Dirk Berckmans (Buntinx Berckmans Advocaten)

“Nieuw juridisch samenwerkingsmodel op maat middenbedrijf”

Buntinx Berckmans Advocaten (BBA, Antwerpen), een middelgroot advocatenkantoor werkzaam in het ondernemingsrecht, zocht eind 2004 operationele toenadering tot het kantoor Vanhaute Soetaert. Aldus werd de in huis beschikbare expertise met (inter)nationale vennootschapsfiscaliteit verruimd. Dit najaar beoogt BBA een tweede dergelijke verruimingsoperatie door te voeren. Een samenwerking met twee kantoren met grote renommée inzake administratief - en milieurecht enerzijds en arbeidsrecht anderzijds, staat in de steigers. Bedoeling van Buntinx Berckmans Advocaten is zich in de markt te manifesteren als een flexibel kantoor, met een brede specialisatie en rijke expertise inzake ondernemingssrecht, zonder de nadelen van een groot kantoor met hoge overhead en dito tarieven. Partner bij BBA Dirk Berckmans stelt overigens dat het nieuwe samenwerkingsverband in de markt een gemeenschappelijke merknaam zal hanteren.

Dirk Berckmans heeft in het begin van zijn loopbaan nog de hoogdagen meegemaakt van de Antwerpse maritieme advocatenkantoren. Hij vatte zijn carrière dan ook aan bij één van de meest gereputeerde binnen die branche. Toen de grote Brusselse advocatenkantoren eind de jaren ’80 hun begerig oog op de Scheldestad lieten vallen, kwam een heuse aardverschuiving op gang. De machtsgreep van die kantoren op de maritieme markt leidde dan wel niet tot het verhoopte succes, feit is dat de bestaande maritieme kantoren doorheen de jaren ofwel zich specialiseerden tot nichespelers dan wel uit de markt verdwenen. “Tussen 1990 en 2000 is het gelaat van de maritieme advocatuur helemaal veranderd”, herinnert Dirk Berckmans zich. Vrij snel ruilde onze gesprekspartner zijn maritieme specialisatie binnen het bestaande kantoor in voor een corporate- en commercial-activiteit. Dat terrein zou hij niet meer verlaten. Ook niet in 1988 toen hij met een aantal collega’s een nieuw kantoor met maritieme roeping oprichtte. In 1997 trad Pieter Buntinx, een gewezen schoolmakker van Berckmans, met het eigen kantoor toe tot de toenmalige associatie die als Roosendaal Keyzer door het leven ging. Mede onder zijn impuls groeide de droge praktijk over de jaren zodat op een bepaald ogenblik het kantoor was opgebouwd rond twee departementen met een heel uiteenlopende dynamiek. “Maritieme advocaten zijn bovendien per definitie “litigators” (lees: geschillenbeslechters of procesadvocaten), terwijl in de droge of non-marine praktijk ook de adviespraktijk heel belangrijk is,” aldus onze gesprekspartner.

In 2003 volgde bijgevolg de afsplitsing. Met negen medewerkers is Roosendaal Keyzer intussen uitgegroeid tot het op één van de belangrijkste maritieme kantoren in Continentaal-Europa. De nieuwe maatschap Buntinx Berckmans Advocaten betrok een eigen kantoorpand langsheen de Jan Van Rijswijcklaan, waar inmiddels drie partners (Pieter Buntinx, Dirk Berckmans en Dirk Huygens) en twaalf advocaten zijn tewerkgesteld.

Van de BBA-opdrachten heeft zowat 70% met advieswerk te maken, 30% met geschillenbegeleiding. Van meetaf opteerde het kantoor om zijn medewerkers in bepaalde onderdelen van het commercieel recht te lanceren. “Buntinx Berckmans heeft, naast het corporate werk, vandaag een sterk uitgebouwde vastgoedtak, een departement arbeidsrecht, een groeiende “Intellectual Property” (IP)-praktijk en een sterke poot contractrecht (distributierecht, agenturen, franchising, algemene commerciële contracten, …),” aldus Dirk Berckmans.

