De VAE grenzen aan Saudi-Arabië en Oman. Het land bestaat uit zeven emiraten: Abu Dhabi, Dubai, Sharjah, Ajman, Umm Al Quwayn, Ras al-Khaimah en Fujairah. Maar doorgaans doen alleen de eerste twee een belletje rinkelen. Dat heeft alles te maken met het zwarte goud dat zich onder het woestijnzand bevindt. Binnen de OPEC staan de VAE in de Top 5 van olieproducerende landen. Die olie zit evenwel ongelijk verdeeld tussen de verschillende emiraten.

Abu Dhabi zit op de grootste oliereserves en is bijgevolg financieel het zwaargewicht. De voorraden onder Dubai, daarentegen, zouden volgens recente prognoses al tegen 2030 zijn uitgeput. Dat verklaart waarom het emiraat al volop het diversificatiepad bewandelt (toerisme en logistiek).

De economie van de zeven emiraten groeit jaarlijks met 2 à 3%. Niettemin schuiven er al een tijdje donkere wolken over de woestijnstaten. Velen spreken van een normale macro-economische correctie na jaren van pijlsnelle groei, maar misschien is er meer aan de hand.

Minder vertrouwen en peperduur

Door de lage olieprijzen verliest de overheid aan financiële slagkracht. De bouwmotor valt natuurlijk niet stil, maar de megalomane bouwwoede is wel voorbij. Geopolitieke spanningen in de regio wegen dan weer op het vertrouwen van toeristen en zakenlui.

Een bijkomend fenomeen, dat vooral Dubai in het hart treft, is dat bedrijven hun duurste expats steeds vaker op andere plekken in het Midden-Oosten vestigen. Zo lopen de luxe-restaurants en shopping malls heel wat inkomsten mis. De torenhoge vastgoedprijzen zitten daar natuurlijk voor veel tussen.

Logistieke hub van formaat

Vooral Dubai ontplooide zich sinds de wereldwijde financieel-economische crisis van 2009 tot een heuse logistieke draaischrijf voor het hele Midden-Oosten. De luchthaven wordt stelselmatig uitgebreid en zou tegen 2030 de grootste ter wereld zijn. Daarnaast worden de havens aangepakt, samen met de “free trade zones” en industriële zones errond.

In een “free trade zone” of vrijhandelszone kunnen buitenlandse bedrijven een juridische entiteit opstarten waarbij ze 100% van de aandelen in handen houden. Daarbuiten, in het zogeheten “main land”, is dat niet mogelijk. Daar is men verplicht om te partneren met een lokale speler, bijvoorbeeld in een joint-venture. Veel bedrijven die Dubai als bruggenhoofd gebruiken voor verdere export, zijn in de vrijhandelszones gevestigd en houden er stocks aan.

Al staan er ondanks de lage prijzen enkele nieuwe olie- en gasprojecten in de steigers, de VAE zijn niet blind voor een verduurzaming van hun economie. Tegen 2030 wil de overheid de switch maken naar een koolstofarme economie. Voor windenergie is er weinig potentieel, maar zonneparken blijven als paddenstoelen uit de grond schieten.

Stilaan vinden energiebesparende maatregelen hun ingang, maar rond milieubewustzijn blijft nog heel wat werk aan de winkel. Zo zijn de VAE de grootste waterverbruikers ter wereld. En dat terwijl er geen rivieren door stromen en er nauwelijks regenval is. Voor hun drinkwatervoorziening zijn de inwoners bijna volledig afhankelijk van ontziltingscentrales voor zeewater. Verder blijft vooral afval sorteren een heikel punt en gescheiden afvalstromen worden nog vaak geëxporteerd voor verdere verwerking en recyclage.

Gevraagd: medische know-how

Niet alleen binnen domeinen als recycling en hernieuwbare energie hangen de VAE grotendeels af van uitrusting of expertise uit het buitenland. Ook voor digitale technologieën als artificiële intelligentie of virtual reality halen de Emiraten hun expertise uit het Westen.

Voorts kijken de VAE aan tegen een groeiende en sterk vergrijzende bevolking die steeds vaker te kampen krijgt met welvaartsaandoeningen als obesitas, diabetes, hart- en vaatziekten en kanker. Tot voor kort werden inwoners op kosten van de overheid op het vliegtuig gezet voor een behandeling in het buitenland. Vandaag kan dat ter plaatse in state-of-the-art ziekenhuizen en dito verzorgingscentra. Iedereen die in de VAE verblijft, moet dan ook verplicht intekenen op een lokale ziekteverzekering.

