De aanleg van het vijf kilometer lange stoomnetwerk, dat zowel boven- als ondergronds loopt, vergde een investering van 30 miljoen euro. Vlaanderen maakte 10 miljoen euro strategische ecologiesteun voor het project vrij. ECLUSE zorgt dan ook voor een jaarlijkse besparing op de CO2-uitstoot van 100.000 ton. Het stoomnetwerk tekent momenteel voor minstens 5 procent van alle groene warmte die in Vlaanderen wordt geproduceerd.

De “sluis voor groene energie” is uniek in Europa. Voor het eerst leveren twee leveranciers, in casu de afvalverwerkers Indaver en SLECO, een 50/50 joint-venture tussen Indaver en Suez R&R Belgium, stoom en warmte aan zes bedrijven via één gemeenschappelijk netwerk. Vandaar dat het project, zowel technisch als juridisch-contractueel, (lees: bevoorradingszekerheid aan afnemerszijde, nvdr.), als erg complex wordt bestempeld.

Het transport verloopt tegen een constante druk van zowat 40 bar en een temperatuur van ongeveer 400° C. Via een condensaatleiding, aangelegd door Fluvius, loopt het warm water terug naar Indaver en SLECO waar het wordt hergebruikt. Op de terugweg verwarmt het eerst nog de kantoren van DP World.

Alleen maar winnaars

Indaver/SLECO waren in 2014 op zoek naar een manier om de energie-efficiëntie van hun waste-to-energy plant te verhogen. Indaver leverde toen al stoom aan Ineos Phenolchemie. In 2015 vonden ze een partner bij De Maatschappij Linkerscheldeoever (MLSO) dat mee zijn schouders onder het ECLUSE-project zette en als katalysator optrad.

Indaver en SLECO verwerken jaarlijks zowat 1 miljoen ton niet recycleerbaar afval. Dat werd in hun waste-to-energy installaties in elektriciteit omgezet.

Via ECLUSE voeren Indaver en SLECO thans een efficiëntieverhoging in hun bedrijfsprocessen door: zij zetten de betrokken afvalstromen immers niet langer om in elektriciteit maar in stoom voor de chemische industrie. Gevolg is dat de afnemers (een deel van) hun individuele stoomketels, gevoed door aardgas, kunnen stil leggen.

“ECLUSE tekent zodoende voor een verduurzaming van het energieverbruik in de Waaslandhaven,” aldus Paul de Bruycker, ceo van Indaver.

MLSO-voorzitter Boudewijn Vleugels ziet het ECLUSE-project als een extra-stimulans voor bedrijven om zich in het havengebied op Linkeroever te vestigen. Voor Vlaanderen is ECLUSE van “superstrategisch belang”, aldus de Vlaamse ministers Lydia Peeters en Philip Muyters, omwille van de milieuwinst enerzijds, de verankering van de industrie in de Antwerpse haven anderzijds.

Gunther Van Cauwenberge, gedelegeerd bestuurder van Lanxess N.V., één van de afnemers van stoom van ECLUSE, stapte in het project om zowel economische als ecologische bedrijfsredenen. “De bouw van een warmtekrachtcentrale in Kallo was economisch niet te verantwoorden omdat onze stoomafname onvoldoende hoog was. Aantakken op ECLUSE bleek zowel economisch rendabel als een duurzaam alternatief. Bovendien konden we zodoende één van onze twee gasketels uit gebruik nemen zodat onze energiefactuur voor stoomproductie gunstiger uitvalt”.

Capaciteitsverdubbeling mogelijk

Inmiddels wordt luidop gedacht aan een verdubbeling van de stoomproductiecapaciteit van ECLUSE. Als backbone voor het hoge druk-stoomnetwerk dienen de afnemers zich binnen een straal van vijf tot zeven kilometer van het ECLUSE-netwerk te bevinden. Met twee bijkomende partijen lopen inmiddels onderhandelingen met het oog op een eventuele aantakking. Samen met het Havenbedrijf onderzoekt Indaver mogelijk de uitbreiding van het stoomnetwerk naar de Antwerpse Rechteroever.

Nutsleidingsspecialist Fluvius lijkt de idee van een verdere uitbreiding niet ongenegen, laat ceo Frank Vanbrabant blijken. Voor Fluvius, expert in het beheer van nutsleidingen (elektriciteit, aardgas, TV-signalen, digitale signalen, warmte), is ECLUSE het eerste stoomnetwerk. Pas enkele jaren terug begaf de netbeheerder zich op het vlak van het warmtetransport. Op de Antwerpse Rechteroever bouwt Fluvius voor de wijk Nieuw Zuid momenteel een warmtenet voor vijfduizend woongelegenheid uit. Momenteel zijn er daarvan een tweeduizend aangekoppeld.