De val van het communisme en de terechtstelling van dictator Nicolae Ceausescu op kerstdag 1989 zorgden niet meteen voor het verhoopte effect. Integendeel, de vertrouwde handelspartners verdwenen van het toneel, de industrie was dringend aan vernieuwing toe en de landbouwsector was jarenlang verwaarloosd. Daarnaast bleek corruptie een groot probleem in het politieke leven. Het was pas na de eeuwwisseling dat het land voor het eerst de rug rechtte.

In de jaren 2000 ging het plots snel. De Oost-Europese Tijger - zoals Roemenië toen werd genoemd - tekende jaar na jaar spectaculaire groeicijfers op en dat was ook de EU niet ontgaan. In 2007 kwam het orgelpunt: meer dan tien jaar na de initiële aanvraag was de toetreding tot de EU een feit.

Europese integratie

Weinig landen hebben zo veel voordelen uit hun EU-lidmaatschap gehaald als Roemenië. Hervormingen brachten tal van buitenlandse investeringen met zich en de levensstandaard nam gestaag toe. Daarnaast focuste de Roemeense export meer dan ooit op het Westen. Zo gaat ruim 75% van de uitgevoerde producten en diensten vandaag naar een ander EU-land. Dat vertaalde zich in mooie statistieken. In de periode 2016-2019 mocht het land zich met gemiddelde groeicijfers van meer dan 5% tot de toppers van Europa rekenen. Een trend die zich volgens de Europese Commissie ook in de volgende jaren zou doorzetten. Tot het corona-virus toesloeg.

De auto-industrie, goed voor 14% van het BNP en meer dan een kwart van de export, krijgt zware klappen. Samen met de verstoorde internationale handelsstromen als gevolg van de corona-uitbraak leidt dat tot sombere voorspellingen voor dit jaar. Het IMF verwacht evenwel dat de Roemeense economie zich in 2021 goed zal herstellen. Bovendien zijn er ook sectoren die opmerkelijk meer opportuniteiten bieden in deze onzekere tijden, zoals de farma-industrie, e-commerce en IT-outsourcing.

Ruggengraatsectoren

Landbouw heeft altijd een voorname rol gespeeld in Roemenië. Met zijn 15 miljoen hectaren landbouwgrond, waarvan 9 miljoen hectaren bestemd voor landbouwgewassen, is het één van de EU-landen met het meest uitgesproken agrarisch profiel. Geschikte machines en automatisering blijven wel een heikel punt. Daar liggen meteen ook grote kansen voor Vlaamse exporteurs.

Een tweede economische sterkhouder is logistiek en transport. De reden is dat het land op het kruispunt ligt van drie belangrijke regio’s in de EU, de GOS-landen en het Midden-Oosten. In de laatste tien jaar schoten opslagplaatsen als paddenstoelen uit de grond en werd het logistieke aanbod fel uitgebreid. Maar de markt is nog lang niet uitgeput.

De auto-, metaal- en energiesector vervolledigen de Top 5.

Sectoren met groeipotentieel

Roemenië heeft één van de meest gebalanceerde energienetwerken in de EU, met natuurlijk gas, kolen én hernieuwbare bronnen. Zo werd het Europese quotum van 24% voor 2020 gehaald door een combinatie van water-, biomassa-, wind-, zonne- en geothermische energie. In het volgende decennium zou daar nog minstens 10% bij moeten komen van de Europese Commissie. Maar dat kan enkel als ook de technologie mee evolueert en daarvoor kijkt Roemenië over de grenzen.

De Roemeense IT-sector is één van de snelst groeiende sectoren in Centraal- en Oost-Europa. Dat heeft vooral te maken met de grote beschikbaarheid van technisch geschoolde werkkrachten met een talenknobbel. Alle posities worden snel ingevuld en veel multinationals maken hier gretig gebruik van. In het verlengde daarvan zien ook alsmaar meer start-ups het licht. Zeker in de noordwestelijke stad Cluj-Napoca (foto) is het al IT wat de klok slaat. Begrippen als fintech, Industrie 4.0 en IT-sourcing horen er tot de dagelijkse woordenschat. Het leverde Cluj-Napoca de toepasselijke bijnaam Silicon Valley van Transsylvanië op.

