Henk Coppens (Philips Innovative Applications N.V.)

"Licht te weinig geassocieerd met innovatie"

Philips Innovative Applications N.V., beter bekend als Philips Turnhout, viert dit jaar zijn halfeeuwfeest. Die heugelijke gebeurtenis ging gepaard met de aankondiging van een investeringsenveloppe ter waarde van 35 miljoen euro in de ontplooiing van de productie van zogenaamde "Mastercolour CDM"-lampen, die van een keramische ontstekingsbuis gebruik maken. Senior vice president Philips Lighting en tevens gedelegeerd bestuurder van Philips Innovative Applications, Henk Coppens, stelt binnen een drietal jaar een vergelijkbare investering in het vooruitzicht. "de Vlaamse Ondernemer" had met hem een verlichtend gesprek omtrent veranderingsmanagement, delokalisatie en benchmarking. "Zaak is niet waarom we bepaalde productie-activiteiten delokaliseren ten nadele van onze Kempense vestiging, wel waarom we ze in Turnhout zouden behouden of uitbouwen," aldus onze gesprekspartner.

Henk Coppens, vader van vijf zonen, was de voorbije 22 jaar werkzaam binnen de Philips-groep. Straks ruilt hij de algemene verantwoordelijkheid voor de Turnhoutse vestiging van Philips Lighting voor een nieuwe uitdaging. Toen hij zeven jaar terug in Turnhout aankwam, ging het het bedrijf goed, zo luidt het. Uitdaging bleek in dergelijke omstandigheden het hele werknemersbestand ervan te overtuigen dat veranderingsmanagement zich opdrong.

"Eén van de uitgangsprincipes die ik van meetaf hanteerde was dat er een goede reden moest zijn om in Turnhout een activiteit te ontplooien, ongeacht van welke aard. Er zijn immers een heleboel redenen (lees: de exorbitante loonkost, nvdr.) om dat niet hier te doen," steekt Henk Coppens van wal. Philips Lighting heeft immers onder meer ook productie-eenheden in Polen, Zuid-Amerika (Capuava) en China (Shanghai). In de voorbije 7 à 8 jaar verschoven trouwens behoorlijk wat productie-activiteiten richting Polen en China. Nochtans slaagde men er bij Philips Innovative Applications in gedurende die tijd de tewerkstelling rond de 2.500 personen te handhaven.

Henk Coppens: "Productie-ondernemingen ondergaan het lifecycle-gebeuren. Het verdient de voorkeur producten aan het einde van hun levenscyclus onder eigen beheer te delokaliseren in plaats van te lang te talmen, met alle negatieve gevolgen vandien voor de werkgelegenheid. Vanuit die wetenschap focuste Philips Turnhout zich op innovatie en groei. Vandaag noemen we onszelf de meest innovatieve lichtfabriek ter wereld. Ik heb moeite met overheid en collega-bedrijven die, nu het minder gaat, ineens interesse voor innovatie gaan betonen. Dat is onzin. Productiebedrijven hebben geen andere keuze dan gelijktijdig te opteren voor groei, innovatie en verdere kostenreductie. Zeker tegen de achtergrond van de lifecycle van het product: die moet je zien te managen, niet te ondergaan".

Vijf jaar terug stelde Philips Innovative Applications zich dan ook de ambitie uit te groeien tot een vormgever op industrieel vlak ("industry shaper"), zeg maar een voorloper. Dat is inmiddels gebeurd, aldus onze gesprekspartner, in die zin dat in Turnhout een bedrijven-cluster werd uitgebouwd rond een dertiental business-units die elk op hun domein als toonaangevend gelden.

