De Franse Ubiqus-groep viert dit jaar zijn dertigste verjaardag. In eigen land spitste het bedrijf zich oorspronkelijk toe op het leveren van transcriptiediensten waarmee beursgenoteerde bedrijven wettelijk voldoen aan de notuleringsplicht van hun raden van bestuur en ondernemingsraden. Doorheen de jaren deinde het activiteitenspectrum in de breedte uit, met vertaalwerk voorop. Toen de vraag naar vertaalwerk in de jaren ’80 en ’90 van de vorige eeuw sterk toenam, ging Ubiqus her en der bedrijven opkopen. Zo ook in België waar het in 2012 Data Translations (Zaventem) over nam. Zes jaar later integreerde Ubiqus Belgium ook Dhaxley Translations, dat vestigingen in Herentals en Leuven had. “Als generalistisch vertaalbureau kaderde de overname van Data Translations, dat in 2000 zelf Textran inlijfde, in een strategie van regionale expansie. De incorporatie van Dhaxley Translation zorgde niet enkel voor bijkomende schaalgrootte maar droeg ook bijkomende specialismen aan, met name automotive en life sciences,” duidt Van Haute.

Op vandaag heeft Ubiqus vestigingen in Frankrijk, België, Spanje, Italië, Ierland, Duitsland, Nederland, Zwitserland, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Canada. Met een 700-tal medewerkers klokte de groep vorig jaar af op een omzet van zowat 80 miljoen euro. Dit jaar stevent België op een inkomstenstroom van 7 miljoen euro af, die zal worden gegenereerd met vertalingen (70%), tolkwerk (20%) en transcriptiediensten (10%). Vorig jaar noteerde Ubiqus Belgium een groei van 21%. Voor de groep zijn bovenop nog eens enkele duizenden free-lancers werkzaam.

Het klantenspectrum oogt heel divers, gaande van een micro-KMO tot een multinational. Sterk exportgerichte maakbedrijven zijn trouwe afnemers van de diensten van het vertaalbureau.

Luc Van Haute: “Als generalistisch vertaalbureau is Ubiqus Belgium bedrijvig in alle bron- en doeltalen. Conform de groepsfilosofie doen we uitsluitend een beroep op medewerkers die in het land van de doeltaal leven en werken. Expats laten we links liggen want doorgaans kampen zij met een tanende kennis van hun moedertaal”.

Vertalen = breed begrip

“Vertalen is vandaag een breed begrip geworden,” weet Van Haute. “De hedendaagse vertaler is een heuse consultant geworden. Hoe gaat een bedrijf vandaag om met zijn meertaligheid? Hoe pak je de aanmaak van een website op taalkundig vlak aan? Waarom gebruik maken van deze of gene term? Starten we de opmaak van een brochure van nul of maken we gebruik van reeds eerder geschreven teksten en documenten?”, luidt het.

Ubiqus Belgium besteedt steeds meer aandacht aan hoe content wordt aangemaakt (formaat, platform, …) en hoe die voor het bedrijf als aanbieder van vertaaldiensten toegankelijk is. “We zijn heel sterk in het recycleren of hergebruiken van reeds gedane vertalingen. Dat heeft uiteraard een impact op de kostprijs maar eveneens op de consistentie in het hanteren van de terminologie en de doorlooptijd van het vertaalwerk”, zo nog onze gesprekspartner.

Ubiqus beschikt over een sterk geïnformatiseerd systeem en glossarium dat over de hele groep wordt uitgerold en die constant met de markt mee evolueren. “België is frontrunner binnen de groep qua techniciteit en kennis van het vertaalvak,” beklemtoont Van Haute omwille van hoge eisen van het Belgische bedrijfsleven.

Neural machine translation

Machinevertaling is vandaag de dag niet langer weg te denken. Functionaliteiten als Google Translate worden steeds vaker door de markt gebruikt. NMT ofte Neural Machine Translation is een concept dat sterk opgang maakt, waarbij machinevertaling gebruik maakt van een artificieel neuraal netwerk om de waarschijnlijkheid van een sequentie woorden te voorspellen, met als typisch resultaat volledige zinnen die binnen één enkel model worden gemoduleerd.

