Voor wie overweegt om naar Tsjechië te exporteren, staan de sterren voornamelijk gunstig op drie vlakken: het lokale economisch weefsel, het consumentenvertrouwen en het menselijk kapitaal. Al zijn er ook enkele uitdagingen om rekening mee te houden.

Lokaal economisch weefsel

Tsjechië is één van de snelst groeiende economieën in de EU. Vorig jaar steeg het BBP met 4,7%. Die groei was vooral te danken aan de hoge export van wagens, chemische producten en elektrische toestellen. Ook voor 2018 zijn de verwachtingen rooskleurig. Volgens schattingen zal de Tsjechische economie het jaar afsluiten met een groei van 2,9%. Daarnaast nam de import in 2017 toe met 6%. Voor dit jaar wordt een groei van 5,8% verwacht.

Tsjechië is dan wel geen lid van de Eurozone, maar de Tsjechische kroon is één van de stabielere munten in Europa. De Nationale Bank hield sinds 2013 de koers kunstmatig laag, maar zette dat beleid stop in april 2017. De kroon kent tot op vandaag een stabiele koers, dankzij de verhoging van de rentetarieven en de gunstige conjunctuur.

In 2004 trad Tsjechië tot de EU toe. Veertien jaar later is het land nog steeds geen lid van de Eurozone. Het land voldoet nog niet aan de voorwaarden van het verdrag van Maastricht.

Consumentenvertrouwen

De voorbije jaren steeg de koopkracht van de Tsjechische gezinnen dankzij loonstijgingen en de lage werkloosheidsgraad. De Tsjechische consument hield in het verleden vooral rekening met de prijs bij een aankoopbeslissing. Toen was de aankoopsom voor 65% van de gezinnen de doorslaggevende factor. De voorbije jaren is dat veranderd: door de stijgende koopkracht, neemt ook de interesse in buitenlandse producten toe en beginnen gezinnen vaker te experimenteren. Een uitzondering is bier. Net als de Vlaming, houdt de Tsjech van zijn pils: in 2016 was de Tsjechische biermarkt goed voor 1,88 miljard liter bier. Slechts 2% daarvan werd geïmporteerd.

Menselijk kapitaal

De Tsjechische economie wordt sterk gedreven door technologische vooruitgang. De bevolking is bijvoorbeeld hoog en vooral ook technisch opgeleid. Momenteel volgen maar liefst 90.000 studenten een technologische studie. Dat is bijna 10 keer meer dan in Vlaanderen, terwijl Tsjechië evenveel inwoners als België telt.

Dat Tsjechië ook voor enkele specifieke uitdagingen staat, spreekt voor zich. Zo is de Tsjechische economie volop aan het digitaliseren. Die omschakeling vraagt veel middelen en verloopt niet altijd even vlot. Verder zet de overheid momenteel hard in op de vermindering van de soms zware administratieve last door in elektronische procedures te voorzien. Nog niet alles staat op punt, maar toch is er al heel wat vooruitgang geboekt.

Kansen voor Vlaamse exporteurs

Vooral in sectoren met een sterke toekomstvisie liggen de opportuniteiten voor het oprapen in de Tsjechische markt: van automatisering over bio-voeding tot hernieuwbare energie.

Tsjechië kent al meer dan twintig jaar een sterke biotech-sector. De Tsjechische regering zet hier dan ook sterk op in: ze voorzag de voorbije jaren in heel wat subsidies, goed voor miljarden euro’s. Die gingen vooral naar de ontwikkeling van vaccins en geneesmiddelen. Ook buitenlandse investeerders steunen vaak biotech-bedrijven, hoofdzakelijk in de opstartfase.

De machinebouw is één van de sterkhouders van de Tsjechische industrie. De sector telt honderdduizenden gekwalificeerde professionals en is een belangrijke exportindustrie: 80 tot 90% van de productie is voor het buitenland bestemd. De lokale machinebouwers verwachten dit jaar bovendien groeicijfers van gemiddeld 2,9%.

Er is vooral vraag naar automatisering en nieuwe technologieën, zoals Internet of Things-toepassingen. Tsjechië is dus een bijzonder boeiende markt voor bedrijven met expertise in die domeinen. Bovendien is er binnen de sector aandacht voor een efficiënter energieverbruik en geavanceerde materialen om het milieu te beschermen: stuk voor stuk innovatieve sterktes van verscheidene Vlaamse bedrijven.

