‘Voordien waren verschillende operationele activiteiten verdeeld over een vijftal locaties in de stad. In de nieuwe Nautische Operationele Cluster (NOC) hebben we deze activiteiten samengevoegd’, zegt Rob Smeets, directeur Operations bij Port of Antwerp, tijdens de officiële opening van de site eind oktober. Hij doelt op de bagger-, sleepboot- en onderhoudsactiviteiten van het havenbedrijf, terwijl ook het aansturend personeel onder één dak verenigd is.

Het NOC is centraal gelegen in de haven van Antwerpen aan kaai 602-612, ter hoogte van de Lillobrug, op de rechteroever. Aan de bouw van het bedrijven-cluster hangt een prijskaartje van 50,1 miljoen euro en werd drie jaar aan gewerkt. De oplevering vond plaats in drie fases. In januari 2018 werd de technische cluster opgeleverd, een groot magazijn en verschillende werkplaatsen. Hier worden het vlootonderhoud en de herstellingen aan onderdelen van bruggen en sluizen uitgevoerd.

Kort voor de oplevering van de onderhoudsloodsen, werden ook twee drijvende droogdokken in gebruik genomen. De laatste lootjes van de derde en finale fase van het bouwproject werden de laatste maanden afgerond door bouwbedrijf Cordeel uit Temse. Eind september kon het kantoorpersoneel over.

Modernisering en synergie

Door de investeringen in moderne accommodatie en infrastructuur heeft het havenbedrijf veel in efficiëntie gewonnen. Met de drijvende droogdokken kan een boot bijvoorbeeld in enkele uren droogzet worden.

“Na het droogzetten inventariseren we welke onderdelen we nodig hebben en laten de boot daarna weer te water totdat alle onderdelen er zijn”, vertelt Smeets. “Bij de vorige dokken duurde het droogzetten veel langer en daarom lieten we de boot droogstaan tot alle onderdelen er waren. Dat kon soms enkele weken tot zelfs maanden in beslag nemen”.

Door de optimalisatie van het proces wil het havenbedrijf op termijn zijn sleepbotenvloot terugschroeven van negentien naar zeventien eenheden.

Behalve de directe voordelen van modernisering, moet de samenvoeging van de diensten ook synergievoordelen opleveren.

“Doordat de baggeractiviteiten en de sleepbootactiviteiten op één locatie verenigd zijn, kunnen we het personeel efficiënter inzetten”, geeft Smeets een voorbeeld. Een inkrimping van het personeelsbestand is daarbij zeker geen doel, benadrukt hij. “We kunnen nu meer werk verrichten met dezelfde mensen”, luidt het.

Bij het ontwerp van het kantorencomplex en gebouwen stonden een comfortabele arbeidsomgeving en duurzaamheid centraal. De nieuwe gebouwen zijn toegerust met warmtepompen, zonnepanelen en groendaken en moeten leiden tot een aanzienlijke reductie van de energierekening. Duurzaamheid staat ook centraal bij de modernisering van de vloot die gaande is. Zo is het havenbedrijf bezig met de aanschaf van een waterstofsleepboot die tot 25 procent brandstof moet besparen.

Handhaving te water

Tijdens de opening van het NOC maakte het havenbedrijf ook bekend dat het twee hybride handhavingsvoertuigen heeft besteld. De handhavingsvoertuigen, die begin 2021 in de vaart gaan, zijn onderdeel van een aangepaste handhavingsstrategie van het havenbedrijf.

“We willen meer handhaving en toezicht uitvoeren vanaf het water. Nu wordt er alleen vanaf de wal gehandhaafd”, zo nog Smeets.

De havenautoriteiten houden toezicht op de veiligheid in de haven (ISPS), op een vlot scheepsvaartverkeer en op het transport van gevaarlijke goederen. De nieuwe boten zijn toegerust met de modernste technieken. Een verwarmd dek voorkomt gladheid bij vorst en een mechanisme onder de boot voorkomt dat deze bij hoge snelheden grote golven veroorzaakt.

Scheepvaartvaartpolitie

Eind dit jaar verhuist ook de scheepsvaartpolitie, dat nu zetelt aan de Oosterweelsteenweg in Antwerpen, naar het nieuwe kantorencomplex.

“Hierdoor wordt samenwerking met deze dienst ook makkelijker”, aldus Smeets.

Veiligheid en handhaving in het havengebied is een complex gegeven door de ligging op de grens tussen twee landen, op het grondgebied van twee provincies, drie gemeenten en twee hulpverleningszones.

Terwijl het havenbedrijf op de nieuwe locatie een nieuwe toekomst tegemoet gaat, blijven de oude gebouwen in de stad verweesd achter. Een deel van de gebouwen wordt gesloopt, terwijl een andere deel een nieuwe invulling krijgt. Zo wordt het Algemeen Werkhuis Noord (AWN) een havenbelevingsgebouw en wordt het oude droogdokkencomplex omgetoverd tot een park. Zo gaat 155 jaar geschiedenis van scheepsherstelling in AWN toch niet helemaal verloren.