Bij de start van de staatshervorming en de regionalisering van het arbeidsmarktbeleid plooide de VDAB zich in eerste instantie terug op zichzelf. De recente toenadering en toenemende samenwerking met zijn Waalse en Brusselse tegenhangers, Forem en Actiris, wijzen erop dat de instelling de volwassenheid heeft bereikt. In een nieuwe staatshervormingsronde wordt hopelijk het hele arbeidsmarktbeleid naar Vlaanderen overgeheveld. Dat zei Vlaams minister van Werk Philippe Muyters onlangs naar aanleiding van de twintigste verjaardag van de overheidsdienst. “Conform de verzuchtingen in de Vonk-nota dient de structuur van de VDAB verder aangepast, zodat de instantie nog nadrukkelijker als regisseur kan optreden en verdere samenwerkingsverbanden met derden kan opzetten,” zo nog de bewindsman. Topman Fons Leroy blijft alvast ijveren voor meer bevoegdheden voor de begeleiding van werkloze en werkzoekende vijftig-plussers.

Veel problemen voor een verlenging met een periode van vijf jaar van de lopende beheersovereenkomst van de VDAB, die ambtshalve tot 2010 werd verlengd, voorziet de voogdijminister niet.

“De toekomstige periode wordt nochtans moeilijk,” zo nog Muyters, verwijzend naar de uitzonderlijke economische situatie (met een toename van de werkloosheidscijfers) en de vergrijzing van de bevolking. Meer dan ooit lijkt maatwerk, in samenwerking met de sociale partners, zoals het Jeugdwerkplan of de werking rond vijftig-plussers, geboden,” luidt het.

VDAB Op Nieuwe Koers (VONK)

Basis voor de toekomst van de overheidsinstelling blijft de VONK (VDAB Op Nieuwe Koers)-nota. Daarbij ligt de drieledige focus op Loopbanen, Competenties en Talent.

Om de vooropgestelde doelstellingen te halen, schraagt de VDAB zijn beleid op Coaching, Samenwerking en Waarden (gelijkheid, sociale rechtvaardigheid, respect, warmte maatschappelijke verantwoordelijkheid en betrokkenheid).

Tevens neemt de VDAB zich voor in de toekomst nog meer te tenderen dan voorheen. In het tendering-concept doet de VDAB een beroep doet op niet-commerciële en commerciële organisaties voor sommige aspecten van de begeleiding en opleiding.

Ook de samenwerking met het onderwijs wordt geïntensiveerd.

Nood aan bijkomende bevoegdheden

Voor gedelegeerd bestuurder Fons Leroy heeft de VDAB nood aan bijkomende bevoegdheden. De topman meent voorts dat ook de sanctioneringsbevoegdheid naar de regio’s dient overgeheveld. Duidelijk is dat het transmissiebeleid als negatief wordt ervaren.

Zo werd in het voorjaar van 2004 een samenwerkingsakkoord gesloten tussen de federale overheid, de gemeenschappen en de gewesten, dat in de actieve begeleiding en opvolging van de werklozen voorziet.

Blijkt dat traject niet succesvol omwille van onder meer weigering of onterechte stopzetting door de werkloze, dan wordt het dossier doorgespeeld naar de RVA, die tot schorsing van de werkloosheidsvergoeding kan overgaan.

Samen sterk voor werk: episode 5

Aan de huidige periode gingen vier episodes vooraf in de bestaansgeschiedenis van de VDAB. Die worden keurig opgelijst in het pas gepubliceerde boek “Al 20 jaar samen sterk voor werk” van de hand van Erik Buyst, Kristof Lowyck en Antoon Soete.

Volgend op de staatshervorming van 1988, stond de periode 1989-1993 voornamelijk in de zoektocht naar een eigen identiteit. Dat hoofdstuk wordt vooral gekenmerkt door de uitbouw van een eigen arbeidsmarktbeleid, aandacht voor doelgroepen, een sterke informatisering (WIS, KISS, …) en de ontwikkeling van commerciële diensten (t-Interim, outplacement, …).

De periode 1994-1998 bleken woelige jaren, met bovenaan de regularisatie van de relaties met de Vlaamse overheid (lees: de totstandkoming van het eerste beheerscontract dat ooit met een publieke dienst werd gesloten, nvdr.), de liberalisering van de arbeidsmarkt en de aanpassing van de structuur (invoering van trajectbenadering en afschaffing van STD’s (subregionale tewerkstellingsdiensten).

Tegen de achtergrond van een steeds complexere arbeidsmarkt, wordt het tijdperk 1999-2004 gekenmerkt door de scheiding tussen actor en regisseur, met als exponent het afstoten van de commerciële activiteiten.

Tussen 2004 en 2008 ontwikkelt de VDAB zich in toenemende mate tot regisseur van de Vlaamse arbeidsmarkt. In die periode neemt ook de paradox op de arbeidsmarkt vaste vorm aan (lees: het ontstaan van de knelpuntenproblematiek, nvdr.).

Dan wordt ook de basis gelegd voor het volgende hoofdstuk, met name een sluitende aanpak voor de activering van werkzoekenden, de aanvang van tendering en de doorbraak van de interregionale samenwerking (VDAB - Forem - Actiris).