Volgens de Global Economic Prospect van de Wereldbank hoort Senegal tot de snelst groeiende economieën ter wereld. In 2014 lanceerde de Senegalese overheid een ambitieus groeiplan: le Plan Sénégal Emergent (PSE) om zijn sociale en economische welvaart te doen groeien. Daarvoor zette de overheid in op grootschalige hervormingen in logistiek, energie-spoor- en weginfrastructuur en ICT. Tegen 2035 wil Senegal een economische voortrekker in de regio zijn.

Land in opmars

De laatste jaren tekent Senegal economische groeicijfers op van 6 à 7%. Het land is een democratische uitzondering in een continent dat regelmatig met politieke instabiliteit te maken krijgt. Waar buurlanden in woelige wateren zwemmen, heeft Senegal sinds zijn onafhankelijkheid in 1960 een vreedzame koers gevaren. Die politieke stabiliteit maakt van het land een aantrekkelijke investeringsbestemming voor buitenlandse bedrijven.

Bovendien investeerde de overheid sinds 2014 fors in zijn haveninfrastructuur, wegennet - auto en spoor -, nieuwe luchthaven en ICT. Het land heeft zich met de haven van Dakar uitgebouwd tot de logistieke hub en bevoorradingsmarkt van West-Afrika. Bovendien sluit Senegal op sociaal-cultureel vlak nauw aan bij Europa en in het bijzonder bij Frankrijk, door zijn koloniale verleden. Daardoor kan je werken in een omgeving die vertrouwder aanvoelt dan sommige andere landen in de subregio. Al deze factoren dragen bij tot een positief imago.

Dominante sectoren

Landbouw en visserij zijn veruit de drijvende sectoren in Senegal. Samen met toerisme en de mijnbouwsector vormen ze de belangrijkste bronnen van inkomen voor het land. Tegelijk zijn beide sectoren enorm kwetsbaar door periodieke droogtes, de fluctuerende internationale voedingsprijzen en overbevissing. Daarom richt het land zijn pijlen ook op dynamische sectoren zoals ICT en telecom. De liberalisering van de telecommunicatiesector heeft bijvoorbeeld geleid tot een spectaculaire groei van het gebruik van de mobiele telefoon: van 1,7 miljoen gebruikers in 2005 naar 16,60 miljoen in 2018.

Kans voor Vlaamse ondernemers

De havens en logistiek zijn zonder twijfel de sectoren waarin de Vlaamse expertise een grote meerwaarde kan betekenen. Elke dag rijden 1.500 vrachtwagens in en uit Dakar. De hoofdstad kan die zware mobiliteitsstroom niet meer dragen. Naast de “Port Autonome de Dakar” (PAD), die een strategische positie inneemt, zijn er plannen om ook andere havens te bouwen om zo de autonome haven in Dakar te ontlasten. Het gaat om de haven voor delfstoffen en ertsen in Bargny - 30 kilometer van Dakar - en de containerhaven in Dayane - op 45 kilometer afstand.

De ICT-sector draagt, naar schatting, 6,5% bij aan het nationale BBP. De sector leverde de staatskas in 2017 636,3 miljard CFA op. Digitalisering vormt een belangrijk deel van de huidige politieke strategie en wordt in alle domeinen aangemoedigd.

De stevige economische groei van de Senegalese economie wordt grotendeels getrokken door de openbare werken en de bouwsector. Voor de financiering en uitvoering van de infrastructuurwerken baseert de Senegalese overheid zich op zijn programma “Sénégal Emergent”. Met een grote, overwegend jonge bevolking, die blijft groeien, heeft de bouwsector een groot potentieel omdat de vraag naar woningen almaar stijgt.

De afgelopen vijf jaar zijn er in territoriale wateren voor de kust van Senegal zo’n acht grote olie- en gasvondsten gedaan. Dat maakt dat het land zich stilaan ontpopt tot een grootschalige olie- en gasproducent.

Omdat de gas- en olievelden de toenemende behoefte aan energie maar ten dele kunnen dekken - 40% van de Senegalezen is nog niet aangesloten op het elektriciteitsnet - wordt er gelijktijdig op duurzame energiebronnen ingezet. Zo gaat er een groot budget naar hernieuwbare energieproducten (zon en wind) en naar de modernisering van de productie- en distributievoorzieningen.

Nieuwe stad

Vlak bij Dakar werd de futuristische stad Diamniadio uit de grond gestampt. Die moet onder meer Dakar ontlasten en een antwoord bieden op prangende problemen rond mobiliteit, woonruimte, milieu, …. waar de hoofdstad al jaren mee kampt. Dit bouwproject was een absolute prioriteit in het Plan Sénégal Emergent (PSE). Op korte termijn zullen 300.000 inwoners er hun koffers neerzetten, maar uiteindelijk zullen zo’n miljoen inwoners de talrijke groene zones en gloednieuwe infrastructuur met elkaar delen. De stad hoopt zowel nationale als internationale bedrijven aan te trekken en tegen 2025 zo’n 35.000 directe en 105.000 indirecte banen te creëren.

Ook voor Vlaamse ondernemers biedt de nieuwe stad kansen. Zoals alle economieën in transitie profiteert ook Senegal - zoals nu met de bouw van Diamniadio - van het leapfrog-fenomeen. Het land kan meteen de stap van geen naar de meest moderne technologieën zetten en zo de minder performante en meer vervuilende tussenstap overslaan. Dat heeft een enorme impact op de ontwikkeling van de regio.

Vijf tips voor zakendoen in Senegal

1. Al zijn er bepaalde Franse invloeden aanwezig zoals de architectuur en de taal, toch moet je rekening houden met een aantal fijngevoeligheden. Zo heerst de misvatting dat “op tijd komen” geen rol speelt in Senegal. Maar als je ergens te laat komt, wordt je dat niet in dank afgenomen. Het is een hele uitdaging om in Dakar ergens op tijd te geraken, want het verkeer is er totaal onvoorspelbaar. Hou daar rekening mee in je planning. Begroet bij aankomst trouwens altijd eerste de oudste persoon. Ouderen zijn in Senegal een bron van wijsheid die je altijd moet respecteren.
2. Senegalezen hechten veel belang aan een informele babbel voor ze overgaan tot de orde van de dag. Ga nooit meteen “to the point” tijdens een zakelijk gesprek, want dan haken ze af.
3. Zakendoen in Senegal is een persoonlijke aangelegenheid waar vertrouwen een grote rol speelt. Een bestelbon of een contract onder hun neus schuiven zonder goede vertrouwensrelatie, levert meestal geen succes op. Neem de tijd om dat vertrouwen op te bouwen en denk op lange termijn.
4. De overgrote meerderheid van de Senegalezen - zo’n 90% - is moslim. Hou daar rekening mee bij het communiceren met zakenpartners en bij het geven van zakelijke geschenken. Een fles wijn als relatiegeschenk is dus af te raden.
5. Als voormalige Franse kolonie is het Frans nog altijd de officiële taal in Senegal. Hoewel de jongere generatie steeds vaker naar het Engels neigt, blijft het Frans de courante taal bij het zakendoen. Zorg dus voor visitekaartjes in het Engels en het Frans. Bij het aannemen of geven van een visitekaartje wordt trouwens altijd de rechterhand gebruikt.

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met Flanders Investment & Trade)

Meer info: www.flanderstrade.be.