Bijna 1 op 3 (30%) van de Belgische werknemers stelt te kunnen kiezen waar hij werkt. Ongeveer hetzelfde percentage werknemers (31%) kan kiezen wanneer hij werkt. Een relatief klein deel (17%) van de werknemers geeft aan zowel te kunnen kiezen waar als wanneer hij werkt. Meer dan 1 Belgische werknemer op 2 (56%) zegt geen keuze tot flexwerken te hebben.

Het zijn vooral mannen, werknemers jonger dan vijftig, kaderleden en leidinggevende werknemers die kunnen kiezen waar ze werken. Het zijn opnieuw vooral kaderleden en hoger opgeleiden die keuzevrijheid genieten bij het kiezen wanneer ze werken.

Geen kwestie van bedrijfsgrootte

Zowel kleine als grote organisaties bieden hun werknemers de mogelijkheid om te kiezen waar en wanneer ze werken. Vaststelling: organisaties waar de vakbond een grotere rol speelt, voeren minder tijdsonafhankelijk werken in.

Duidelijk is dat de ligging van de organisatie, onder meer door de impact van de mobiliteitsproblematiek, een rol speelt in tijdsonafhankelijk werken. Sectoren als de IT- en Internet-dienstensector, diensten aan particulieren en de overheid scoren hoger dan gemiddeld.

Organisaties met vooral hoger opgeleiden voeren in sterkere mate tijds- en plaatsonafhankelijk werden door. Mogelijk is dat om hun medewerkers aan de organisatie te binden en te vermijden dat ze elders hun geluk gaan beproeven. Misschien zijn het ook net die functies binnen deze bedrijven die in hogere mate tijds- en plaatsonafhankelijk werken toestaan.

Heilzame effecten op de werknemer

Werknemers die meer keuze hebben over waar ze werken, geven blijk van een hogere vitaliteit, ervaren minder stress en rapporteren een beter werkvermogen en energie. Dat vertaalt zich in een hogere (autonome) motivatie en een grotere werknemerstevredenheid.

Dat geldt in grote mate evenzeer voor zij die tijdsonafhankelijk kunnen werken. Zowel bij tijds- als plaatsonafhankelijk werken, zijn de betrokken medewerkers bereid om langer actief op de arbeidsmarkt te zijn. Ze denken in elk geval dat aan te kunnen.

Heilzame effecten op de organisatie

Organisaties die flexibele werkuren aanbieden, rapporteren betere marktprestaties. Op voorwaarde dat hun cultuur werknemersgericht is. Ze rapporteren een hogere winst … maar enkel als er meer vrouwelijke medewerkers zijn tewerkgesteld. Organisaties die flexibele uren aanbieden, blijken innovatiever en hebben een hogere medewerkerstevredenheid. Dat laatste effect is evenwel enkel waarneembaar in minder bureaucratische organisaties.

De baten voor de organisatie en voor de werknemers zijn vaak onlosmakelijk met elkaar verbonden. De relaties tussen tijds- en plaatsonafhankelijk werken en de bedrijfsresultaten zijn bovendien afhankelijk van diverse randvoorwaarden. Zowel het type van werknemers binnen een bedrijf, de bedrijfscultuur als de bedrijfsgrootte spelen een rol.

Belangrijke aandachtspunten bij implementatie flexwerken

Vooraleer flexibel werken in te voeren, is het belangrijk dat u een duidelijke doelstelling naar voor brengt. Wil u hiermee vooral op huisvestingskosten besparen of is het om de werk/familie-balans van uw medewerkers te optimaliseren? Maar er is meer.

• Wat met het effect op de klant? En op het team? Zijn flexwerken en gelijktijdig deel van een team uitmaken, te verzoenen? Minder onderling fysiek contact vereist bijvoorbeeld het optimaal benutten van andere communicatievormen.
• Voorzie in een duidelijk motief. De werknemersperceptie over waarom u tijds- en plaatsonafhankelijk werken invoert, is een belangrijke factor voor de mate waarin u de doelstellingen kan realiseren.
• Vul flexibel werken in met andere werknemersgeoriënteerde HR-praktijken. Vind een goede balans tussen het vasthouden en loslaten van medewerkers. Plaatsonafhankelijk werken kan namelijk ook negatieve effecten met zich brengen op de sociale cohesie en vertrouwensrelaties binnen uw organisatie.
• Zorg voor een coherent HR-beleid. Een controlerende management-stijl bijvoorbeeld is volledig taboe in een werkomgeving met flexibel werken.
• Geef het goede voorbeeld. Maak aan de medewerkers duidelijk dat ze nog altijd recht hebben op vrije tijd en dat ze niet altijd en overal bereikbaar moeten zijn.
• Heb oog voor unieke situaties en de unieke werknemer. Niet alleen is elke (thuis)werkomgeving uniek, elke werknemer is dat ook.

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met Securex)

Meer info: www.securex.be.