Vijf kernactiviteiten, drie lines of business

De bedrijvigheden van Philips Turnhout zijn rond vijf kernactiviteiten gestructureerd, met name General HID (de ontwikkeling en productie van hoge densiteitsgasontladingslampen), MECO (ofte Metal Components, dat metalen componenten voor lampen ontwikkelt, produceert en vermarkt), Special Lighting (ontwikkeling en productie van hoge densiteitslampen voor theaterverlichting en andere vergelijkbare omgevingen), UHP (competentiecentrum voor hoogperformante lampen die in LCD-projectoren, video walls, . worden aangewend) en, ten slotte, GTD (Global Technology Development, dat als bakermat voor nieuwe producten, processen en machines fungeert).

De producten van Philips Turnhout richten zich in hoofdzaak naar drie doelmarkten, weliswaar opgedeeld in een aantal subsegmenten, met name "Outdoor Lighting", "Indoor Lighting" en "Special Lighting". De toepassingen van "Outdoor Lighting" variëren van meer functionele snelwegverlichting over wijkverlichting en stadsverfraaiing naar sportverlichting en tuinbouwapplicaties. Belangrijkste poot binnen "Indoor Lighting" is de winkelverlichting. De hoofdfocus van de "Special Lighting"-divisie ligt op de lampen voor beamers en projectoren, dat momenteel een heel sterk groeiend marktsegment blijkt. Verder richt men zich op de productie van lampen die voor desinfectietoepassingen worden aangewend, waar men van UV-straling gebruik maakt voor bijvoorbeeld de zuivering van drinkwater of voor het zuiveren van het proceswater in de halfgeleidersindustrie.

Virtuele benchmark

Van de 4.000 mensen die wereldwijd voor de HID-divisie van Philips Lighting aan de slag zijn, is 10% bezig met innovatie. Het hoofdkantoor van deze divisie staat in Turnhout. "Licht wordt jammer genoeg nog te weinig geassocieerd met innovatie," betreurt onze gesprekspartner. "De traditionele perceptie schuilt nog steeds in de compensatie van duisternis", zo luidt het.

Coppens bedeelt aan Philips Turnhout binnen de Philips Lighting-organisatie overigens een sterk ondersteunende rol toe bij de delokalisering van activiteiten.

"Onze primaire taak hier bestaat erin te innoveren en naar nieuwe mogelijkheden te zoeken. Besluiten we in Turnhout een nieuwe activiteit te ontplooien, dan gebeurt dat op basis van een heel agressieve benchmarking. De investering van 35 miljoen euro in nieuwe keramische lichttechnologie is dermate innoverend, dat in de praktijk benchmarking onmogelijk is. Vandaar dat we een virtuele Chinese benchmark hebben gebouwd. We bedachten een virtuele fabriek in China die dat soort lampen zou aanmaken. Vandaaruit werd de mogelijke daarmee gepaard gaande kostenstructuur afgeleid. Die kostenstructuur is de "target" voor Turnhout voor de komende twee jaar, zodat we gereed zijn voor de concurrentie die er ongetwijfeld komen zal," aldus de bedrijfsleider.

Philips Innovative Applications wist in de voorbije zeven jaar een quasi-constant werkgelegenheidspeil in te bouwen. In die tijdsspanne werd de omzet quasi-verdubbeld tot 600 miljoen euro, prestatie die men in de komende vijf jaar met hetzelfde werknemerspotentieel hoopt te herhalen. "Het is fundamenteel fout vandaag de dag in het Westen een industriële activiteit in functie van tewerkstellingscreatie te stellen. Op een bepaald ogenblik moeten bepaalde bedrijvigheden willens nillens toch gedelokaliseerd, met alle nefaste gevolgen vandien voor de tewerkstelling. Zodoende kan men een continue tewerkstellingsbasis waarborgen en vermijden dat de beste arbeidskrachten op eigen kracht het bedrijf verlaten om naar meer zekerheid op zoek te gaan," meent onze gesprekspartner.

