Eind de jaren ’90 was Brazilië op economisch vlak een nobele onbekende. Na de militaire dictatuur bracht de regeerperiode van president Cardoso stabiliteit op politiek en op monetair vlak. Zijn opvolger, president Lula, ging op datzelfde elan door en de Brazilaanse real groeide uit tot een sterke munt.

Ook de economie trok mondiaal aandacht. Buitenlandse investeerders kregen het land almaar meer in het vizier. Toen het begin deze eeuw - samen met Rusland, India en China - werd gebombardeerd tot één van de groeimarkten van de wereld, werd zijn naam voor goed op de economische wereldkaart gezet.

Sterk groeiende interne markt

Dankzij de sterke positie van en de strenge reglementering binnen de financiële sector, heeft Brazilië de wereldwijde financiële crisis goed doorstaan. Toch kreeg de export rake klappen. Als grondstoffenland is Brazilië immers gebonden aan de prijzen op de wereldmarkt.

Door de rentevoeten en de taksen op onder meer witgoed en kleinere wagens te verlagen, wakkerde de Braziliaanse regering de binnenlandse consumptie aan en kon ze zo het verlies opvangen. Op die manier ontstond een middenklasse die in de afgelopen acht jaar in omvang is verdubbeld.

De Brazilaanse groei komt dus vooral van die explosief toenemende interne markt, minder van een bloeiende export. Bovendien voert Brazilië weinig producten met toegevoegde waarde uit, voor amper 10% van het BNP. Meer dan de helft van de uitvoer bestaat uit grondstoffen en die prijzen worden, zoals gezegd, bepaald door de wereldmarkt. Nu is die interne groei wat afgezwakt.

Liefst Braziliaans

Ondanks de tegenvallende groeicijfers blijft Brazilië een gewilde handelsbestemming voor Vlaamse bedrijven. De Vlaamse export naar Brazilië is momenteel een van de meest markante stijgers in onze handel van de laatste jaren. Tijdens de voorbije vier jaar is onze uitvoer naar het Zuid-Amerikaanse land zelfs verdubbeld. En dat terwijl het geen makkelijke exportmarkt is.

De Braziliaanse productie kan immers de enorme binnenlandse vraag niet volgen, waardoor het land importafhankelijk wordt. Om dat tegen te gaan, beschermt Brazilië zijn eigen producenten fel. Een comfortabele positie voor de Braziliaanse fabrikanten. Misschien zelfs iets té, want hun drang om te presteren valt zo enigszins weg.

Daarom is een opstart in Brazilië moeilijker en door de langere opstartperiode duurder dan in veel andere landen. Je moet de markt zien open te breken en er zijn tal van tarifaire en non-tarifaire barrières. Het hangt af van met welk product je je kans waagt, maar voor sommige producten dien je vaak op minstens één jaar te rekenen voor je de nodige importlicenties in handen hebt.

Zo nemen registraties in de farmaceutische sector één tot twee jaar in beslag. Maar dat is nog kort in vergelijking met de Vlaamse collega-ondernemers actief in de landbouw of verse voeding. Zij mogen vier tot vijf jaar geduld uitoefenen. Dat komt omdat er voor elke aanvraag een inspecteur van het Braziliaanse ministerie de productie moet bezoeken.

Voor elk probleem bestaat een oplossing

Vaak worden de torenhoge importkosten genoemd als een van de grootste obstakels om zaken te doen in Brazilië. Laat je vooral niet ontmoedigen door deze andere belemmeringen. Onthou dat iedereen door hetzelfde proces moet en dat er dus niet snel veel andere kapers op de kust zullen zijn.

Een oplossing om de hoge importkosten in Brazilië te vermijden, is er een eigen kantoor op te richten of met een lokale partner in zee te gaan. Je kan dan bijvoorbeeld in bulk uitvoeren en dit ter plaatse laten verpakken. Ook als je het moet hebben van grote volumes, is een eigen plaatselijke poot dé manier. Zo geniet je zelfs mee van de hoge mate van protectionisme, want het beschermt dan ook jouw positie.

Te gesloten markt?

Brazilië heeft een verouderde industrie. Daarom zijn bedrijven actief in machinebouw en automatisatie er erg welkom. IT is er wel sterk aan het evolueren, dus ook daar kunnen Vlaamse ondernemingen iets betekenen. Voorts biedt ook chemie veel opportuniteiten. En onze voedingsbedrijven mogen evenmin de Braziliaanse markt schrappen.

Brazilië heeft in wezen een heel gediversifieerde economie. De kansen zijn bijgevolg legio, behalve daar waar de lokale concurrentie sterk staat. Let wel, je zal het niet winnen op prijs. Daarvoor zijn de importtaksen te hoog en levert China sowieso veel goedkopere alternatieven. Maar met topkwaliteit en expertise scoor je wel, en dat kunnen onze Vlaamse bedrijven zeker leveren.

Meerdere hordes

Starten met export naar Brazilië moet je als een investering zien. Via e-mail maak je geen schijn van kans. Brazilianen zijn zeer positief ingesteld, enthousiast en nogal gehecht aan het hebben van een sterke relatie. Ook in het zakelijke leven. Dat betekent dat je zelf naar Brazilië moet gaan. Vakbeurzen zijn een goede manier om snel een beeld te krijgen van wie de toonaangevende spelers in jouw sector zijn.

Reken op gemiddeld drie tot vier prospectiereizen voor je de geschikte partner hebt gevonden en nuttige contacten hebt gelegd. Geef dus de moed niet te snel op. Ook wanneer je er eindelijk voet aan de grond hebt, blijft de opvolging belangrijk. Klanten willen je minstens een keer per jaar persoonlijk spreken.

Voorts denken vele Vlaamse ondernemers dat ze zich wel in het Engels kunnen redden in Brazilië. Het klopt dat de meeste zakenlui het Engels wel machtig zijn, maar voor een eerste contact moet je gewoonlijk voorbij het secretariaat geraken. En daar wordt vaak geen Engels gesproken. Investeer dus ook in Portugese bedrijfscommunicatie.

Tal van voorgangers en de sterke groei van onze export bewijzen dat succesvol zaken doen met Brazilië mogelijk is. Als je erin slaagt een plekje te veroveren, ben je wel actief in de belangrijkste markt van Zuid-Amerika. In een gebied dat ongeveer 280 keer zo groot is als België en een koopkrachtige bevolking huisvest.

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met Flanders Investment & Trade)

Meer info: www.flanderstrade.be.