Zowat 31% van de zelfstandige ondernemers in Vlaanderen is ouder dan 50 jaar. Dat betekent dat 129.000 ondernemingen straks met de opvolgingsproblematiek te maken krijgen. Tegen 2020 zou dat cijfer zelfs tot 143.000 à 150.000 uitstijgen. Opmerkelijk is dat ruim de helft van die bedrijfsleiders - 56% om precies te zijn - nog helemaal niet bezig is met de opvolging binnen zijn onderneming. Via het Agentschap Ondernemen zet de Vlaamse overheid een grootscheepse sensibiliseringscampagne op rond het belang van de tijdige voorbereiding van een oordeelkundige bedrijfsopvolging. Voorts worden voorstellen geformuleerd om bedrijfssuccessie fiscaal aantrekkelijker te maken.

Vlaams minister-president Kris Peeters stelde de campagne persoonlijk voor in de kantoren van Peleman Industries N.V. (Puurs), dat sinds jaren actief bezig is met de eigen successie.

In Vlaanderen is 10% van de totale beroepsbevolking ondernemer. Dat percentage stemt zowat overeen met het Europese gemiddelde.

Maar net zoals de bevolking vergrijst ook de ondernemerspopulatie sterk. Zo is 45% van de Vlaamse ondernemers vandaag tussen de 50 à 55 jaar. Ruim één op twee (55%) bevindt zich in de leeftijdscategorie tussen 55 en 65 jaar.

Daar staat tegenover dat, zonder beleidsinitiatieven, het ondernemerschap in Vlaanderen op lange termijn zal afnemen, beklemtoont de minister-president.

Het aantal bedrijven die voor opvolging en overname in aanmerking komen zal, in de komende tien jaar, met minimaal 10% aanzwellen.

Ingeval van niet overname komen behoorlijk wat jobs op de helling te staan.

“Ondernemingen die in Vlaanderen worden gerund door een vijftigplusser vertegenwoordigen op vandaag tussen de 230.000 en 350.000 jobs,” zo nog minister-president Peeters.

Masterplan

Reden te over dus voor de Vlaamse overheid om met een Masterplan voor Opvolging en Overname uit te pakken.

Dat plan, dat op Europees vlak werd gebenchmarkt en op de getuigenissen van 22 Vlaamse ondernemers gaat gestoeld, kadert via het Agentschap Ondernemen in een “geïntegreerde” beleidsaanpak, zo luidt het.

“Dat is noodzakelijk, want aan een geslaagde overname gaat vijf à tien jaar voorbereiding vooraf,” zo nog de minister-president.

Het Vlaams Masterplan voor Opvolging en Overname focust op bewustmaking, informeren en begeleiden, en richt zich zowel tot de ondernemer als zijn (familiale) omgeving.

Bijzondere aandacht gaat naar de emotionele en technische aspecten bij de bedrijfsopvolging terwijl ook de verschillende fasen in de bedrijfsoverdracht (eindeloopbaan, familiale opvolging en overname) aan bod komen.

“Ondernemers zijn zich niet bewust van de problematiek van de bedrijfsoverdracht, die ruimer is dan alleen maar de fiscale en juridische aspecten. Voorts zijn ze niet vertrouwd met de mogelijkheden rond een bedrijfsoverdracht. Bovendien onderschatten ze de duur van het proces en bespreken ze vaak hun overdrachtplannen niet met hun familie/gezin. Ten slotte zijn ze zich niet bewust van de rol die gespecialiseerde dienstverleners in het overdrachtsproces kunnen spelen,” vat Patrick Jordens, account manager bij het Agentschap Ondernemen, de pijnpunten kernachtig samen.

Steun

Via het Agentschap Ondernemen kunnen ondernemingen in de KMO-Portefeuille (Strategisch Advies) een toelage tot 25.000 euro krijgen ter ondersteuning van het opstellen van hun overdrachtsplan.

Voor gewoon advies bij een erkende dienstverlener kunnen ze op 2.500 euro steun aanspraak maken.

Het Agentschap Ondernemen neemt zich voor vanaf volgend jaar, naast de individuele begeleiding, ook initiatieven rond collectief leren met betrekking tot bedrijfsopvolging en -overname op te zetten.

In Vlaanderen lopen momenteel al verschillende proefprojecten rond bedrijfscontinuïteit.

Bovendien dient de Vlaamse overheid voor het programmadecreet 2012 overigens een voorstel in om per 1 januari 2012 bedrijfsoverdracht fiscaal aantrekkelijker te maken.

Die is er in hoofdzaak op gericht de schenkingsrechten voor familiale ondernemingen te schrappen.

“Het is onzinnig de bedrijfsleider die zijn opvolging oordeelkundig voorbereidt, fiscaal te penaliseren,” aldus minister-president Peeters.

Voorstel is derhalve de schenkingsrechten van een exploitatievennootschap van 2% naar 0% terug te brengen.

Ingeval van bedrijfsoverdracht in het buitenland, wil men de verdachte periode van drie tot zeven jaar verlengen.

Voor ondernemers waar een geplande overname om uiteenlopende redenen niet is gelukt, wordt nog steeds voorzien in een vangnet via een sterk verlaagd tarief in de successierechten, zijnde 3% tussen echtgenoten, samenwonenden en in rechte lijn, en 7% voor alle andere gevallen (aanpassing artikel 60bis, Wetboek Successierechten).

Dat is een aanzienlijke vermindering indien men bedenkt dat boven de 250.000 euro het normaal tarief minimaal 27% bedraagt.

Ook de regelgeving wordt duidelijker en transparanter. Zo wordt de loonlastenvoorwaarde definitief geschrapt.

Daarnaast wordt de participatievoorwaarde versoepeld om beter rekening te houden met een aandeelhouderschap dat over drie familietakken is gespreid.

Ten slotte wordt ervoor gezorgd dat de maatregel ook echt ten goede komt aan de actieve familiale onderneming.

Dit pakket aan maatregelen ondersteunt en versoepelt het opvolgings- en overdrachtsproces aanzienlijk, waardoor de bedrijfscontinuïteit wordt gewaarborgd, aldus de Vlaamse regering.