonlijke schulden zijn een aantal risico’s verbonden.

Bij beroepsschulden: om hun vordering alsnog terug te krijgen kunnen commerciële schuldeisers beslag laten leggen op al uw goederen, uw privé-goederen inbegrepen (spaargeld, gebouwen, meubelen binnen bepaalde grenzen, …). Wil u na een faillissement (wat we u niet toewensen!) weer als loontrekkende aan de slag, dan staat het uw schuldeisers ook vrij om beslag te laten leggen op uw loon (boven het niet voor beslag vatbare minimum wat u moet toelaten om een, althans volgens de wet, fatsoenlijk bestaan te leiden).

Bij persoonlijke schulden: daar wordt minder aan gedacht … en toch. Steekt u zich om privé-redenen in de schulden (wow, een schitterende boot waaraan u niet kan weerstaan, en hop, u leent een immens bedrag …) en kunt u uw schulden niet afbetalen, dan kunnen uw schuldeisers dat wat hen toekomt, terugvorderen door beslag te laten leggen op uw handelsfonds, uw beroepslokalen, …

Hoe zich indekken?

Een zelfstandige en zijn/haar gezin kunnen de risico’s op twee manier beperken, met name door de privé-woning onvatbaar voor beslag te laten verklaren en door het huwelijkscontract.

Sinds 2007 kan de zelfstandige met beroepsschulden het risico van niet scheiding privé- en professioneel vermogen beperken door zijn gezinswoning onvatbaar voor beslag te laten verklaren. De wet definieert de woonplaats als “de plaats waar het privé-leven zich afspeelt, of als centrum waar het gezinsleven zich afspeelt (…)”. Deze bepaling geldt voor handelaars, ambachtslieden, zaakvoerders en bestuurders van vennootschappen, beoefenaars van vrije beroepen, gepensioneerden die een zelfstandige activiteit uitoefenen, …

De bescherming is niet automatisch. U moet een verklaring van onbeslagbaarheid bij een notaris laten opstellen. De onbeslagbaarheid is beperkt tot de rechten waarvan de zelfstandige houder is. Opgelet: betreft het een gemeenschappelijk goed van u en uw partner of een goed in onverdeeldheid (bijvoorbeeld ingevolge een nalatenschap), dan zal het niet voor 100% zijn beschermd! De verklaring beschrijft het gebouw in detail, vermeldt de rechten die de zelfstandige op het onroerend goed bezit en, desgesvallend, de bijzonderheden over de delen die respectievelijk aan de beroepsactiviteit en aan de bewoning zijn toegewezen.

Vertegenwoordigt het professioneel gedeelte minder dan 30% van de totale oppervlakte, dan kan het volledige gebouw niet-beslagbaar worden verklaard. In het omgekeerde geval geldt de bescherming alleen voor de rechten op het toegewezen gedeelte van de hoofdverblijfplaats.

Instemming partner vereist

Voor iedere verklaring van onbeslagbaarheid is de instemming van de partner vereist. Bij weigering kan de rechtbank van eerste aanleg alsnog toelating geven om de verklaring te laten opstellen. Goed om weten: als beide echtgenoten het statuut van zelfstandige hebben, kunnen beide verklaringen in een notariële akte worden opgenomen. De verklaring wordt pas van kracht vanaf de overschrijving op het hypotheekkantoor en heeft uiteraard enkel betrekking op de beroepsschulden die na die datum werden gemaakt.

Wordt het gebouw verkocht, dan treft de bij wet geboden bescherming de verkoopprijs op voorwaarde dat de zelfstandige die geldsom, binnen het jaar, gebruikt voor de aankoop van een nieuwe hoofdverblijfplaats. De zelfstandige kan ook verzaken aan de onbeslagbaarheid die in ieder geval bij zijn overlijden eindigt.

Een tweede mogelijkheid om het privé-vermogen ingeval van bedrijfsmoeilijkheden af te schermen is het huwelijkscontract, maar daarover meer in een volgende editie.

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met Beobank N.V. (Brussel))

Meer info: 02/625.57.00 of www.beobank.be.