Licht: meer dan compenseren van duisternis

De lichtoplossingen die Philips Lighting in Turnhout ontwikkelt overstijgen de traditionele insteek van compensatie van duisternis. De multinational heeft uiteraard lampen in het assortiment die voor die doelstelling worden geproduceerd. Die worden evenwel in de Chinese Volksrepubliek geassembleerd. Ook de oude technologieën voor openbare verlichting verschoven inmiddels Oostwaarts. In elk van zijn toepassingsgebieden bestaat de uitdaging voor Philips Innovative Applications erin het verschil te maken door innovatie. Jaarlijks investeert Philips Lighting om en bij de 60 miljoen euro, zowat gelijkmatig verdeeld over materiële en immateriële activa. Elk jaar investeert de onderneming in zijn Kempense vestiging tussen de 30 en 35 miljoen euro in research & development. "Pure assemblage-activiteiten zijn in een land als België niet langer houdbaar," weet Henk Coppens, refererend aan wat bijvoorbeeld met Philips Hasselt gebeurde. "Men kan hier enkel recht van bestaan afdwingen door zowel het product, de processen als de machines te innoveren", luidt het.

Keramiektechnologie

De innovatiegedrevenheid van Philips Lighting wordt gestimuleerd vanuit de insteek van de eindgebruiker. De vraag hoe kan licht in kantooromgeving de productiviteit van de werknemers kan opkrikken, illustreert ten volle vanuit welke filosofie Philips Turnhout de markt benadert. In de voorbije jaren werden tientallen miljoenen euro's in de productie-eenheid geïnvesteerd om nieuwe business mogelijk te maken. Thans wordt, zoals aangekondigd in de aanhef van deze reportage, 35 miljoen euro vrijgemaakt om het marktleiderschap in de keramiektechnologie te consolideren en verder uit te bouwen. Die nieuwe technologie, die zijn oorsprong vond in de winkelverlichting maar nu ook naar outdoor lighting uitdeint, heeft tot doel ervoor te zorgen dat lampen gedurende hun hele levensduur een heel goede verlichtingskwaliteit blijven aanhouden. "Het lijdt niet de minste twijfel dat Philips Turnhout als kenniscentrum terzake in de toekomst nog een veel sterkere rol zal opeisen," meent onze gesprekspartner.

Na de gloeilamp, de halogeenlamp, de gasontladingslamp en de hogedruk-gasontladingslamp, lijkt de toekomst thans open te liggen voor de CDM-lampen (Ceramic Discharge Metalhide), die zich onderscheiden door hun kleurweergave, hoge kleurstabiliteit, lager energieverbruik en langere levensduur dan de andere types ontladingslampen. "In vergelijking met een halogeenlamp, verbruikt de nieuwe generatie CDM-lampen vier keer minder energie bij een lichtsterkte die vier keer zo hoog ligt. Bovendien ligt ook hun levensduur vier keer zo hoog", verduidelijkt Coppens. Bekend is overigens dat halogeenlampen erg energieverslindend zijn. "Voor Philips Lighting schuilt één van de grootste uitdagingen voor de toekomst precies in het vinden van geschikte oplossingen voor de energieproblematiek", meent onze gesprekspartner.

Gelijktijdig blijkt licht op de waardeketen in de professionele markt op te schuiven. "Vijf jaar terug stond verlichting bij de Braziliaanse winkeluitbaters niet op het verlanglijstje. Nu geeft 70% van alle winkeleigenaren te kennen in de komende drie jaar in hun shop iets met licht te willen gaan doen. Het is overigens bewezen dat in winkelomgeving, de juiste verlichting de omzet met 30 tot 40% de hoogte indrijft", luidt het.

Bij Philips Lighting toont men zich niet weinig fier dat, na een succesvolle test, de vier autonome infrastructuurgebieden in Londen het nieuwe lichtconcept van Philips invoerden. Na een jaar bleek de criminaliteit met 30% te zijn teruggelopen en, als rechtstreeks gevolg, het toerisme gevoelig toegenomen, besluit Henk Coppens. Elders in dit blad leest u dat hij eerlang als gedelegeerd bestuurder de deur bij Philips Innovative Applications dichttrekt. We durven echter te betwijfelen of hij het licht uitknippen zal.