Nu de infrastructuur op punt staat, komt de logische vervolgstap: zich omringen met de beste medische kennis en know-how qua zorgprocessen, voorraadbeheer, e-health, …

Sterke reputatie in voeding

Tot slot blijft de import van voeding jaar na jaar toenemen binnen de VAE. Alle grote Vlaamse voedingsproducenten tekenen al present in de lokale supermarkten en delicatessenzaken, maar ook voor kleinere fabrikanten loont het zeker de moeite om hun kans te wagen.

Ook het gezondheidsbewustzijn groeit duidelijk, met onder meer een stijgende vraag naar biologisch geteelde ingrediënten en organische voeding. Bovendien wordt er van overheidswege streng toegekeken op de veiligheid van de voedselketen.

Maar liefst 65% van alle voedingsproducten die Vlaamse ondernemers naar de VAE uitvoeren, wordt bij aankomst geweigerd. De reden: ze voldoen niet aan de geldende regels. Dat lijdt tot onnodig tijd- en geldverlies en in sommige gevallen tot de vernietiging van de zending. Vier veel voorkomende fouten hebben maken met ongeldige aangiftes in het FIRS (Food Import & Re-export System), niet-conforme labelling, gebruik van verboden ingrediënten en verkeerde uitvoerdocumenten.

Financiële aandachtspunten

Voorts behoeven een drietal financiële aspecten de aandacht.
Zo heerst er onzekerheid over het vermogen van lokale inkopers. Ondernemingen uit de VAE kennen niet dezelfde wettelijke verplichtingen als Vlaamse bedrijven. Ze hoeven geen uniforme resultatenrekening of balans te publiceren. Ook audits van onafhankelijke instellingen zijn eerder uitzondering dan regel bij niet-beursgenoteerde bedrijven. Het is derhalve bijzonder moeilijk om de financiële achtergrond van potentiële klanten in te schatten.

Bij wanbetaling is er sprake van moeilijke processen. Als een klant te laat, incorrect of simpelweg niet betaalt, blijkt het gerechtelijk afdwingen van een overeenkomst een hele opgave. Zeker voor een KMO is dat letterlijk een streep door de rekening. Zo lopen de kosten voor het inschakelen van een internationaal incassobureau al snel hoog op. Een exportverzekering is bijgevolg een overbodige luxe.

Ten slotte noopt de economische conjunctuur tot voorzichtigheid. De internationale blik van de VAE en het transparante business-klimaat trekken veel buitenlandse investeringen aan. Dat versnelde het economisch herstel na 2009, maar betekent ook dat de markt stilaan verzadigd raakt. Bovenop hebben de VAE een heel gediversifieerde economie, maar blijven de olieprijzen een grote invloed uitoefenen op de economische prestaties. En zo zijn er nog tekenen dat het economisch model onder druk staat. Zo werden de groeiprojecties voor de VAE eind 2019 nog naar beneden bijgesteld. Ze blijven positief, maar enige voorzichtigheid is toch raadzaam.

Europese expertise in trek

De Verenigde Arabische Emiraten zijn, naast Qatar, één van de snelst groeiende markten op het gebied van gezondheidszorg in het Midden-Oosten. Factoren zoals de groeiende bevolking en de stijgende levensverwachting zorgen ervoor dat gezondheidszorg hoog op de agenda staat. Het land kent een hoge welvaart, maar mist medische know-how. Daarom importeert het volop expertise uit het Westen.

Multicultureel team

Om succesvol zaken te doen in de VAE heb je voeling nodig met zowel de lokale tradities als de multiculturaliteit. Dubai - waar 83% van de bevolking buiten de grenzen is geboren - is een smeltkroes van nationaliteiten. Respect voor verschillende culturen en godsdiensten is uitermate belangrijk.

Credibiliteit opbouwen

Net omdat vertrouwen zo’n belangrijke ingrediënt is voor duurzame handelsrelaties, is het van belang om credibiliteit op te bouwen. Dat kan op verschillende manieren. Dubai staat bekend voor zijn rijke expat community. Maak daar zeker gebruik van. Leg je oor te luisteren bij gevestigde bedrijven en organisaties met een uitgebreid netwerk. Maar beperk je niet tot het expat-wereldje: klop aan bij de locals als je dingen wil laten bewegen. Een absolute aanrader voor ondernemers met ambitie in Dubai is om samen te werken met een plaatselijke partner die de taal en cultuur door en door kent.

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met Flanders Investment & Trade).

Meer info: www.flanders.trade.