Ubiqus is één van de weinige spelers in de wereldwijde Top 20 met een eigen vertaal-engine, zo heet het. De eigenaar van de groep is trouwens ook voorzitter van de Python user group, zeg maar de programmeertaal achter machinevertaling.

Luc Van Haute: “Ubiqus is de enige speler met een vertaal-engine die zijn glossarium in secured datacenters opbergt. Dat is niet het geval met Google Translate waarbij elk toevertrouwd document wel ergens op het publieke Internet staat. Machinevertaling à la Google Translate is “niet secured” en kampt met een heel groot beveiligingsprobleem”.

Opmerkelijk is dat onze gesprekspartner in machinevertaling niet echt een bedreiging ziet voor het traditionele vertaal-métier. Ubiqus stelt zijn Translation Memory System (TMS) trouwens open voor zijn klanten en hun medewerkers. Het volstaat dat ze een API (application programming interface) aankopen om de brug te slaan met de vertaal-engine van Ubiqus, die vertaalvoorstellen kan formuleren voor alle frasen of termen die het TMS van de klant niet kent. “Klanten met een eigen vertaaldienst die van een eigen vertaalrobot met recyclagefunctionaliteit gebruik maken, doen een beroep op onze diensten voor “human translation”. Soms worden bepaalde delen van machinevertaalde teksten aan ons doorgespeeld omdat de precisie van bepaalde passages van cruciaal belang is. Denk bijvoorbeeld aan gerechtelijke vonnissen. Kortom, machinevertaling creëert voor traditionele vertaalbureaus bijkomende opportuniteiten. Steeds vaker schakelt men ons in voor het “editen” van door Google Translate vertaalde documenten. In sommige gevallen kost de revisie meer dan het vertaalwerk op zich”, zo nog onze gesprekspartner.

Bijkomend voordeel voor een vertaalbureau als Ubiqus is dat het vertaalopdrachten in alle mogelijke formaten aan kan, iets waar vertaalrobots het heel erg moeilijk mee hebben. Bovendien worden de vertaalde teksten, desgewenst, in een keurige lay-out gegoten. Voor vertaalopdrachten van audio- en video files kan men evenmin bij vertaalrobots terecht.

Content management-beheer

Waar vertaalwerk indertijd maar één schakeltje in de keten van het content management-beheer was, start het werk vandaag bij de creatie en revisie van content.

Luc Van Haute: “Vertaalwerk is vandaag een zaak van proces management. Wie beheert en verwerkt de binnenkomende content? Wie schrijft, wie vertaalt, wie valideert, …? Indertijd kwam het vertaalwerk aan het einde van de cyclus, nadat de content was gecreëerd. Nu wordt de reeds opgedane kennis tijdens het vertaalwerk aangewend om de klant te wijzen waar het maken van content kan worden vermeden wegens reeds bestaand. Specifieke software gaat na welke stukje tekst nieuw is en welk deel kan worden gerecycleerd. Die vermijdt ook dat niet geëigende terminologie in het content-creatieproces wordt gebruikt en zorgt zodoende voor de nodige consistentie”.

Precies op vlak van proces management poogt Ubiqus Belgium zich in de markt te onderscheiden. Voor de revisie van Nederlands, Engels, Frans en Duits heeft het bedrijf eigen medewerkers onder dak. Maar 24 van de 40 medewerkers zijn project managers die tussen klant en vertaler staan en van meetaf meedenken met de klant (content-creatie, lay-out, …) zodat deze maximaal kan worden ontzorgd. Het zijn ook die project managers die werken aan de maturiteit van de klant. Bij mature klanten gaan de betere vertaalbureaus de bestanden rechtstreeks ophalen in de systemen van de opdrachtgever om ze, na vertaling, in het gewenste formaat terug in het (website) content management-systeem of de knowledge database van laatstgenoemde te integreren. Dat bevordert opnieuw het proces management vermits de manipulatie van de te vertalen of vertaalde bestanden door de klant tot een minimum wordt herleid.

Ook in de toekomst neemt Ubiqus Belgium zich voor nog meer in te zetten op sterk gespecialiseerde sales managers, project managers en vertalers in bepaalde industriële niches. Finance en medtech zijn twee sectoren die daarbij hoog op de agenda staan.