Op het 1.076 kilometer lange Vlaamse waterwegennet worden jaarlijks momenteel 72 miljoen ton goederen en 850.000 TEU vervoerd. De Vlaamse Waterweg heeft de ambitie, gezien het dichtslibben van het wegnetwerk, om de binnenwateren tot volwaardig alternatief als een slim, sterk, multifunctioneel en innovatief netwerk uit te bouwen. Binnen die innovatieve insteek kadert het Smart Shipping-programma, waaronder autonoom varen. De waterwegbeheerder zet daarbij ook in op de kleine waterwegen (lees: bevaarbaar voor binnenvaarteenheden tot 600 ton, nvdr.). Die vertegenwoordigen 41% of 443 kilometer van de Vlaamse binnenwateren.

“De voordelen van Smart Shipping werden in de voorbije jaren onmiskenbaar geïdentificeerd”, aldus programmaverantwoordelijke Ann-Sofie Pauwelyn bij de Vlaamse Waterweg. “Naast smart ships, focussen we ook op smart infrastructure, smart communication en smart regulation & facilitation. Vooral inzake regelgeving (bemanningsvoorschriften, trafiekregeling en het transport van gevaarlijke goederen) dient nog een hele weg afgelegd. Door een testzone te openen kunnen we in de praktijk nagaan hoe een autonoom varend binnenschip zich gedraagt. Die bevindingen moeten fungeren als onderbouw voor het toekomstig regelgevend kader”, zo luidt het.

De waterwegbeheerder stelt het hele Vlaamse binnenvaartnetwerk ter beschikking voor dergelijke praktijktests, weliswaar onder strikt afgelijnde spelregels. “Vanaf volgend jaar treedt het FLOAT-netwerk in voege. Dat verruimt de testzone tot het hele Vlaamse binnenvaartnetwerk en effent het pad voor de krachtenbundeling op projectbasis tussen bedrijven en onderzoeksinstellingen”, zo nog Pauwelyn.

Bedoeling is ook Wallonië, Brussel en Nederland bij het “Smart Shipping”-project te betrekken. Grensoverschrijdende samenwerking zal ook de internationale validering van de testresultaten vergemakkelijken, is de achterliggende redenering. In 2019 zal het project overigens focussen op smart infrastructuur en smart communicatie.

Watertruck+

In POM West-Vlaanderen vond De Vlaamse Waterweg alvast een partner voor zijn “Smart Shipping”-project. Dat diende bij EFRO een GTI-project in ter waarde van 2 miljoen euro dat mikt op de valorisatie van een aantal kleine waterwegen in de Westhoek.

“We koppelen de testen rond autonoom varen aan het Watertruck+ project,” verduidelijkt Alexander Dumon, algemeen coördinator Transport & Logistiek bij POM West-Vlaanderen.

Watertruck+, een innovatief CEF TEN-T-project dat door De Vlaamse Waterweg wordt beheerd, spitst zich toe op de inschakeling van zelfvarende bakken voor het vrachtvervoer over kleine binnenwateren.

Ambitie van POM West-Vlaanderen is zodoende de kleine waterwegen in de Westhoek te valoriseren via de creatie van een aantal kleine overslagplatformen in Veurne (langs het Lo-kanaal) en in Diksmuide.

“de Cogge”

Als kennispartner voor de proefvaarten met een onbemand voertuig op de IJzer fungeert de faculteit industriële ingenieurswetenschappen van KULeuven (Campus Groep T) die zich over de technologische aspecten van het project buigt.

“Voor het proefproject zetten we een slimme duwbak in, inclusief intelligente aandrijving, op een 1/8^ste schaal van een reguliere spits. Het gaat om het eerste autonome binnenvaartschip wereldwijd”, beklemtoont professor Peter Slaets. Wellicht zal tot de zomer op de IJzer worden proefgevaren. “Vanaf 2020-2021 zouden de testen met een autonoom varend binnenschip op ware grootte een aanvang kunnen nemen,” meent Slaets.

De vijf meter lange eenheid wordt vanaf volgend jaar elektrisch aangedreven. De eenheid is toegerust met laser-technologie, sensoren, 4G, Wi-Fi en camerabewaking. Het autonoom varende schaalmodel werd tot “de Cogge” gedoopt, in een eerbetoon aan sluiswachter Karel Cogge, die met een metgezel in 1914 de sluizen in Nieuwpoort open zette en zo de Duitse opmars een halt toeriep.

Op korte termijn wil Peter Slaets heel intensief gaan proef varen op de IJzer, tussen Diksmuide en Nieuwpoort, met het in oprichting verkerende samenwerkingsverband FLOAT gaan partneren en toenadering zoeken tot de Blauwe Cluster, die Vlaamse bedrijven ondersteunt bij het opzetten van partnerships met andere bedrijven, kenniscentra en overheidsinstellingen met het oog op de ontwikkeling en de bevordering van economische activiteiten op zee. Op lange termijn bestaat het opzet erin de verworven kennis naar autonome vaarprojecten op ware grootte te vertalen.