In 1998 was Brazilië nog een nobele onbekende. De wereld kende Brazilië enkel als het land van voetbal, samba en carnaval. Na een militaire dictatuur kwam met president Henrique Cardoso een periode van stabiliteit, zowel op politiek als monetair vlak. Deze politiek werd verder gezet door president Lula en de Brazilaanse real groeide uit tot een sterke munt. Alsmaar meer buitenlandse investeerders vonden hun weg naar Brazilië.

De inspanningen en investeringen van de overheid om de veiligheid te verbeteren, hebben vruchten afgeworpen. Alleen de bureaucratie blijft een probleem.

Minder getroffen door internationale crisis

De wereldwijde financiële en economische crisis heeft Brazilië een pak minder getrofen dan de meeste andere landen. Dat komt door de sterke positie van de financiële sector, gecombineerd met een strenge reglementering. Daardoor werden de banken minder aan fatale risico’s bloot gesteld.

De groei van de export is echter wel afgenomen. Brazilië is immers een grondstoffenland en dus gebonden aan de prijzen op de wereldmarkt. De regering heeft dat verlies opgevangen door onder meer de binnenlandse consumptie te promoten. Taksen op bijvoorbeeld witgoed en wagens alsook de rentevoeten werden verlaagd.

Daarnaast kondigde de overheid voor de volgende 2,5 jaar 53,5 miljard euro infrastructuurinvesteringen aan. Daarvan is 31,9 miljard euro gepland in de komende vijf jaar.

Groei zit er nog zeker in voor Brazilië. Dit jaar voorspellen economen een groeipercentage van ongeveer 2%. Van 2000 tot nu kon het land uitpakken met een gemiddeld groeicijfer van 3,8%. Een mooi groeigemiddelde, meer kan het land niet aan met zijn huidige infrastructuur.

Niet te vergelijken met de blinkende resultaten van India en China, maar het toont aan dat Brazilië zijn reputatie van groeimarkt waar maakt. Ook het perspectief is belangrijk, want het Braziliaanse BNP per inwoner is 6 à 7 keer groter dan in India.

Veel van de geplande investeringen voor het WK voetbal in 2014 zal het land zelf kunnen dragen. De overheidsschuld bedraagt immers minder dan de helft van het BBP. De geplande sportevenementen en de bijhorende investeringen zullen het land zeker een nieuw élan geven.

Investeringen in infrastructuur

De opportuniteiten situeren zich nu vooral in infrastructuur. Uiteraard bij de bouw van sportstadions, maar ook het openbaar vervoersnetwerk wordt sterk uitgebreid. Vlaamse bedrijven kunnen daar in onderaanneming een aardig graantje van meepikken. Denk maar aan sportuitrusting, schermen, zitjes, grasvelden en dies meer.

Maar ook in andere sectoren dienen zich kansen aan. Brazilië is als een continent, in landoppervlakte is het ongeveer 280 keer zo groot als België.

In alle sectoren zijn opportuniteiten, behalve in die waar de lokale concurrentie sterk staat. De automarkt bijvoorbeeld. Daarin verdubbelen de importkosten door taksen. Daar kan men onmogelijk tegenop. Het is derhalve beter om in een lokale assemblagepartner te investeren.

Ook in de textielsector, behalve tapijt, is het moeilijk om in Brazilië een plek te veroveren.Daarentegen is de vraag naar farma, voeding, logistiek, chemie en machines enorm.

Daarnaast staan er heel wat projecten in windenergie op stapel. Brazilië is een “groen” land: nu al wordt ongeveer 90% van de elektriciteit via waterkrachtcentrales gewonnen.

Exporteren = behoorlijk dure investering

Exporteren naar Brazilië dient als een investering gezien. En een behoorlijk dure, bovendien. Met mailings versturen, zal men weinig gehoor vinden. Men moet persoonlijk naar het land afreizen.

Gemiddeld zijn drie tot vier prospectiereizen nodig vooraleer men een partner heeft gevonden en de juiste contacten heeft opgebouwd. Daarna moet men de klanten minstens jaarlijks bezoeken.

Vele Vlaamse ondernemers geven de moed op als de eerste prospectiereis niets heeft opgeleverd. Dat is fout, men moet doorzetten en geduld uitoefenen.

Ook is het belangrijk dat men bedrijfscommunicatie in het Portugees ter beschikking heeft. De meeste zakenlui spreken of verstaan wel Engels, maar voor het eerste contact moet men via het secretariaat en daar zijn velen niet Engelstalig.

Best practices

Aan te bevelen valt vakbeurzen in Brazilië te bezoeken. Zo krijgt men op korte tijd een goed overzicht van het lokale aanbod en ontmoet men belangrijke importeurs en andere spelers.

Onderzoek goed met welke partner je in zee gaat. Een oplossing voor de hoge importtaksen is de oprichting van een eigen kantoor of een samenwerking met een lokale partner. Voer bijvoorbeeld in bulk uit en laat dit ter plaatse herverpakken.

Het land biedt ontzettend veel potentieel, maar de toegang verloopt niet altijd over een leien dakje. Vooral de niet-tarifaire belemmeringen vormen een hinderpaal. De registratie van farmaceutische producten, bijvoorbeeld, duurt algauw een jaar.

Ook de trage bureaucratie blijft een heikel punt. Toch kan het protectionisme van Brazilië ook een pluspunt zijn. Als je er al actief bent, beschermt het immers ook jouw positie.

Zet door, onthoud dat collega-ondernemers met dezelfde opstartproblemen hebben geworsteld en dat zij nu zeer succesvol zakendoen in Brazilië.

Cultuurverschillen

Brazilianen zijn bijzonder optimistisch en enthousiast. Als in je aanbod acht positieve en twee negatieve aspecten zitten, zullen Braziliaanse zakenlui tijdens het eerste gesprek focussen op het positieve. Daardoor kan je verkeerdelijk interpreteren dat de deal rond is.

Daarnaast is tijd in Brazilië een flexibel begrip. In Sao Paulo houdt men zich stipt aan de afspraken - niet altijd makkelijk door het grote fileprobleem - maar erbuiten is een afgesproken tijdstip niet altijd heilig. Hou daar rekening mee en pas je tempo aan de lokale omstandigheden aan. Als je snel je geduld verliest, straalt dit negatief op je af.

Brazilianen zijn meestal bijzonder gastvrij en spraakzaam. Als je voet aan de grond hebt, is het erg fijn zakendoen in Brazilië.

Belangrijkste Vlaamse exportproducten naar Brazilië (2011)

* wagens en ander transportmaterieel 20,52%

* machines en mechanische werktuigen 19,21%

* organische chemie 10,44%

* farmaceutica 10,42%

* minerale brandstoffen 6,34%

Belangrijkste Vlaamse invoerproducten uit Brazilië (2011)

* bereidingen van groenten en fruit 14,82%

* ertsen (14,40%)

* koffie, thee en specerijen (11,37%)

* gietijzer, ijzer en staal (8,43%)

* kunststoffen (7,61%)

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met Flanders Investment & Trade. Meer info: www.flandersinvestmentandtrade.be).