Met een vertraging van drie jaar, werd op 4 november j.l. een nieuwe Interregionaal Samenwerkingsakkoord (ISA) gesloten. Eind 2008 verkreeg Fost Plus V.Z.W. (Brussel) een nieuwe erkenning van de Interregionale VerpakkingsCommissie (IVC). Tijdens de voorstelling van de resultaten van Fost Plus over 2008, slaagde gedelegeerd bestuurder Henri Meiresonne er nauwelijks in zijn kritiek op het nieuwe ISA te verbloemen. “De beste leerling van de klas wordt nog maar een gestraft,” klonk het, verwijzend naar de nieuwe financiële lasten die aan Fost Plus worden opgelegd. Waar de organisatie vorig jaar nog schitterende resultaten kon voorleggen, slaat thans de crisis bikkelhard toe. De prijzen van de recyclagematerialen zijn ingestort, met als gevolg dat Fost Plus de komende jaren de prijzen van het “Groene Punt” fors opwaarts zal moeten herzien om zijn begroting op orde te krijgen.

Fost Plus, dat verantwoordelijk is voor de recyclage van de huishoudelijke verpakkingen die door zijn leden-producenten op de markt worden gebracht, kende vorig jaar een “grand crû”. Het recyclagepercentage werd nog maar eens met 2,2% tot 93% opgevoerd. “Veel ruimte voor verbetering rest er niet meer,” aldus Meiresonne. Het percentage van nuttige toepassing (lees: recyclage en verbranding, met energierecuperatie, nvdr.) klom tot 96,6% (+ 2,5%).

Nieuwe erkenning/ISA: gemiste kans

Sinds 1 januari j.l. is het nieuwe ISA van kracht. Het Interregionaal Samenwerkingsakkoord betreffende de preventie en het beheer van verpakkingsafval dat het Vlaams Gewest, het Waals Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest sloten, heeft kracht van wet en is op alle verpakkingen die op de Belgische markt worden gebracht van toepassing. Het nieuwe akkoord legt aan Fost Plus een jaarlijkse bijkomende heffing ten voordele van de Gewesten op van 0,5 euro per inwoner. Dat vertaalt zich voor de organisatie in een meerkost van 5 miljoen op jaarbasis.

“Bovendien werden de recylage- en valorisatiepercentages, die al de hoogste in Europa waren, verhoogd tot respectievelijk 80 en 90%. Een andere opvallende ingreep is de invoering van een nieuwe instapdrempel voor de terugnameplicht. Die wordt op 300 kilogram gelegd. Het verplichte preventieplan wordt thans ook tot de invoerders verruimd,” zo nog Meiresonne, die luidop het discriminerend effect en de praktische haalbaarheid van bepaalde nieuwe maatregelen aan de kaak stelt. “Het nieuwe ISA en de nieuwe erkenning (2009-2013) waarborgen enerzijds de continuïteit. Anderzijds zijn de twee teksten een gemiste kans want de verantwoordelijkheden hadden op meer transparante wijze beter kunnen afgebakend,” klinkt het.

Aanzienlijke daling inkomsten

De frustraties bij Fost Plus worden extra in de hand gewerkt door de economische ontwikkeling. Zo dreigt de organisatie die jaar “ettelijke miljoenen” minderinkomsten te puren uit de verkoop van de recyclagematerialen wegens de ineenstorting van de prijzen. Vorig jaar dekte Fost Plus nog zowat 40% van zijn kosten met de verkoop van recyclagematerialen. Wellicht zakt dat cijfer in 2010 terug tot 25%.

Nu al staat vast dat het “Groene Punt”-logo, dat in de meeste Europese landen wordt gebruikt, de producenten gevoelig meer zal gaan kosten. Het “Groene Punt” op een verpakking betekent dat de onderneming die het product op de markt brengt, bijdraagt tot de financiering van de selectieve ophaling, sortering en recyclage van huishoudelijke verpakkingen. “Dankzij onze soliede reserves, kunnen we dit jaar de kostprijs op peil houden. Vanaf volgend jaar zullen we waarschijnlijk, genoodzaakt door de omstandigheden, de prijs tegen 2012 terug op het niveau van 2002-2003 (lees: + 25 à 30%, nvdr.) moeten brengen,” kondigt Meiresonne aan.

Dat uiteindelijk de consument het gelag zal betalen, spreekt voor zich. Nochtans bewijst recent studiewerk dat precies die consument het sorteren van zijn huishoudelijk afval als zijn belangrijkste milieuverantwoordelijkheid beschouwt. De expertise die Fost Plus terzake opbouwde wordt ook in het buitenland in toenemende mate naar waarde geschat. Fost Plus toonde zich in eigen land enkel bereid de jaarlijkse meerheffing van 5 miljoen euro op te hoesten op voorwaarde dat die fondsen “zouden worden aangewend voor het beheer van het verpakkingsafval zoals de wet voorschrijft”. Wat erop wijst dat de organisatie daar zijn twijfels rond heeft.