In 2011 groeide Marokko’s BBP met 4,9%. Dit jaar wordt met een groei van ongeveer 2,4% gerekend. Voor de komende jaren wijzen de prognoses opnieuw in de richting van een jaarlijkse groei van gemiddeld 4,5%.

Naast een groot budgettair tekort op zijn handelsbalans, uit de pan swingende energiekosten en minder buitenlandse investeringen, kampt Marokko met een matig landbouwjaar. De overheid doet grote inspanningen om de landbouw te moderniseren, zodat het klimaat een minder bepalende factor wordt, maar dat vergt tijd.

Overheidsinmenging

De Marokkaanse overheid heeft nog steeds een grote hand in de nationale volkshuishouding. Zo hanteert de regering verschillende strategieën om de groei en tewerkstelling aan te zwengelen. Om industriële sectoren zoals automobiel en offshoring te stimuleren, is er bijvoorbeeld het “Pacte National pour l’Emergence Industrielle”.

De plannen “Maroc Vert” en “Vision 2020” moeten respectievelijk de landbouw en het toerisme een duwtje in de rug geven. Het land sloot een akkoord met de Europese Unie waardoor de invoerrechten op industriële goederen zijn weggevallen. Ook voor de landbouw en bepaalde voedingsgroepen bestaat een akkoord. Eind 2012 zou ook een overeenkomst voor diensten worden gesloten.

Daarnaast is en wordt ontzettend zwaar geïnvesteerd in infrastructuur. Vroeger waren vier regio’s gewoon onbereikbaar. Dat verandert nu, zodat ook die gebieden zich economisch kunnen ontwikkelen.

Afhankelijkheid van Europa

Marokko is zwaar afhankelijk van Europa, dat zijn eerste klant is. Frankrijk en Spanje zijn de belangrijkste handelspartners. Door de Euro-crisis ontvangt Marokko evenwel minder toeristen en daalt zijn export.

Het land is zich bewust dat het zijn export moet diversifiëren naar landen buiten Europa, maar de meeste Marokkaanse exportproducten hebben weinig tot geen toegevoegde waarde.

Troeven voor Vlaamse ondernemers

In Marokko is van alles voelbaar in de goede zin aan het bewegen. Zelfs letterlijk, want het hele land oogt als een bouwwerf. Op politiek vlak is Marokko, dat op amper drie uur vliegen van Zaventem ligt, stabiel.

De overheid doet sterk zijn best om de notoire hinderpalen in het zakenklimaat (lees: corruptie en een trage justitiewerking, nvdr.) aan te pakken.

Marokko is een veilige keuze om de Noord-Afrikaanse markt aan te boren. Ook al zijn het Arabisch en Berbers de officiële talen, iedereen in de zakenwereld spreekt uitstekend Frans.

In tegenstelling tot de Fransen leveren Belgen onvoldoende inspanningen om in Marokko te ondernemen. De Marokkanen hopen dat dit verandert: ze staan alleszins open voor Belgische producten en diensten. De meeste Marokkanen kennen België, of ten minste Vlaanderen.

Ons land is er erg geliefd, velen hebben immers familieleden of vrienden in België wonen. Of ze hebben er zelf gestudeerd, want veel jonge Marokkanen studeren in Europa.

Terwijl ze vroeger na hun studies vaker in Europa bleven - de gevreesde “brain drain” - keren ze nu steeds meer naar hun eigen land terug om er hun carrière op te bouwen. Meer zelfs, Marokkanen die geboren en getogen zijn in België, emigreren soms terug naar hun thuisland om er te werken.

Kansrijke sectoren

Als kansrijke sectoren voor Vlaamse ondernemers in Marokko staan openbare werken en de bouwsector met stip op één. Dat gaat van infrastructuur over sociale woningbouw tot sportinfrastructuur en bouwmaterialen.

Voorts hebben ook Vlaamse bedrijven actief in logistiek en transport grote mogelijkheden dankzij de aanwezigheid van bijvoorbeeld de haven van Casablanca, een van de grootste kunstmatige havens ter wereld, en Tanger-Med, de grootste goederenhaven van Afrika en het Middellandse Zeegebied.

Daarnaast scoren Vlaamse ondernemers traditioneel goed in de voedingssector. Tot slot is ook “renewable energy” een toekomstsector. In Marokko staat dat nog in zijn kinderschoenen. Zo sorteert de Marokkaan geen afval, alles wordt samen op braakliggende terreinen gestort. Maar er wordt nu al over gesproken, de wil om duurzamer te leven en te ondernemen is er.

Hoe marktintrede aanpakken?

Niet alleen een voorbereidende marktstudie is essentieel, het is ook van belang als kandidaat-ondernemer het land daadwerkelijk te bezoeken. Persoonlijke contacten in Marokko zijn hoedanook cruciaal. E-mails worden wel gelezen, een antwoord krijgen is een andere zaak. Om een GSM-nummer te verkrijgen, is veel geduld nodig.

Aan te bevelen valt aan zo veel mogelijk relevante economische acties deel te nemen. Zo kan je informatie en tips aan collega-ondernemers vragen. Wie de Marokkaanse markt in wil, omringt zich best met de juiste personen.

Ondanks de overheidsinspanningen, tiert corruptie nog welig en ook achterstallige betalingen komen geregeld voor. De juiste lokale contacten zijn met deze problematiek vertrouwd en weten daar een mouw aan te passen.

Grootste hinderpalen

In Marokko zijn weinig handelsbelemmeringen. Van zodra je de juiste lokale contactpersonen in de arm hebt genomen, tenminste. Laat je hierdoor vooral niet afschrikken. Vlaamse bedrijven die hun Marokkaanse activiteiten stop zetten door corruptie-artikelen of andere cowboyverhalen, zijn niet bekend.

Iedereen kan in Marokko ondernemen, ook vrouwen. Met dat cliché moet Marokko soms afrekenen, maar vrouwen bekleden in het land evenzeer erg hoge posities. Zo staat bijvoorbeeld een vrouw aan het hoofd van het Agence Nationale des Ports.

Cultuurverschillen

De zakelijke cultuur in Marokko is, tegen alle verwachtingen in, niet sterk Amerikaans getint. In de Verenigde Staten krijg je hooguit vijf minuten om je product of dienst te verkopen, in Marokko is wel ruimte voor wat “small talk” voor je tot business overgaat. De Marokkaanse zakelijke cultuur vertoont veel meer gelijkenissen met de Vlaamse.

Belangrijkste Vlaamse exportproducten naar Marokko (2011)

* minerale brandstoffen 15,67%

* machines en mechanische apparatuur 12,13%

* koper(producten) 10,96%

* kunststoffen 6,95%

* ijzer en staal 6,57%

Belangrijkste Vlaamse invoerproducten uit Marokko (2011)

* calciumfosfaten, zout, zwavel, kalk, gips, cement, … 36,32%

* meststoffen 8,44%

* elektrische machines en apparaten 8,19%

* vlees- en visbereidingen 5,82%

* kleding 5,05%

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met Flanders Investment & Trade. Meer info: www.flandersinvestmentandtrade.be).