De Krim-crisis in 2014 heeft diepe economische wonden geslagen. De banden met Rusland als grootste economische handelspartner zijn volledig doorgeknipt. Nagenoeg alle buitenlandse bedrijven die er toen actief waren, hebben beslist af te wachten wat de toekomst zou brengen. En daar deden ze goed aan. Sinds 2016 is de situatie niet alleen gestabiliseerd, het land tekent ook een duidelijk economisch herstel op. Voor 2017 voorspelt de Europese Centrale Bank een groei van 5% van het bruto binnenlands product en een verdere daling van de inflatie naar ongeveer 9%. Ook voor de wisselkoers van de grivna, de lokale munt, is de prognose gunstig.

“Open for business”

Oekraïne is volledig “open for business”. Het land heeft aanzienlijke structurele behoeften en kijkt daarvoor bijna uitsluitend naar Europa. Vooral voor infrastructuur, transport, logistiek, telecommunicatie, landbouw, duurzame energie en milieu. Omgekeerd zet Oekraïne een stevige inhaalbeweging in om aan de Europese standaarden en kwaliteitsnormen te voldoen. Voor die uitdaging doet het land eveneens een beroep op Europese bedrijven en kennisinstellingen. Door hun expertise te delen, krijgen die spelers meteen ook een voet tussen de deur op de lokale markt.

Nog meer dan andere Europese landen kan België bogen op een ijzersterke reputatie in Oekraïne. Kwaliteit en hoogtechnologische innovatie zijn maar twee verkoopsargumenten waarmee Vlaamse bedrijven kunnen scoren. Daarnaast wordt in Oekraïne veel belang gehecht aan de hoge betrouwbaarheid en het democratische model waarmee het de EU en vooral Brussel associeert.

Traditioneel sterk

Vooral in bepaalde traditionele sectoren sluit de Oekraïense vraag naadloos aan bij de sterktes van Vlaanderen. Neem de bouwindustrie. Die is aan een opmars bezig. Zowel voor residentiële gebouwen als voor infrastructuurwerken en industriële constructies wordt verdere groei voorspeld. Daarvoor zijn hoogwaardige bouwmaterialen nodig. Lokale spelers kunnen vaak niet aan de stijgende kwaliteitseisen voldoen, waardoor het marktaandeel van export fors toeneemt. Daarnaast wordt steeds vaker geïnvesteerd in energiezuinige en kostenefficiëntere bouwtechnieken, zoals droogbouw of modulaire woningen. Stuk voor stuk tendensen waarop de Vlaamse bouwindustrie moeiteloos inspeelt.

Ook de voedings- en landbouwindustrie scheert hoge toppen. Met ruim 42,7 miljoen inwoners is Oekraïne de op een na grootste consumentenmarkt van Centraal- en Oost-Europa. Bovendien stijgen de inkomens en verschuift de vraag naar kwaliteitsvollere producten met een hoge toegevoegde waarde, bijvoorbeeld op ecologisch vlak. Ook dat is een exportkans die de Vlaamse food- en agro-sector niet mag laten liggen.

Modernisering in de markt

De overheid vaart een decentralisatiekoers, de regio’s krijgen meer bevoegdheden en budget. Naast de hoofdstad bieden nu ook de “oblasten” een pak meer potentieel. De transportsector is een mooi voorbeeld. Het Oekraïense wegennet, inclusief bruggen en viaducten, is ongeveer 169.600 km lang en heeft dringend een opknapbeurt nodig: 97% van de wegen zijn in slechte staat. Tegen 2020 wil de overheid dat cijfer met 10% omlaag zien gaan. En al die inspanningen worden nu lokaal beheerd. Dat het monopolie van de overheid op infrastructuuronderhoud verdwijnt, betekent meer kansen voor exportspelers.

Ook voor landbouw en energie hebben de lokale besturen nu meer in de pap te brokken. Oplossingen voor een modern milieubeleid en vlotte toegang tot duurzame energie zijn hun topprioriteiten. Zeker nu de Russische gas- en oliekraan zijn dichtgedraaid, zijn de ogen daarvoor volledig op Europa gericht. Door deze centralisatiekoers openen zich opnieuw interessante opportuniteiten voor Vlaamse ondernemers.

Hindernissen wegwerken

Het conflict in het oosten van Oekraïne speelt zich af in een beperkt aantal gebieden in het Donetsbekken. De overheid heeft die gedetailleerd in kaart gebracht en neemt de nodige defensieve maatregelen. De bedrijfswereld en de rest van het land ondervinden dus geen hinder. Dat bewijst ook de recente economische heropleving.

De toekomst van Oekraïne ligt in Europa, zoveel is duidelijk. Alleen met de steun van Europese bedrijven en consultants kan het land zijn economie aanzwengelen. Het decentralisatiebeleid van de Oekraïense regering is alvast een belangrijke eerste stap om van het land een aantrekkelijke bestemming voor buitenlandse bedrijven te maken.

Maar er staat nog meer in de steigers. De wetgeving wordt aangepast naar Europees model en er zijn maatregelen om de importheffingen te verlagen. Zo is het aantal meldingen van te hoge douanekosten nu al fors afgenomen. Verder ruimt de bureaucratie geleidelijk plaats voor een transparant en eenvoudiger systeem. Zo kan men in Oekraïne tegenwoordig in slechts in één dag een lokale activiteit opstarten.

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met Flanders Investment & Trade)

Meer info: www.flanderstrade.be.

Vijf vuistregels voor goede zaken in Oekraïne

Zakendoen in Oekraïne is in veel opzichten “business as usual” voor Europese bedrijven, al heeft de markt ook enkele typische eigenheden, zoals hieronder blijkt.

1. Begin bescheiden, denk vooruit.

Maak je intrede in Oekraïne via export. Zo kan je rustig de tijd nemen om de markt te bestuderen en je gekozen niche en regio te leren kennen. Pas dan is de oprichting van een lokale bedrijfstak een optie. Pols ook zeker naar praktijkervaringen van andere buitenlandse bedrijven in het land.

2. Neem officiële instanties in de arm.

Doe een beroep op exportorganisaties, ambassades en economische diplomaten om je in contact met lokale partners te brengen. In Oekraïne draait alles rond vertrouwen. Via officiële instanties heb je een streepje voor.

3. Ga persoonlijk tewerk.

Oekraïners zijn flexibel en bescheiden, net zoals Vlamingen. Maar meer dan hun Vlaamse concullega’s stellen Oekraïense ondernemers persoonlijk en veelvuldig contact op prijs om een deal te sluiten. Met het uitwisselen van mails alleen kom je er niet.

4. Kies de weg van de minste weerstand.

Over de Oekraïense douane doen veel cowboyverhalen de ronde. Te hoge douanerechten komen wel voor, maar de meeste buitenlandse bedrijven kiezen om het bedrag aan de grens te betalen en de prijs nadien opnieuw te evalueren. Vervolgens wordt de meerprijs gewoon teruggestort.

5. Laat Russisch niet links liggen.

Een vierde van de bevolking heeft Russisch als moedertaal en de meeste Oekraïeners zijn tweetalig. Wie een mondje Russisch spreekt of in die taal adverteert, komt in Oekraïne soms verder dan met het Engels. Zeker op het platteland.