De Servische economie zit in een opwaartse lijn en de focus van de regering om die trend aan te houden, staat vlijmscherp. Om te slagen moet ze een pak fiscale maatregelen treffen, bottlenecks verwijderen en verschillende structurele hervormingen uitvoeren. Haar commitment om zo veel mogelijk buitenlandse investeerders aan te trekken, is sterk. Door te zorgen voor een betere en stabiele economie, wordt Servië inderdaad een voorspelbare en bijgevolg betrouwbare keuze voor hen.

Het belastingssysteem is evenwel niet transparant genoeg. Ook behoort Servië vooralsnog niet tot de EU, waardoor standaarden verschillen en non-tarifaire belemmeringen tot de realiteit behoren. De wetgeving verschilt van de EU en ook al worden stappen genomen om die kloof te dichten, toch zijn er momenteel nog meer en andere certificaten verplicht.

Kandidaat EU-lid

Sinds het kandidaat-lidmaatschap in de EU in 2012 waait er een nieuwe, frisse wind in Servië. Sindsdien nam de overheid grote stappen om de verwachting van de president van de Europese Commissie in te lossen, zodat het in 2025 lid kan worden. En dat heeft een positieve invloed op het algemene ondernemerschap in Servië. Obstakels zoals het erg moeilijk verkrijgen van een bouwvergunning, worden stap voor stap weggewerkt.

Ook is Servië kampioen in lage business-kosten: vooral voor elektriciteit, postdiensten maar ook taksen, zoals BTW en vennootschapsbelasting. Daar merken ook de Serviërs effect van want in de voorbije vier jaar is de werkloosheidsgraad gedaald van 22% naar 13%. Tot slot blijft de krediet-rating van Servië het alsmaar beter doen volgens bureaus als Standaard and Poor’s en Moody’s.

Om de Europese milieustandaarden te halen, zijn investeringen van minstens 14 miljard euro nodig. Voor veel Vlaamse milieubedrijven is dit een kolfje naar hun hand, investeringen in transport en energie-infrastructuur en grote stedelijke projecten, zoals Belgrado Waterfront, vormen één van de topprioriteiten van de Servische overheid. Daardoor lijkt Servië soms wel één grote bouwsite.

In sommige sectoren, zoals windenergie, hebben Vlaamse bedrijven zich zelfs al gepositioneerd als leiders. Daarnaast zijn ook de fruit- en groentensector en de metaalindustrie vragende partij voor Vlaamse expertise en know-how. Tot slot kan in ICT een samenwerking tussen Vlaamse en Servische bedrijven leiden tot een vruchtbare symbiose. Vlaanderen beschikt immers over de cutting edge-technologie, Servië over de hoogopgeleide mankracht.

Eén van de grote troeven van Servië voor Vlaamse exporteurs is het grote aantal vrijhandelsakkoorden. Vanuit Servië kunnen ze belastingsvrij exporteren naar heel Europa, inclusief Rusland, en onder verlaagde belastingen naar de VS, Australië en Japan. Zo heb je een potentiële markt van maar liefst 1,3 miljard mensen binnen bereik. Bovendien loopt een vijfjarig actieplan van 2018 tot 2023 om van de westerse Balkan één grote handelsregio te maken. Daar vallen, naast Servië, ook Albanië, Bosnië-Herzegovina, Macedonië, Montenegro en Kosovo onder. Slaag je erin om een plek op de Servische markt van zo’n 7 miljoen inwoners te veroveren, dan krijg je meteen een springplank naar de andere westerse Balkanstaten, goed voor ongeveer 20 miljoen consumenten.

ICT-hotspot in Europa

Het Servische onderwijs biedt veel opleidingen in ICT aan, van uitstekende kwaliteit bovendien. Daardoor ontstaat een sterk en groot aanbod van specialisten, vaak ingenieurs. Het land kampte lang met een braindrain, maar sinds enkele decennia is ook de lokale markt aantrekkelijk. Dat wereldmarktleiders als Microsoft, IBM, Oracle en Intel er allemaal een vestiging hebben, draagt daar ongetwijfeld toe bij. Ook Vlaamse IT-bedrijven vinden er stilaan hun weg. Daarbij vormen de Servische IT-clusters een troef, zoals die in Vojvodina, in het noorden van het land. Verwacht wordt dat daar in de komende vijf jaar een paar duizend nieuwe jobs worden gecreëerd.

De overheid koestert heel hoge verwachtingen voor deze sector en beschouwt hem als cruciaal voor de toekomst. Als één van de sterkhouders van de Servische export moet het aandeel van deze sector nog naar omhoog. Daarvoor past men het wettelijke raamwerk voor start-ups aan, genieten business angels voordelige belastingstarieven om te investeren in infrastructuur, …

Elkaar nodig

Om succesvol te ondernemen in Servië valt of staat alles met je zakelijk netwerk. Partneren valt aan te bevelen. Of dat nu met een distributeur, agent of vennoot is die helpt bij de opstart van een verkoopskantoor. Alleen handelen is geen onbegonnen werk, maar met lokale partners gaat het doorgaans sneller en efficiënter. Ga evenwel niet over één nacht ijs, maar spreek met verschillende kandidaten. Trek voldoende tijd uit om de knoop door te hakken. Eerst moet er een vertrouwensband worden opgebouwd.

Soms is synergie wel noodzakelijk. Zo beschikt Servië over EU- en andere fondsen voor infrastructuurprojecten zoals de pre-toetredingssteun IPA, het programma COSME voor KMO’s, de Wereldbank, de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (EBRD). Als Vlaams bedrijf inschrijven voor die tenders is moeilijk wegens een gebrek aan marktkennis. Servische spelers zijn vaak te klein of hebben nog te weinig ervaring. Door samen te werken bestaat er wel een kans op slagen.

Insider tips

Allergrootste tip voor zakendoen in Servië: “Bezoek het land en ga op verkenning”. De opportuniteiten zijn er, in alle sectoren. Ook in de niet vermelde.

Voorts is geduld een schone deugd. Maak je huiswerk grondig. Wat feiten over het land, een paar woorden Servisch, … het brengt je ver. Let wel, vermijd politieke kwesties en het recente oorlogsverleden. Serviërs zijn erg trots, ze hechten veel belang aan het tonen van respect, persoonlijk contact en een aangename verstandhouding. Tot slot, vorm je eigen beeld van Servië, geloof niet in clichés. De transformatie mag gerust een versnelling hoger schakelen, maar is wel degelijk bezig. En die evolutie gaat alleen in positieve zin.

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met Flanders Investment & Trade)

Meer info: www.flanderstrade.be.