De voedingsindustrie blijft tot op vandaag één van de belangrijkste sectoren van de Tsjechische verwerkingsindustrie. Het land importeert meer voedingsproducten dan het exporteert. Vooral import van vlees kende de afgelopen jaren een stijging.

Daarnaast zitten bioproducten in de lift. De overheid ondersteunt de sector met campagnes. De consumptie van biovoeding stijgt dan ook jaarlijks met 4%, al is het aandeel op de Tsjechische markt nog steeds laag (0,81%). Toch liggen hier opportuniteiten voor Vlaamse ondernemers: Tsjechië is vooraf afhankelijk van de import. Bovendien keurde de overheid drie jaar terug een actieprogramma goed rond bioproducten: tegen 2020 moet het aandeel op de Tsjechische voedingsmarkt 3% bedragen.

Nieuwe wetten in Tsjechië moeten het milieu beschermen en de risico’s voor de volksgezondheid beperken. Daarbij ligt de focus op een betere luchtkwaliteit, de vergroening van het wagenpark, een efficiënte afvalverwerking en een circulaire economie. De regering biedt financiële steun om deze ambities waar te maken. Zo krijgen Tsjechische huishoudens subsidies voor zonnepanelen, isolatiemateriaal en warmtepompen.

Tegen 2020 moet 15,3% van het energieverbruik van hernieuwbare bronnen komen. Dat lijkt weinig, maar groene elektriciteit kan door het Tsjechische klimaat en landschap enkel een aanvulling zijn op de conventionele bronnen. De overheid concentreert zich vooral op zonne- en windenergie, waterkracht en biomassa. De laatste sector heeft de grootste potentiële groei, met veel interesse in houtsnippers en andere plantaardige producten van bosbouw. Kortom, er zijn ontzettend veel opportuniteiten in de hernieuwbare sector om als innovatieve Vlaamse ondernemer je sterktes uit te spelen.

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met Flanders Investment & Trade)

Meer info: www.flanderstrade.be.

Zo bereidt u uw eerste stappen op de Tsjechische markt voor

1. Neem de culturele verschillen in acht.

Tsjechen zijn doorgaans trotse mensen. Ze houden graag vast aan hun eigen werkwijze en stellen zich ietwat gesloten op. Door te investeren in een duurzame samenwerking, neem je deze culturele barrières weg.

2. Dek je in tegen wisselkoersschommelingen.

Leg tijdens gesprekken met lokale partners de valuta van de betaling vast en dring daarbij aan op een overeenkomst in een internationale munt, zoals de euro. Stuur je je activiteiten ter plaatse aan? Onderhandel met lokale banken over voordelige termijncontracten. Zo ben je minder afhankelijk van de koers van de Tsjechische kroon.

3. Anticipeer op beperkte talenkennis.

Alleen in de grote steden spreekt men Engels en Duits, daarbuiten ben je aangewezen op het Tsjechisch. Een tolk inschakelen tijdens onderhandelingen is dan ook een slimme zet. De taal zelf onder de knie krijgen is geen sinecure, maar als je regelmatig zaken doet in Tsjechië, loont het om daarin te investeren.

4. Zet je netwerk in.

Heel wat Vlaamse bedrijven hebben ervaring met zakendoen in Tsjechië: van exporteren tot verkoop, projectrealisatie en lokale productie. Ze vertellen je graag welke obstakels op hun weg lagen en hoe ze die ontweken. Schakel daarom je netwerk in en krijgt zo waardevolle informatie, bijvoorbeeld voor het vinden van de geknipte Tsjechische vertegenwoordiger(s).

5. Schrijf je in voor vakbeurzen.

Een vakbeurs of seminarie vormt een uitgelezen kans om de Tsjechische markt te benaderen. Je leert er interessante partners kennen en het is een uitstekende manier om je in de marktvraag te verdiepen. Bovendien zet je er je bedrijf in de verf en verhoog je je zichtbaarheid.

6. Bereid onderhandelingen goed voor.

Tsjechische spelers zijn op de hoogte van de recentste ontwikkelingen en technologieën. Spendeer dus voldoende tijd aan research en leer de sector grondig kennen. Een diepgaande voorbereiding is immers essentieel voor een duurzame handelsrelatie.