Bangladesh heeft een van de meest opmerkelijke en onverwachte groeispurten in Azië achter de rug. De voormalige Pakistaanse provincie vierde in 1971 zijn onafhankelijkheid, maar had voor de rest weinig redenen tot blijdschap in die periode. Meer dan één miljoen Bengalezen hadden het leven gelaten in de strijd tegen Pakistan, de economie was een puinhoop en wanbeheer werd de nieuwe norm. De straatarme regio zakte daarna weg in het moeras van vergeten staten. Tot 15 jaar geleden! Toen noteerde het land plots betere groeicijfers dan Pakistan. Vandaag tipt het zelfs aan de groeicijfers van grote buur India.

Ommekeer

Ook andere indicatoren tonen een ommekeer aan. De levensverwachting stijgt sterk en de bevolking groeit jaarlijks met ongeveer 1,1% - veel lager dan de Pakistaanse 2% - waardoor Bangladesh in 2020 een hoger BBP per capita zal hebben dan Pakistan. Het land heeft nog een lange weg te gaan om zich te kunnen meten met andere Aziatische grootmachten, maar de trend is gezet. Ondanks het feit dat Bangladesh achterop hinkt in de “Ease of Doing Business”-index (176e plaats) begeven meer en meer buitenlandse exporteurs zich op de Bengalese markt, met mooie opportuniteiten voor ondernemers die aandacht hebben voor de specifieke economische noden.

Made in Bangladesh

Bangladesh maakt een opmerkelijke groei door. Sociale veranderingen spelen daarin een grote rol. Zo kregen vrouwen een grotere invloed in de privé-sector en de overheid, wat leidde - en leidt - tot betere gezondheidsomstandigheden en onderwijs. Daarnaast is er een relatieve politieke stabiliteit en profiteert Bangladesh van een vrijhandelsovereenkomst voor goederen met zeven andere Zuid-Aziatische landen: Afghanistan, Bhutan, India, Nepal, Pakistan, Sri Lanka en de Malediven.

De South Asian Free Trade Agreement (SAFTA) creëert een vrijhandelszone van bijna 2 miljard mensen. Zelf trekt Bangladesh volop de kaart van de textielindustrie, met 4 miljoen - vooral vrouwelijke - werknemers. Kledij zorgt voor 80% van de export, waardoor het land, na China, de grootste exporteur ter wereld is van zogenaamde kant-en-klare kledingstukken. Tot slot zorgen ook de buitenlandse deviezen voor een aanzienlijke economische boost. In 2017 liepen die op tot meer dan 11 miljard euro.

Intussen werkt de overheid aan het opboenen van het imago van de nationale textielindustrie. Na de grote brand in een kledingfabriek van Tazreen Fashion, eind 2012, besliste de Internationale Arbeidsorganisatie om een actieplan op te stellen in samenwerking met de overheid. Verscheidene productiehallen gingen dicht en structurele veiligheid kreeg meer aandacht. De laatste jaren is de toestand verbeterd, maar het blijft een “work in progress”. Spelers die zich bezig houden met veilige en gezonde werkcondities, zoals brandveiligheid, vinden hier zeker interesse voor hun diensten en producten.”

Andere economische sector

In de landbouw is rijst veruit het belangrijkste product, terwijl de dienstensector zich vooral richt op offshore-outsourcing, zoals IT en customer service. De diversificatie van de industriële sector krijgt nu de meeste aandacht. Daar liggen de grootste groeimogelijkheden, volgens de overheid. Jute, huistextiel, schoenen, chemische en generische geneesmiddelen doen het nu al goed, maar de echte groeimarkten zijn de scheepsbouw, ledersector en infrastructuur.”

Economische centra

Belangrijkste economisch centrum is de hoofdstad Dhaka, maar ook de zuidelijke havenstad Chittagong levert met 21% een grote bijdrage aan het NBP. Beide steden hebben een eigen aandelenbeurs en zijn belangrijke draaischijven voor de economie. Daar moeten tegen 2030 tientallen lokale industriële hubs bijkomen, onderontwikkelde zones die buitenlandse investeringen aantrekkelijk maken met gunstige financiële voordelen.”