In het najaar van 2004 zette men een samenwerking op met Vanhaute Soetaert. Via dat verband, waarbij beide kantoren hun eigen autonomie behouden, breidde BBA zijn expertise uit met vennootschapsficaliteit, zowel nationaal als internationaal.

Verschuivingen in het marktgedrag

Dirk Berckmans: “De jongste jaren vertoont de cliëntèle, inzonderheid beursgenoteerde ondernemingen en grote KMO’s, een duidelijk “shopping”-gedrag. In de markt tekent zich een steeds grotere terughoudendheid af tegenover de ereloonstructuur die sommige kantoren hanteren, zonder daarom afbreuk te willen doen aan de kwaliteit van hun dienstverlening. Ook gaan bedrijven steeds zwaarder tillen aan het gebrek aan persoonlijke betrokkenheid van de partners bij de dagdagelijkse begeleiding van de dossiers. Cliënten verkiezen tijdens de afwikkeling van een dossier eenzelfde gesprekspartner te hebben, bij voorkeur een vennoot of een senior partner”.

Andere markante tendens is de snelheid van handelen die als bijzonder belangrijk wordt ervaren. Ook de tarieven staan onder druk. “Tarieven opgedrongen door Londen (400 GBP per uur is, naar verluidt, niet uitzonderlijk) aan bepaalde kantoren in Continentaal-Europa blijven zeker voor het brede middensegment op termijn niet haalbaar,” waarschuwt onze gesprekspartner. Ten slotte verwachten de cliënten een steeds hogere mate van specialisatie met on-the-spot advies.

Nieuw juridisch concept

Een kantoor als BBA meent in die marktevoluties een aantal kansen te ontwaren. Vandaar dat men zes maanden terug het initiatief nam om een nieuw concept uit te bouwen, dat maximaal op voornoemde ontwikkelingen inspeelt. “Zonder zich als het zoveelste nieuwe ondernemingsrechtkantoor te profileren”, beklemtoont Dirk Berckmans. “Bedoeling is dat het corporate commercial-kantoor van BBA samen met een aantal autonome nichekantoren de beschikbare expertisebasis verruimt zodat belangrijke know-how gebundeld wordt. Met Vanhaute & Soetaert werd eerder een soortgelijke samenwerking op fiscaal vlak tot stand gebracht. Dit najaar verwachten we dat twee nieuwe kantoren in het model in stappen, die reputatiegewijs bijzonder sterk staan in de disciplines administratief en milieurecht enerzijds, arbeidsrecht anderzijds”, luidt het.

Hoewel principieel de samenwerking zo goed als vast staat, verkiest de BBA-woordvoerder vooralsnog de betrokken kantoren niet te vermelden. Wel wordt gehamerd op de renommée die beide in de markt genieten. Informeel wordt al jaren met beide partijen samengewerkt. Door die samenwerking in de nabije toekomst verder te formaliseren, beoogt men een onderlinge kruisbestuiving. Door de disciplinebasis te verruimen verhoogt men enerzijds de klantenfidelisering, anderzijds zullen de deelnemende partijen onderling voor nieuwe instroom van cliënten zorgen.

Elk van de kantoren behoudt zijn rechtspersoonlijkheid en autonomie van handelen. Wel wordt momenteel druk gezocht naar een gemeenschappelijke merknaam waaronder de vier kantoren gezamenlijk naar buiten zullen treden. Ook maakt Berckmans gewag van een tariefstructuur, die transparant en concurrentieel zal zijn in het kader van een gespecialiseerde dienstverlening.

Veeleer dan op eigen kracht door te groeien naar een multidisciplinair kantoor, gaat BBA resoluut voor het nieuwe partnership-concept. Ook al omdat een en ander minder management-tijd vergt en een geringere overhead voor een gunstiger kostprijsmodel zorgt. Zonder de obligate veelvuldige vennotenvergadering, kunnen de partners binnen het nieuwe model zich overigens blijvend op hun “core business” focussen. “Advocaten mogen dan al van zichzelf menen dat ze topmanagers zijn, in de praktijk blijkt maar al te vaak dat dat niet het geval is,” zo nog Berckmans.

