De Spaanse economie beleeft zeer moeilijke tijden. Spanje kende gedurende meer dan 10 jaar een aanhoudende economische groei. Het BBP overtrof in 2007 voor de eerste keer de kaap van 1000 miljard euro, waardoor Spanje vandaag aan alle voorwaarden voldoet om deel te nemen aan de G-8. Gedurende het laatste trimester van 2007 werd echter duidelijk dat Spanje, in het kielzog van de economische groeivertraging die vanuit de USA naar de EU oversloeg, zwaar getroffen zou worden door het effect van de internationale conjunctuur. Halfweg 2008 kon er al gesteld worden dat er zelfs sprake is van een economische crisis. De Spaanse economie krijgt momenteel de zwaarste klappen sinds 1993. Het vertrouwen van de burger in de Spaanse economie staat momenteel op het laagste peil sedert 12 jaar. De economische terugval is op dit moment dan ook de grootste zorg van zowel de Spaanse consument als van de in maart 2008 herkozen regering Zapatero. Het einde van de crisis is overigens nog niet in zicht.

Spanje kampt al jaren met een omvangrijk handelstekort. Zowel conjuncturele (zeer veel invoer van dure petroleum, sterke euro ten opzichte de dollar en hoge binnenlandse vraag) als structurele (hoge inflatie, onevenwicht tussen vraag en aanbod, te weinig investeringen in O&O) oorzaken liggen aan de basis van dit tekort. Pas eind 2009 zou het eind van de tunnel in zicht zijn. De regering nam al enkele maatregelen: verminderen van overheidsuitgaven en bevriezen van salarissen van hoge ambtenaren, gedeeltelijke privatisering van Spaanse luchthavens, financiële steun voor KMO´s en het verhogen van het aanbod van beschermde appartementen (“viviendas protegidas”). Bovendien werd er een nieuw ministerie van Wetenschap en Innovatie opgericht, dat Spanje moet helpen zijn competitiviteit te verbeteren en om meer te investeren in O&O.

Kansrijke sectoren

In een groot en dun bevolkt land als Spanje spelen logistiek en transport een belangrijke rol.

Binnen de Spaanse transportsector neemt het goederenvervoer over de weg een zeer prominente plaats in. Er valt de laatste jaren een concentratie waar te nemen in het wegtransport.

Spanje wil kost wat kost de Europese normen evenaren op gebied van milieubeheer en doet zeer belangrijke investeringen in deze sector, die mee door Europa gefinancierd worden.

Deze uitgaven hebben natuurlijk belangrijke gevolgen voor engineering-bedrijven, aannemers en toeleveranciers van materiaal en diensten. Aangezien er bovendien een sterke tendens waargenomen wordt om meer naar de privé-sector over te dragen, opent dit interessante perspectieven voor nieuwe spelers. Nochtans ondervinden Vlaamse milieubedrijven soms zware concurrentie van grote lokale concerns die bovendien voordelige vormen van financiering aanbieden. Onderaanneming en joint-venture kunnen hier zeker een oplossing bieden.

De Spaanse voedingsmarkt is traditiegetrouw een belangrijke afzetmarkt voor Vlaanderen.

Wij hebben een goede reputatie en een ruim aanbod aan hoogwaardige producten. De

Spaanse markt is echter voornamelijk een prijsmarkt, hoewel een segment kapitaalkrachtige consumenten bereid is meer te betalen voor naambekende delicatessen. De grote verandering die de Spaanse maatschappij de laatste jaren onderging heeft het verschijnen van nieuwe consumentengroepen in de hand gewerkt. De voedingsindustrie doet er alles aan om deze te veroveren. Er is een duidelijke toename waar te nemen in de consumptie van diepgevroren en gekoelde kant-en-klaar maaltijden. Deze producten profileren zich als één van de meest belovende sectoren van de Spaanse voedingsmarkt samen met de health food en producten met toegevoegde waarde.

Bij de productie van auto’s maken internationale fabrikanten gebruik van zogenaamde TIER1-leveranciers, die dicht in de buurt van de fabrikanten gevestigd zijn en vaak exclusief voor hen werken op basis van vergaande leveringsvoorwaarden. Omdat deze markt erg concurrerend en compleet is - er wordt verwacht dat in de komende tien jaar nog een 20 à 30 TIER1-leveranciers overblijven - liggen hier geen mogelijkheden voor de Vlaamse exporteurs. Wel zijn er kansen om te concurreren met de TIER2-leveranciers; die zijn vaak kleinschalig, prijs- en productiegericht. Vanuit de eerstelijns-leveranciers is er namelijk in toenemende mate behoefte aan innovatie, kwaliteit en klantgerichte partnerbedrijven. Alle fabrikanten leggen er zich immers op toe om hun wagens zo efficiënt mogelijk en vooral energiebesparend te maken.

Toerisme is in Spanje de belangrijkste industrie en vertegenwoordigt 12% van het BBP. Onlangs kondigde de overheid maatregelen aan om naast het strandtoerisme ook andere sectoren te ondersteunen, zoals landelijk toerisme, cultureel toerisme en gastronomie. Het congres of zakentoerisme verdient een speciale vermelding.

Algemeen gesteld is de biotechnologie een internationaal gerichte sector. Ruim 80% van de bedrijven onderhoudt binnen twee jaar na oprichting internationale contacten. Over de import van biotechnologische producten zijn evenwel geen gegevens voorhanden. Wel is geweten dat de sector ongeveer 30% van de omzet uit de export genereert. Hoewel Spanje goed scoort met betrekking tot kwantiteit en kwaliteit van wetenschappelijke publicaties, speelt het op internationaal gebied nog geen rol van betekenis en behoort het niet tot de twaalf tot vijftien clusters die er wereldwijd op dit gebied zijn. Daarom wordt er gezocht naar internationale samenwerkingsverbanden en bestaan er reële kansen in volgende onderzoekgebieden (clinical research, bio-engineering (onderzoek met stamcellen), protesis and devices, small molecules (organische chemie), alternative methods (pharmacy and tox. sreening), environment and agriculture, diagnosis and therapy

SWOT-Analyse Spanje

* Sterke punten:

1. groeiende bevolking

2. historische banden met Latijns-Amerika

3. lonen zijn bij de laagste in de euro-zone

4. hoge binnenlandse vraag

5. massatoerisme

* Zwakke punten

1. afhankelijkheid van de vastgoedsector

2. inflatie behoort bij de hoogste in Europa

3. tekort op de handelsbalans

4. hoge werkloosheid bij jongeren

5. schuldenlast bij de gezinnen

* Kansen

1. ontwikkeling van toeristische subsegmenten

2. nabijheid van Noord-Afrika

3. geografische diversificatie van de financiële instellingen

* Bedreigingen

1. aanslagen door ETA

2. vastgoedcrisis

3. stijging van de interestvoeten

4. kredietcrisis

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met Flanders Investment Trade. Meer info: http://www.flandersinvestmentandtrade.be).