Saoedi-Arabië is nog steeds het land van de superlatieven, met een overheid die de drijvende kracht is achter infrastructuur- en andere projecten waar we in Europa niet eens van durven te dromen. Tal van concrete realisaties en maatregelen kaderen in de diversificatiepolitiek van koning Abdullah en de zogenaamde “saoedisering”.

De actieve bevolking bedraagt vandaag 7,7 miljoen personen, waarvan ongeveer 80% van buitenlandse origine. Via saoediseringsmaatregelen wil de overheid die buitenlandse werknemers volgens bepaalde quota vervangen door Saoediërs, met als doel de hoge jeugdwerkloosheid tegen te gaan. Ook buitenlandse ondernemingen die er een contract binnenhalen, moeten die quota respecteren.

Aan de basis van die hoge werkloosheidscijfers ligt de relatief lage scholingsgraad. Saoediërs die in het bedrijfsleven of in de politiek een rol van betekenis spelen, hebben meestal hun diploma in het buitenland behaald. Prestigieuze universiteiten in de VS of het VK dragen de voorkeur. Voor wie dit te hoog gegrepen is, zijn de kansen op de arbeidsmarkt veel beperkter. Op het laagste niveau van de bedrijfsladder speelt immers de concurrentiestrijd met goedkope buitenlandse werkkrachten met een beter arbeidsethos.

Crisis goed doorstaan

Saoedi-Arabië heeft slechts in beperkte mate geleden onder de wereldwijde economische crisis. Het land heeft nooit een negatieve groei gekend. Als gevolg van de dalende inkomsten uit olie was er in 2009 een aanzienlijke groeivertraging. Maar op dat jaar na zijn de groeipercentages nooit onder de 4% gezakt. Het gemiddelde inkomen per inwoner is tussen 2006 en 2012 verder blijven stijgen van 15.000 naar 22.000 dollar. Kortom, Saoedi-Arabië blijft met stip de grootste economie uit de Golfregio en een van de meest invloedrijke economieën ter wereld.

Vlaanderen

Saoedi-Arabië is de 35^ste exportbestemming van Vlaanderen, goed voor ongeveer 0,4% van de totale Vlaamse uitvoer. Vlaanderen exporteert farmaceutische producten en machines, maar ook consumptiegoederen. Het meest tot de verbeelding spreken echter Besix, Deme en Jan De Nul. Deze aannemingsbedrijven zijn namelijk betrokken bij een aantal grote infrastructuurwerken in de Golfregio.

Maar op die mediagenieke producten na, zijn Vlaamse ondernemers in Saoedi-Arabië voornamelijk onder de radar aanwezig. Ze verdelen hun producten via lokale distributeurs of opereren in onderaanneming voor grote consortia. Hoewel onze kwaliteitsproducten en expertise zeker naar waarde worden ingeschat door de Saoediërs, ontbreekt het ons toch aan naamsbekendheid.

Om hun merk- en productbekendheid te verhogen, loont het voor Vlaamse bedrijven om in te zetten op een verzorgde Engelstalige bedrijfs-website. Nu het Internet is toegelaten in Saoedi-Arabië, maken de aankoopafdelingen er immers gretig gebruik van in de zoektocht naar leveranciers en handelspartners.

Grootste olievoorraad ter wereld

Met Saudi Aramco heeft de overheid de olie-industrie volledig in handen. Voor buitenlandse investeerders is deze branche grotendeels verboden terrein. De Foreign Capital Investment Law, de Saoedische invoerwet, zet een rem op de import met een uitgebreide “negatieve lijst” van sectoren waarin buitenlandse ondernemingen slechts beperkt of helemaal niet mogen investeren. Toch hebben zelfs enkele Vlaamse bedrijven met hun heel specifieke expertise via subcontracting de weg gevonden naar de Saoedische oliemarkt, bijvoorbeeld voor de detectie van lekken in pijpleidingen.

De diversificatiepolitiek heeft als doel de afhankelijkheid van ruwe olie af te bouwen. Enerzijds zal de overheid de volgende vijf jaar in totaal 125 miljard dollar investeren in raffinage en afgeleide producten om de winstmarges zo veel mogelijk op te drijven. Anderzijds geeft de overheid via zogenaamde industrial cities andere economische sleutelsectoren meer armslag.

