De komende jaren staat er veel te gebeuren op het Researchpark Zellik met Green Energy Park V.Z.W. in een faciliterende rol. Het Nexus-datacenter, dat de eerstvolgende Vlaamse Supercomputer, een zogenaamde Tier-1 computer, zal huisvesten is in de laatste fase van afwerking. Verder zal het eerste Vlaams Instituut voor Decarbonisatie binnenkort zijn intrek nemen op de site en in het voormalige Roularta-gebouw komt de allereerste 7 Tesla MRI-scanner in Vlaanderen. Toch zijn er ook heel wat obstakels waarmee de stakeholders van Green Energy Park (een samenwerkingsverband tussen VUB en UZ Brussel) worden geconfronteerd. Vooral op vlak van competitiviteit is er nog werk aan de winkel. Daarom moet Green Energy Park een attractiever karakter krijgen waarbij er naar Nederlands model een “living community” wordt gecreëerd in en rond de innovatie-hub. Een betere toegankelijkheid van de site met deelmobiliteit en een eigen treinhalte staan eveneens hoog op de agenda. Dat alles moet er voor zorgen dat kandidaat-investeerders in de toekomst makkelijker de weg naar het Research Park Zellik zullen vinden.

In de zomer van 1983 verwierf de Vlaamse overheid de gronden van Research Park Zellik, gelegen tussen de Ring van Brussel en de grens met het Brussels Gewest, met de bedoeling om een wetenschapspark aan te leggen voor de Vrije Universiteit Brussel (VUB). Dat het park na al die jaren nog niet tot volledige ontwikkeling is gekomen, heeft volgens Michaël Dooms, gedelegeerd bestuurder van Green Energy Park, veel te maken met de ligging. “In vogelvlucht is de afstand tussen enerzijds de campussen in Etterbeek en anderzijds Research Park Zellik niet onoverkomelijk. Alleen is er geen goede verbinding met het openbaar vervoer. Het maakt dat de universiteit begrijpelijkerwijs in eerste instantie streefde naar optimalisatie van de beschikbare oppervlakte in Etterbeek. Uiteindelijk is de VUB met zijn sterke groei daar op zijn grenzen gebotst. Zo komt het dat onder meer de vermaarde Photonics Campus in 2017 naar Gooik trok en daar gefaseerd werd uitgebreid”.

Zoektocht naar financiële stabiliteit

Het duurde tot 2019 vooraleer de VUB het volle potentieel zag van Research Park Zellik. Samen met het UZ Brussel (UZB) werd de innovatie-hub en facilitator Green Energy Park opgericht om te werken aan innovatieve en duurzame oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen. “Het interdisciplinaire wetenschappelijk onderzoeksteam EVERGi had toen nood aan een innovatieve proeftuin rond energie. Het Research Park Zellik, waar de VUB een aantal terreinen had verworven, was daarvoor de ideale uitvalsbasis. Het project kon ook rekenen op de steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO)”, aldus Dooms. Ondanks die EFRO-steun blijkt het tot op vandaag een moeilijke oefening om de proeftuin, uitgebaat door Green Energy Park V.Z.W., break-even te laten draaien. “De baten van een proeftuin zijn vooral voor de betrokken bedrijven en de universiteiten. Zij halen hun rendement op lange termijn uit innovaties of publicaties. We moeten de competitiviteit van onze proeftuin verhogen zodat we op korte termijn het break-even punt kunnen bereiken. Daarom starten we in het najaar van 2024 met een nieuw uitbreidingsproject ter waarde van drie miljoen euro waarbij we waterstof als bijkomende energiebron zullen aanbieden op de site. Concreet zullen we hier samen met strategische partners zoals Fluvius de nutsleidingstraat van de toekomst bouwen”, stelt de gedelegeerd bestuurder van Green Energy Park.

Bereikbaarheid en beleving

Dooms wil in de toekomst nieuwe investeerders aantrekken. Green Energy Park staat alvast op de radar van enkele Noord-Amerikaanse bedrijven die de nodige budgetten willen vrijmaken voor projecten rond Smart Factories. “Er zal altijd concurrentie zijn tussen de Vlaamse wetenschapsparken om nieuwe investeringen binnen te halen. Daarom is het belangrijk om de site zo aantrekkelijk mogelijk voor te stellen op vlak van bereikbaarheid en beleving. Laat dat nu net onze twee belangrijkste werkpunten zijn. Er zijn twee treinstations in de buurt, maar die liggen op twintig minuten stappen. We zijn momenteel in gesprek om de oude stopplaats “Zellik Renbaan” opnieuw in gebruik te nemen. Die halte ligt wel vlakbij. We willen ook inzetten op deelmobiliteit door elektrische fietsen en steps aan te bieden”, zegt Dooms. Inne Peersman, directeur algemeen beheer van Green Energy Park, wil dan weer inzetten op beleving. Daarvoor kijkt ze over de landsgrenzen heen. “In Nederland kiezen ze er voor om een “living community” te creëren rond elke innovatiecampus met congresruimte, hotels, horeca en voldoende groen. Nu oogt Research Park Zellik, ondanks het vele aanwezige groen, nog grijs en grauw met veel beton. We moeten met alle stakeholders samen zitten om van het wetenschapspark een meer aantrekkelijke omgeving te maken. Alleen zo kunnen we investeerders overtuigen om naar hier te komen”.

Veel projecten op stapel

Bijkomende troef is dat er nog veel ruimte beschikbaar is op de site. Research Park Zellik heeft een totale oppervlakte van achttien hectaren. Samen met het Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO) heeft de VUB daarvan ongeveer de helft in bezit of beheer. In tegenstelling tot veel andere wetenschapsparken is er dus geen plaatsgebrek op de site. Al zal de komende jaren heel wat ruimte worden ingenomen door de vele projecten die op stapel staan. “Er wordt een robotica-cluster opgericht. Het eerste Vlaams Instituut voor Decarbonisatie zal zijn intrek nemen op de site en in het vroegere Roularta-gebouw komt er een 7 Tesla MRI-scanner”, somt Inne Peersman op. Wat nog het meest in het oog springt is het nieuwe Nexus-datacenter van circa 10.000 vierkante meter. Het datacenter zal niet alleen de servers van de VUB en het UZ Brussel huisvesten, maar ook de eerstvolgende Vlaamse Supercomputer. Al is het voor deze Supercomputer nog wachten tot het najaar van 2025.

Intussen heeft ook Flanders Technology & Innovation (FTI), het wervend toekomstproject van de Vlaamse Regering, de hoofdzetel van het gelijknamige durfkapitaalbedrijf op de Research Campus ondergebracht. “Er zijn mooie gelijkenissen tussen FTI en Green Energy Park. Beide instanties zijn ambitieus maar hebben nood aan (nog) meer smoel. Bovendien zijn de uitdagingen van FTI nauw verbonden met de innovatiedomeinen van Green Energy Park. Initieel focusten we op energie en klimaat, maar in de toekomst zullen daar nog extra domeinen bijkomen, namelijk gezondheid en robotica. Er zijn overigens voldoende overlappingen tussen die domeinen. Robots hebben immers energie nodig en worden steeds vaker ingezet in de gezondheidszorg”, besluit Dooms.