Andere economische centra

Boekarest is een bruisende metropool met een hoger inkomen per capita dan het EU-gemiddelde. De politieke, culturele en economische hoofdstad ligt in het zuiden, vlakbij de Donau, en is goed voor bijna een kwart van het BNP. Daarnaast zijn er enkele steden die snel opmars maken: Iasi in het noordoosten en Timisoara in het uiterste westen. Dat laatste centrum is door zijn vlotte verbinding met West-Europa de motor van de auto-industrie. Tot slot is er de havenstad Constantja, de grootste in het Zwarte Zeegebied.

Constantja is de oostelijke toegangspoort tot de EU. De regering wil daarom de haven uitspelen als kernelement in het Chinese “Belt and Road”-project, een nieuwe Zijderoute die Oost-Azië met West-Europa moet verbinden. En dat zowel maritiem als per spoor. Vanuit Constantja kunnen Aziatische goederen dan snel via de Donau of over land naar het westen worden vervoerd. Daarnaast is de Zwarte Zee via de Bosporus verbonden met de Middellandse Zee en ligt Turkije op een steenworp van Constantja.

Droombestemming voor internationale handel

Voor internationale handel is Roemenië een droombestemming. De “Ease of Doing Business Index” geeft het land zelfs een perfecte score voor het domein “grensoverschrijdende handel”, dat exporttijden en -kosten evalueert. Daarom deelt het de eerste plaats met Slovenië. Maar tegelijk is de bureaucratie voor lokale activiteiten doorgaans groot.

Een bijkomend probleem is de continue veranderende fiscale wetgeving en het gebrek aan digitale platformen voor administratie. Een vergunning aanvragen doe je bijvoorbeeld niet zonder slag of stoot. Daarom is het voor exporteurs geraden zich door lokale partners te laten bijstaan. Zo kunnen ze veel tijd winnen en zich veel kopzorg besparen.

Verwacht wordt dat, zodra de impact van de corona-crisis wegebt, Roemenië terug de draad oppikt. Het economische plafond is nog lang niet in zicht. Daarnaast wint het vernieuwde imago mondjesmaat aan kracht. Multinationals zoals Siemens, Ford en Fitbit breidden hun Roemeense activiteiten de laatste jaren uit. Maar ook alsmaar meer internationale KMO’s springen op de wagen. Vlaamse ondernemers die op zoek zijn naar een opkomende exportbestemming dicht bij huis weten dus waar naartoe.

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met Flanders Investment & Trade).

Meer info: http://www.flanderstrade.be.

Drie tips voor succesvol zakendoen in Roemenië

1. Laat je casual-stijl thuis.

De dress-code voor zaken-meetings is formeel. Verschijn dus niet in een jeansbroek en T-shirt op je eerste afspraak. Vermijd ook om je gesprekspartners meteen met de voornaam aan te spreken. Roemenen zijn eerder gereserveerd en verwachten diezelfde houding ook van jou.

2. Laat deals rijpen.

Een vertrouwensband is de basis van elke deal en om die te creëren is tijd nodig. Kies, indien mogelijk, voor persoonlijke communicatiemiddelen of neem het vliegtuig. Luister naar de lokale noden, bouw een netwerk uit en heb geduld. De beste deals zijn voor de aanhouders.

3. Wind er geen doekjes om.

Mooipraterij werkt niet. Roemenen verkiezen een directe communicatiestijl. Ze willen cijfers, feiten en referenties horen. Pas je pitch dus aan als die vooral op het gevoel inspeelt. Zelf zullen ze dan weer meteen antwoorden waar het op staat.