De eerste industriële steden dateren van de tweede helft van de jaren zeventig, maar intussen telt de Saoedische woestijn tal van dergelijke groeipolen. Ze vormen de economische motor van het ommeland en zetten elk in op heel specifieke branches: automotive, huishoudartikelen, plastiek en verpakking, metalen en mineralen, constructiemateriaal en - last but not least - energie. Om te beantwoorden aan de enorme vraag naar elektriciteit, wordt er volop geïnvesteerd in zonneparken en kerncentrales.

En behalve op infrastructuurwerken, zet de overheid vandaag in op preventieve gezondheidszorg. De Saoedische bevolking krijgt immers massaal af te rekenen met chronische welvaartsziekten als hart- en vaatproblemen en diabetes. Diversificatie naar deze heel uiteenlopende en arbeidsintensieve gezondheidszorg vereist echter vakkennis waarover de Saoediërs in eigen land soms te weinig beschikken.

Saoedi-Arabië beseft heel goed dat West-Europa hier een rol van betekenis in kan spelen. Ook voor onze Vlaamse ondernemers liggen hier dus zeker opportuniteiten. In het kader van de saoedisering zal de overheid wel eerst checken of ze de vakkennis niet zelf in huis hebben. Pas als dat niet het geval is, krijgt een buitenlandse onderneming de toelating om een expert te importeren.

Beurzen geschikt introductieplatform

Saoedische zakenlui zijn frequente bezoekers van vakbeurzen in het buitenland. Beurzen in West-Europa, het Verre Oosten of de VS kunnen interessante contacten opleveren. Ook de beurzen in Dubai trekken heel wat Saoedische zakenlui aan. Lokale vakbeurzen in Riyad, Jeddah of Damman lonen eveneens de moeite. Meestal kan je op de organisator rekenen voor het regelen van je visum.

Foreign Capital Law

Een entiteit oprichten in Saoedi-Arabië kan pas als je over een licentie van de Saudi Arabian General Investment Authority beschikt. Daarvoor moet je een kapitaal neerleggen dat tot meer dan een miljoen euro kan oplopen, je hebt een aantal Saoedische aandeelhouders nodig en je moet Saoediërs tewerk stellen.

Voor grote internationale consortia is dat haalbare kaart, maar voor een KMO is dat allesbehalve evident. Voor kleinere spelers is de weg van de subcontracting dus aan te raden. Of een goede lokale agent of distributeur om hun producten op de markt te brengen. Bij een prille zakenrelatie is het trouwens geen overbodige luxe om zich tegen wanbetaling goed in te dekken.

Impact islam op het zakenleven

Saoedi-Arabië is een absolute monarchie die volgens de sharia, de islamitische wet, wordt geregeld. De overgrote meerderheid van de bevolking hangt het Wahabisme aan, een zeer strenge strekking binnen de islam die elk detail in het leven van de gelovige regelt.

De sharia schrijft onder meer de strikte segregatie van mannen en vrouwen voor. Vrouwen vervullen hierdoor voornamelijk een rol achter de schermen. Toch komt daar onder koning Abdullah stilaan verandering in. Vrouwen worden zichtbaarder in het politieke, economische en dagelijkse leven: in ziekenhuizen zie je al eens een vrouwelijk diensthoofd verschijnen en 30 van de 150 parlementsleden van de Shoura Council zijn vrouwen. Los van deze voorbeelden is het land echter allesbehalve een toonbeeld van evenwichtige rolmodellen.

Verder moeten je producten en de promotie ervoor uiteraard voldoen aan de strenge religieuze normen. En tot slot is de ramadan, net zoals in andere moslimlanden, niet de beste periode om een zakenreis te plannen. Ook van buitenlanders wordt immers verwacht dat ze in het openbaar niet eten, drinken en roken.

DO

• Neem deel aan beurzen om contacten met Saoediërs te leggen.
• Investeer in een verzorgde Engelstalige website.
• Dek u optimaal in tegen wanbetaling.

DON’T

• Stel geen handelingen die indruisen tegen de religieuze gedragscode.
• Speel geen “cavalier seul”, maar neem een lokale agent of distributeur in de arm om de markt te betreden.

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met Flanders Investment & Trade).

Meer info: www.flanderstrade.be.