Vorige zomer kondigde Vandenbussche N.V. (Aalter), specialist in bouw- en renovatiewerken, in samenwerking met de Britse tech start-up Automated Architecture (AUAR), de oprichting van een micro-fabriek aan. Intussen nam de bouwonderneming de fabriek in gebruik en zijn de eerste resultaten al zichtbaar. Zo leverde Vandenbussche het houten binnenwerk van het Wintercircus in Gent. De micro-fabriek, die zonder menselijke aansturing en volledig automatisch functioneert, moet de productiviteit drastisch opschroeven. De technologie is vooral geschikt voor het produceren van modulaire woningbouw. Daarbij mikt Vandenbussche op grootschalige projecten zoals rusthuizen en scholen omdat daar de grootste efficiëntiewinst kan gehaald worden.

Bouwgroep Vandenbussche werd 36 jaar geleden opgericht door Dirk Vandenbussche en zijn vrouw Griet Vandermeersch. Beiden zijn nog steeds eigenaar van het bedrijf en ook dochters Els en Leen maken deel uit van het bestuur. De operationele leiding is met Kristof Defruyt sinds 2015 echter in handen van een externe ceo. Onder zijn bewind en dankzij een doordacht investeringsbeleid realiseerde Vandenbussche mooie groeicijfers. De bouwonderneming telt vandaag 180 werknemers, realiseert een 35-tal projecten per jaar in West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen, Henegouwen en Brussel en rondde in 2022 de kaap van 100 miljoen euro omzet. Dat Vandenbussche vandaag opnieuw innoveert, is volgens ceo Kristof Defruyt de logica zelve. “Innovatie zit nu eenmaal in de genen van dit familiebedrijf. In 2020 namen we onze mobiele stadsbatterijen en 3D-scanners in gebruik en in 2022 introduceerden we als eerste bouwbedrijf in Vlaanderen een mobiele topografische robot of BIM-printer op de werf. Nu investeren we net geen 300.000 euro in deze micro-fabriek”.

De eerste gesprekken tussen Vandenbussche en tech start-up AUAR dateren van 2022. Het Londense bedrijf ontwikkelt robottechnologie om modulaire woon-units te bouwen. “De bouwsector wordt nog te vaak geassocieerd met langdurige en arbeidsintensieve processen. Door verregaande automatisering en standaardisatie kunnen we alles net beter stroomlijnen. Onze robotcellen zijn vrij compact waardoor ze snel inzetbaar en ook schaalbaar zijn. Bovendien maakt het besturingssysteem gebruik van AI. Een ontwerp kan zo eenvoudig in bouwelementen omgezet worden. In het geval van Vandenbussche kan de micro-fabriek tot vijftig modulaire houten blokken per dag afleveren”, aldus Gilles Retsin, mede-oprichter van AUAR.

Modulair bouwen

Ondanks het imagoprobleem ziet Kristof Defruyt in modulair bouwen een oplossing voor de nood aan kwalitatieve en betaalbare huisvesting in Vlaanderen. “Tegen 2040 moeten er naar schatting 300.000 woningen bijkomen. Om dat cijfer te halen moet de productiviteit in de bouwsector fors omhoog. Alleen is het moeilijk om geschikte arbeidskrachten te vinden. Deze robot lost dat probleem deels op. Niet door mensen te vervangen, maar wel door een extra helpende hand te bieden. Zo kunnen we met onze micro-fabriek vijftien plaatsers aan de gang houden”. Verder ijvert Defruyt voor een nieuwe benadering van bouwen. “Er is een enorm spanningsveld tussen de beschikbare budgetten en de kosten. De bouwsector zal zich noodgedwongen moeten heruitvinden en dan kan innovatie een tool zijn om tot meer efficiëntie te komen, niet alleen op vlak van materialen, maar ook wat de manier van bouwen betreft. Simulaties tonen aan dat we dankzij de micro-fabriek een kostenbesparing tot wel tien procent kunnen realiseren”.

Ook bij Vandenbussche staan de marges onder druk. Door de sterk afnemende vraag in de residentiële huizenbouw focust het bouwbedrijf nu wat meer op openbare aanbestedingen. “Voor 2024 verwachten we een omzetdaling van tien procent wat gezien de martkomstandigheden nog een succes is. Toch zien we de toekomst hoopvol tegemoet. We hebben een strategisch project richting 2028 uitgetekend waarbij het de bedoeling is om de komende jaren op een gezonde, organische manier telkens sterker te groeien dan de inflatie. Die omzetgroei staat bovendien los van extra inkomsten uit de micro-fabriek”, stelt Kristof Defruyt.

Toepassingsgebieden

Momenteel gebruikt Vandenbussche de micro-fabriek voor de productie van houten skeletwanden voor traditionele projecten, maar in de toekomst moet de fabriek vooral ingezet worden voor modulaire woningbouw. “We kijken dan in de richting van de residentiële woningbouw en grootschalige projecten zoals rusthuizen en scholen. Net omdat we dankzij de micro-fabriek goedkoper en sneller kunnen bouwen willen we nieuwe markten aanboren”, duidt de ceo van Vandenbussche. Het is overigens niet de bedoeling dat de robot enkel voor Vandenbussche zal produceren, maar ook voor andere aannemers of toeleveranciers. In functie van die vraag denken ze bij Vandenbussche al na over een tweede micro-fabriek op de site in Aalter.

De Britse tech start-up AUAR (Avon) werd in 2019 opgericht door de Britse Mollie Claypool en de Vlaming Gilles Retsin. AUAR telt elf werknemers en realiseert een omzet van 1,1 miljoen euro. Onlangs rondde het bedrijf ook een eerste kapitaalronde af. De start-up is gespecialiseerd in robottechnologie waarmee bouwbedrijven modulaire woon-units kunnen bouwen. De eerste micro-fabriek van AUAR staat nu in Aalter. Later dit jaar plant het technologiebedrijf nog twee robotcellen te installeren in de Verenigde Staten. De ambties bij AUAR zijn torenhoog. Tegen 2030 streeft het bedrijf naar een wereldwijd netwerk van 40 partners waarmee het uiteindelijk jaarlijks 75.000 modulaire woningen wil bouwen.