Drie jaar terug woedde wereldwijd een financiële en economische crisis. Niet volgens de Spaanse regering, maar toch voelden vele Spanjaarden de bui al hangen. De stijging van de vastgoedprijzen kon niet blijven duren. Hypotheekleningen werden tegen absurd voordelige voorwaarden verstrekt. Velen gingen er toch op in, want mocht het tegenvallen, konden ze hun woning - wellicht tegen een hogere prijs - toch opnieuw van de hand doen. En toen spatte de vastgoedbubbel uit elkaar, met de gekende gevolgen.

Weinigen durven vandaag een datum op het herstel pinnen. Toch lijkt het ergste voorbij. De meeste lijken zijn inmiddels uit de kast gevallen en er komen stevige besparingsrondes aan. Zo worden de BTW verhoogd en de eindejaarspremies voor de ambtenaren ingehouden. Na zes maanden vermindert de werkloosheidssteun van 60% van het loon naar 50%. Belastingsschalen worden aangepast. De maatregelen hebben een impact op alle lagen van de bevolking. Uiteraard wint de Spaanse regering daar geen populariteitsprijzen mee, maar de directe actie is noodzakelijk en bovendien stuurt Europa mee. Voorts snoeit de Spaanse overheid ook in eigen huis om de schulden op federaal en regionaal niveau en bij de steden en gemeenten terug te dringen.

Af te wachten valt of de maatregelen voldoende zijn om de Spaanse economie opnieuw gezond te maken. Daarvoor moet ook de wereldeconomie zich herpakken. In 2012 zal het beloofde deficit van 4,4% van het BBP niet worden gehaald, maar afklokken op minstens 5,8%. Een extra besparingsronde zal nodig zijn. De economische groei blijft uit. Die is overigens in heel Europa vertraagd. Het aantal werklozen lijkt te stagneren, een trend die volgens bepaalde verwachtingen vanaf 2014 lichtjes zal dalen. Volgens het IMF zal in 2017 de werkloosheidsgraad opnieuw onder de grens van 20% zakken.

Nog zakelijke kansen

Net omdat de situatie zo bijzonder is, kunnen ondernemers met de juiste producten of diensten zeker terecht in de Spaanse markt. Denk bijvoorbeeld aan dienstverleners die gespecialiseerd zijn in audits om de bedrijfsprocessen goedkoper te maken.

Voorts ontsnappen ook bepaalde nichesegmenten aan de crisis. Zo is het voedingssegment gourmet in opmars, omdat het land kijkt naar buitenlandse delicatessen die origineel en verfijnd zijn. Naast chocolade, doen onze bieren het goed in Spanje, speciaalbieren in het bijzonder. Gin tonic en speciaalbieren zijn er op dit moment immers hippe dranken.

Andere kansen situeren zich op het vlak van de logistiek, de creatieve industrie en de audiovisuele sector (lees: tax shelter, nvdr.). Vlaamse logistieke spelers kunnen in Spanje goed zakendoen als ze grondig bestuderen hoe ze verschillende transportmodi best inzetten of terugvrachten optimaal laten renderen. Veel Spaanse transporteurs vragen zich immers af hoe ze hun producten goedkoop naar de rest van Europa kunnen uitvoeren.

Opvallend is dat het aantal Spaanse handelsvoorstellen de jongste tijd significant is gestegen. Dat bewijst dat Spaanse ondernemers in het buitenland zoeken naar goedkopere, betere alternatieven.

Hoe de markt aanpakken?

De beste marktaanpak van Spanje verschilt nu niet van vroeger. Belangrijk is dat bedrijven zich goed in het land laten vertegenwoordigen. Handelsagenten zijn zeer moeilijk te vinden omdat er geen officiële kanalen voor bestaan. Beursdeelnames kunnen een oplossing bieden. Daar komt men met de juiste personen in contact. Zorg ervoor dat je iemand in je bedrijf hebt die perfect Spaanstalig is. Het taalprobleem is immers groot in Spanje. De overgrote meerderheid van de Spanjaarden - ook in de zakenwereld - spreekt uitsluitend Spaans.

Voorts moet je rekening houden met de solvabiliteit van mogelijke partners, en niet alleen in de publieke sector. Overheden hanteren soms betalingstermijnen van twee à drie jaar. Daar moet je in je offerte rekening mee houden.

Cultuurverschillen

Het imago van de Spaanse zakenman die traag en conservatief is en zijn afspraken niet na komt, klopt niet. Dat dit beeld nog leeft bij veel buitenlandse ondernemers, is jammer. Er zijn net veel moderne ondernemers die ambitieus zijn om hun werkterrein internationaal uit te breiden. Er tekent zich duidelijk een mentaliteitswijziging af. Dat is misschien een van de weinige positieve gevolgen van de crisis. Tot vijf jaar terug was voor veel Spaanse ondernemers de interne markt voldoende. Nu worden ze willens nillens naar het buitenland gedreven.

Aan kennis ontbreekt het Spanje alvast niet. De bevolking is hoogopgeleid en heeft ook technische profielen. Het land telt een van de meest toonaangevende business schools in Europa. Alleen kunnen ze niet bogen op een lange exportgeschiedenis, zoals Vlaanderen. Als ze exporteren, kijken ze traditioneel naar Zuid-Amerika, vanwege de historische band.

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met Flanders Investment & Trade. Meer info: www.flandersinvestmentandtrade.be).

Belangrijkste Vlaamse exportproducten naar Spanje (2011)

- farmaceutica 13,03%

- kunststoffen 9,89%

- organische chemie 8,08%

- machines, mechanische werktuigen 8,14%

- transportmaterieel wegvervoer 7,87%

Belangrijkste Vlaamse invoerproducten uit Spanje

- wagens 23,99%

- organische chemie 10,43%

- minerale brandstoffen 9,83%

- machines en mechanische apparatuur 5,86%

- kunststoffen 4,44%