Kansen voor Vlaamse ondernemers

Op dit ogenblik zorgen toestellen, machines en mechanische werktuigen voor meer dan 50% van de Vlaamse uitvoer naar Bangladesh. Belangrijk is dat exporteurs rekening houden met de specifieke lokale noden. Hier vind je veel sneller een afzetmarkt voor goedkope basismachines met een snelle return on-investment dan voor een duur toestel met de nieuwste technologische snufjes. Zijn die oplossingen bovendien gericht op een opkomende of sterke sector, dan vergroot je je kansen op succes nog meer. Zo is er een groeiende vraag naar toestellen en technologie voor recyclage, waterzuivering en afvalverwerking. En uiteraard zijn ook machines en diensten voor de textielindustrie en de bouw- en energiesector erg in trek.

Toenemende welvaart bezorgt bepaalde sectoren groeispurt

In de eerste plaats geldt dat voor de gezondheidszorg. Alsmaar meer privé-ziekenhuizen zien er het licht, waardoor er nood is aan innovatieve medische apparatuur. De nieuwe middenklasse vraagt dan weer om kwaliteitsvolle voedingsproducten. Bangladesh moet met zijn 166 miljoen inwoners maar zeven landen laten voorgaan op de lijst met meest bevolkte landen. De binnenlandse markt is enorm, zeker nu de koopkracht van de 109 miljoen actieve Bengalezen stijgt. Dat wekt veel interesse: de Vlaamse export naar het land stijgt al jaren met meer dan 20%, een groeiend aantal ondernemers gaat de uitdaging aan.

Impact internationale financiële instellingen

De aanwezigheid van internationale financiële instellingen opent ongetwijfeld deuren in het land. Zo zijn er talrijke aanbestedingen op het vlak van energie, infrastructuur en industrialisering, drie uitgesproken prioriteiten voor de Bengalese overheid. Zo zijn de Asian Development Bank, de Wereldbank en de International Finance Corporation er heel actief.

Politieke twisten en grillige natuur

Bangladesh is een jonge staat in volle ontwikkeling en de traditionele pijnpunten, zoals corruptie en een gebrekkige infrastructuur, zijn nog niet van de baan. De sterke politieke tegenstellingen tussen de twee grootste partijen uiten zich dan ook geregeld in manifestaties en stakingen, niet alle discussies blijven beperkt tot het parlement. Zo vielen eind december nog verschillende doden naar aanleiding van de parlementsverkiezingen, die regeringsleider Sheikh Hasina voor de vierde maal won. Het reisadvies voor Bangladesh spoort daarom aan tot waakzaamheid.

Daarnaast zijn er de onvermijdelijke natuurrisico’s: aardbevingen en zware regens. Tijdens het moessonseizoen - van juni tot oktober - gaat de regenval gepaard met hevige windstoten en onweren. Daardoor komen grote gebieden van het laaggelegen land onder water te staan, wat verplaatsingen bemoeilijkt. Een goede tip: plan indien mogelijk prospectie- en zakenreizen buiten het moessonseizoen.

Op zoek naar aansluiting met 25 belangrijkste wereldeconomieën

Een studie van financieel dienstverlener HSBC voorspelt dat Bangladesh - als het politiek stabiel blijft - in 2030 wereldwijd tot de zes sterkst groeiende economieën zal behoren en bij de 25 belangrijkste wereldeconomieën zal aansluiten. Het doet daarmee beter dan landen zoals Australië, Spanje, Zuid-Afrika en Maleisië. De groeicijfers zouden ook de volgende jaren in de buurt van 6% blijven en Bangladesh evolueert zo verder naar een middeninkomensland.

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met Flanders Investment & Trade)

Meer info: www.flanderstrade.be.

Vijf culturele tips voor succesvol zakendoen in Bangladesh

1. Gebruik aanspreektitels.

Trots en eigenwaarde zijn belangrijk in de Bengalese cultuur. Wil u echt een goede indruk maken? Gebruik de respectsvorm “ji” na een naam: Nazir wordt dan Nazir-ji.

2. Bouw een persoonlijke relatie op.

Vraag eerst naar de gezondheid en het persoonlijke leven van uw zakenpartner. Gesprekken beginnen nooit vanuit een zakelijke insteek.

3. Respecteer de hiërarchie.

Behandel ouderen en hooggeplaatste figuren met respect. De omgangsvormen in Bangladesh zijn formeel naar Europese normen.

4. Wees gender-bewust.

Vrouwen maken deel uit van het openbare en zakenleven, maar mannen geven hen geen hand, tenzij zij eerst de hand uitsteken. Anders volstaat een lichte buiging van het hoofd.

5. Lees tussen de regels.

Bengalezen zeggen niet snel “nee”, directe communicatie behoort niet tot de zakencultuur. Zo belooft “we gaan het proberen” niet veel goeds.