Eigen marktpositionering

In de high-end van de markt zijn een aantal grote multinationale advieskantoren actief, elk met hun specifieke tariefstructuur. Ook de Big Four zijn uiteraard op de markt van het bedrijfsadvies werkzaam. “De Big Four verkrijgen via hun audit-activiteiten uiteraard onmiddellijk toegang tot het jurisch werk. Toch ervaart BBA deze laatste minder als rechtstreekse concurrenten, ook al omdat ze, na door verschillende instanties te zijn teruggefloten, blijkbaar minder actief zijn op het domein van het juridisch advies”, aldus onze gesprekspartner.

Daarnaast zijn op de markt ook de banken actief, niet zozeer vanuit een juridische insteek maar veeleer vanuit het oogpunt van een mogelijke (overname)financiering. Bij overnames laten ook de accountantskantoren niet onbetuigd. “Bedrijfsovernames zullen echter altijd mede het werkterrein van de advocatenkantoren blijven,” stelt onze gesprekspartner. Met het nieuwe partnershipconcept streeft Buntinx Berckmans een duidelijke positionering in de markt na. Buiten de grote dominante marktspelers, opererend binnen een internationale structuur, zijn in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een aantal spelers bedrijvig met 30 à 80 advocaten. Daaronder zijn een groot aantal kantoren actief met 7 tot 25 medewerkers, waartoe dus ook BBA hoort. Ook deze spelers zijn voornamelijk in het Brusselse gehuisvest. Wat inhoudt dat de regionale focus van Buntinx Berckmans zich voornamelijk op Antwerpen zal toespitsen.

Inzonderheid in het noorden van Antwerpen beschikt het advocatenkantoor over een sterk uitgebouwde cliëntenbasis van nederbelgen, die zich op overnamevlak niet onbetuigd laten. Voorts is BBA sinds twee jaar Belgisch vertegenwoordiger van Iurope. Dat is een Europees samenwerkingsverband (een European Economic Interest Group om precies te zijn, nvdr.) waar ook kantoren in Duitsland, Frankrijk, Nederland, Spanje/Portugal en Italië deel van uitmaken, dat (deel)opdrachten over het netwerk grensoverschrijdend uitwisselt.

Meer internationale samenwerking

Via Iurope knoopte BBA intussen ook internationale contacten in de Verenigde Staten aan. Voorafgaande prospectiebezoeken bij een aantal midsize-kantoren (lees: 200 tot 800 advocaten, nvdr.), zonder vestiging in Londen of op het Europese vasteland, legden de basis voor een mogelijke internationale samenwerking. Met drie kantoren, met name twee in Chicago en één in Houston, zijn de gesprekken naar verluidt verregaand gevorderd. In juni volgt een eerste gezamenlijke werksessie.

Met disciplines als corporate, arbeidsrecht, milieu en fiscaliteit weten BBA en zijn partners zich intussen goed geplaatst om ondernemingen een breed dienstenspectrum aan te bieden. “Bijkomende aandacht gaat uit naar het verder uitbouwen van een vijfde praktijk, met name Intellectual Propery (IP), dat onder invloed van een aantal maatschappelijke ontwikkelingen als een echte groeimarkt geldt. De toenadering met de Amerikaanse advocatenkantoren kan ook deels in het licht van deze nieuwe ontwikkeling worden gezien.

“Ambitie van BBA is zich als ondernemingsrechtkantoor binnen een ruimer samenwerkingsverband te differentiëren op de vier voornoemde parameters, met name specialisatie, snelheid van dienstverlening, persoonlijk contact en competitieve tarieven, dit alles vanuit een sterke niche-gedrevenheid,” besluit Dirk Berckmans.