Aan de basis van de activiteiten van Het Imkershuis Van Ongeval ligt de hobby van de vader van de huidige zaakvoerder, wijlen Paul Van Ongeval. Die microbe kreeg ook zoon Ives te pakken, die gedurende drie jaar een specifieke opleiding voor de bijenkweek volgde. Op een bepaald ogenblik hadden vader en zoon in Pollare, een deelgemeente van Ninove, ruim driehonderd bijenkasten in uitbating. In september 2015 geeft Ives Van Ongeval zijn voltijdse baan op om ten volle de kaart van de bijencultuur te trekken.

Goed drie jaar eerder betrok Het Imkershuis Van Ongeval een 375 m² groot bedrijfspand (stapelplaats, kantoren, winkel, …) op een terrein van 5.000 m² langsheen de Brakelsesteenweg te Outer. Op vandaag baat Van Ongeval nog een 120-tal bijenkasten uit, verspreid over een oppervlakte van zowat 150 hectaren. De KMO zette daartoe een samenwerking met vier regionale fruitkwekers op..

Vijfledig activiteitenspectrum

Naast het kweken van bijen, ontplooit Het Imkershuis Van Ongeval zijn bedrijvigheden langsheen vier assen. In Outer kweekt en selecteert het bedrijf bijenkoninginnen voor zowel eigen noden als voor derden. De focus ligt op de kweek van zachtaardige bijen. Jaarlijks teelt het imkersbedrijf een tweehonderdtal bijenkoninginnen.

Daarnaast ontplooit de onderneming een groothandelsactiviteit. Die spitst zich toe op de verkoop van sectorgerelateerde eind- en tussenproducten, zowel van eigen makelij als van derden, aan doorverkopers en distributeurs.

Zowat even belangrijk als het groothandelsluik is de B2C-activiteit, zeg maar de imkerswinkel, waar Het Imkershuis Van Ongeval voornamelijk zijn eigen producten vermarkt. Naast beschermkledij voor imkers en bijenkasten, omvat het assortiment voedingsproducten waarin honing wordt verwerkt. Het bedrijf vervaardigt onder eigen label confituur, advocaat alsook een honingserie met een 15-tal referenties (lentehoning, zomerhoning, linde-, koolzaad-, kersen-, boekweit-, eucaliptushoning en dies meer). Voorts verdeelt het ook honingwijn en -koek van derden. Met Bijenhof (Bissegem), de grootste verdeler van honing en bijenartikelen in de Benelux, wordt nauw samengewerkt.

De eigen schrijnwerkerij, ten slotte, spitst zich in hoofdzaak toe op de aanmaak van bijenkasten in hout.

Ives Van Ongeval: “Het imkersseizoen loopt van eind februari tot eind september, de verkoop van honingproducten tekent zich vooral af tijdens de wintermaanden. Gevolg is dat onze B2B- en B2C-activiteiten elkaar aldus zowat perfect in balans houden”.

Gebrek aan kennis en ondersteuning

Sinds een tiental jaar kent de bijenteelt opnieuw meer succes bij de jongeren. Van Ongeval schrijft dit voornamelijk toe aan het groeiend klimaat- en milieubewustzijn. “Alleen jammer is dat de mensen niet goed beseffen wat bijencultuur precies inhoudt. Van een (kandidaat-)imker mag je verwachten dat hij weet wat er in zijn kasten gebeurt. Dat hij het verschil kent tussen een dar en een werkster. Niet alle noodzakelijke kennis is op het Internet voorhanden. Sommigen stappen dan ook te weinig voorbereid in de imkerij”.

Sinds vier jaar is de winkel van Het Imkershuis van Ongeval tijdens het imkersseizoen ook op zondagvoormiddag toegankelijk. Tijdens de laatste zondag van de maand organiseert het bedrijf op de bovenverdieping een Imkers Praatcafé, een plek waar beginnende en ervaren imkers elkaar ontmoeten met het oog op kennisoverdracht.

Maar het gebrek aan sectorkennis is, aldus onze gesprekspartner, ook bij de overheid merkbaar. “De overheid beaamt dat de bijenteeltsector in ons land er slecht aan toe is, maar verzuimt in enige ondersteuning te voorzien. In Frankrijk, Nederland, Duitsland, Kroatië, … kunnen professionele imkers op ondersteuning rekenen. Dat is niet het geval in België dat nog amper een tiental professionele imkers telt. De overheid legt ons wel een verbod op het gebruik van synthetische bestrijdingsmiddelen op en verwijst ons voor de strijd tegen de varroa-mijt door naar dierenartsen. In de praktijk zijn er echter nauwelijks dierenartsen die ervaring met de bijenkweek hebben. Idem dito wat de apothekers betreft. We moeten het dus op eigen kracht zien te rooien”, luidt het.

Veel bedreigingen

Intussen wordt de sector gekenmerkt door erg hoge sterftecijfers. Niet enkel de klimaatopwarming en het gebruik van insecticiden vormen een acute bedreiging. Ook de varroa-mijt teistert momenteel de bijenkweek. Dat is een uitwendige parasiet die voorkomt op parasieten, maar zich alleen in het broed van honingbijen kan voortplanten. De bijen hebben geen verweersysteem tegen de uit Azië afkomstige mijt.

“Het inzetten van (inmiddels verboden) insecticiden, die ook de bijen aantasten, is geen optie. Vorig jaar startte een collega-imker een natuurlijke bestrijding op die, aan de hand van kunstmatige inseminatie, de opmars van de varroa-mijt bij buckvastbijen, een kunstmatig ras, met succes lijkt in te dammen. Hij is er in geslaagd 90 à 95% van de varroa-mijten uit de bijenkasten te halen. Thans ent Het Imkershuis Van Ongeval deze methodologie over op de behandeling van Carnica-bijen, een natuurlijk ras”, aldus Ives Van Ongeval.

Met het initiatief hoopt Het Imkerhuis Van Ongeval andermaal het bewijs te leveren van zijn diepgaande expertise. In dezelfde lijn ligt de ontwikkeling van een eigen bijenvoeder, op ambachtelijke wijze vervaardigd. Van Ongeval hoopt tijdig in het bezit van de nodige licenties te geraken om het nieuwe product nog voor het jaareinde te lanceren.

Als nichespeler moet Het Imkershuis Van Ongeval zich precies door zijn focus en know-how in de markt weten te differentiëren. Imkersmateriaal en zeker honing zijn ook in de grootdistributie te verkrijgen. Maar dat kanaal ontbeert dan weer de nodige know-how.

“We moeten dus het verschil met onze adviesverlening zien te maken. Overigens is ook de ambachtelijk vervaardigde honing van meer hoogstaande kwaliteit. De ketens bieden voornamelijk uit het buitenland ingevoerde minderwaardige honing aan, waarin eventueel wat plaatselijke honing wordt vermengd,” besluit Ives Van Ongeval.