In 2018 sprak Fost Plus de ambitie uit om circulaire economie op huishoudelijk verpakkingsafval te promoten. Vooral binnen de sfeer van de plastics bleek nog een heel eind te gaan. Inmiddels werden terzake specifieke sorteer- en recyclagecentra binnen de eigen landsgrenzen erkend. De invoering van de Nieuwe Blauwe Zak dikte het recyclagepercentage voor plastic huishoudelijke verpakkingen aan van 42% toen tot 51% vorig jaar. Daarmee ligt België duidelijk voor op Europa dat een recyclagepercentage van 50% in 2025 voorop had gesteld. Met de recente lancering upstream van het nieuwe aangiftesysteem MyFost zet Fost Plus een tool in de markt die sneller anticiperen op de nieuwe types verpakkingsproducten op de markt en bijgevolg de behandeling en recyclage van nieuwe afvalfracties binnen bereik brengt.

De circulaire economie-ambities van Fost Plus gaan geschraagd op drie poten, met name een meer kwalitatieve inzameling van huishoudelijk verpakkingsafval met het oog op een betere recyclage (cf. de Nieuwe Blauwe Zak), zowel in de thuis- als de buitenshuis markt, meer en diepgaander sorteren en recyclagecapaciteit maximaal binnen de eigen landsgrenzen creëren. Voor glas, papier, karton en metaal was al recyclagecapaciteit in eigen land voorhanden, voor huishoudelijk plastic afval lagen de zaken anders. Die aanpak wordt bovenop gestut door een verregaande digitalisering van de systemen van Fost Plus, met MyFost als jongste exponent. Die tool maakt het mogelijk om uit de overvloed aan data betere en snellere info in te zamelen waarop beleidsbeslissingen kunnen worden getroffen.

MyFost werd anderhalf jaar terug downstream gelanceerd (lees: ten gunste van de operatoren, nvdr.). Onlangs gebeurde dat ook upstream, met name ten behoeve van de producenten en handelaars die in het systeem aangifte van hun huishoudelijk verpakkingsafval doen. “MyFost vertaalt zich niet enkel in een optimalisatie van de bedrijfsprocessen, maar verleent ons ook de nodige input om het sorteer- en recyclageproces verder te verfijnen,” verduidelijkt Patrick Laevers, managing director van Fost Plus.

Naast MyFost rolde Fost Plus ook een nieuw business intelligence (BI)-systeem intern uit, waarbij de eigen data met gegevens uit andere databanken kunnen worden verrijkt. Nog voor het jaareinde zal het systeem kunnen worden gekoppeld met de databanken van Valipac, dat voor de inzameling en recyclage van bedrijfsmatige verpakkingen verantwoordelijk is.

De Nieuwe Blauwe Zak blijkt alvast de verhoopte inzameling van 8 kilogram extra huishoudelijk afval per inwoner op te leveren. Op dit ogenblik wordt het PMD in veertien fracties gescheiden, straks worden dat er vijftien of zestien. De sorteercentra zijn terzake alvast voorbereid, luidt het. “Tegen 2023 willen we 65% van het plastic huishoudelijk afval recycleren om in 2030 naar 70% door te stoten”, zo nog Laevers.

Nieuwe sorteer- en recyclagecentra komen “on stream”

Om die volumes te halen moeten alle erkende sorteer- en recyclagecentra uiteraard operationeel zijn.

Van de vijf nieuwe sorteercentra zijn er inmiddels drie actief, met name Indaver (Willebroek), PreZero (Evergem) en Valtris (Charleroi). Binnenkort start Val’up in Bergen zijn operaties op, later gevolgd door Sitel in Luik.

Van de recyclagecentra voor plastics is vooralsnog enkel Eco-oh! in Houthalen-Helchteren operationeel dat gemengde folies en gemengde polyolefinen verwerkt. In januari zal Ecoo Beringen van start gaan met de verwerking van polyethyleenfilm. Eind volgend jaar zal de tandem Suez-Alma, wiens recyclagecentrum tot Filao werd gedoopt, met de recyclage van PET-flessen een aanvang nemen. “In tegenstelling tot veel andere landen worden in België ook PET-schaaltjes uitgesorteerd. Heel binnenkort kennen we de verwerking van die schaaltjes aan een gespecialiseerde partij toe”, onthult onze gesprekspartner.

Inmiddels lanceerde Fost Plus ook een projectoproep voor de recyclage van polypropyleen en HDPE. De toekenning van die opdracht zou in het najaar plaats vinden.

Resten dan enkele nog kleinere volumes (zoals polystyreen, met als sprekend voorbeeld yoghurtpotjes of schaaltje van geëxpandeerd PS) in de huishoudelijke plastic afvalstroom die wellicht volgend jaar in een projectoproep zullen worden gebundeld.

Strijd met zwerfvuil

Bekend is dat op vlak van huishoudelijk verpakkingsafval vooral het zwerfvuil nog voor kopzorg zorgt.

Patrick Laevers: “Onze leden willen hoedanook elke verpakking gerecycleerd zien. Elke verpakking die finaal in het zwerfvuil terecht komt, kan niet worden gerecycleerd. Fost Plus bedacht daarom een systeem dat bovenop het goed werkend systeem van de Nieuwe Blauwe Zak kan worden geënt. Het heeft immers weinig zin twee systemen naast elkaar te positioneren die op dezelfde plaats op hetzelfde verpakkingsafval mikken. Met de Click lanceerden we in volle corona-tijd in Den Haan een proefproject voor de inzameling van zwerfvuil in “On-the-Go”-omgevingen. Ondanks Covid leverde een en ander voldoende info en data op om het systeem te perfectioneren, zonder dat daartoe bijkomende hardware vereist is, een eventuele aanpassing van het vuilbakkenplan in de beoogde omgeving niet te na gesproken”.

De Click is een nieuw commitment van de industrie om elke verpakking te recycleren. Vanuit het oogpunt van de circulaire economie heeft elke verpakking immers waarde. Het systeem beoogt de omzetting van gewenst sociaal bedrag in koopkracht. Wie zwerfvuil onderweg tegen komt en in de juiste straatvuilnisbakken deponeert, wordt daarvoor beloond met Circular UCoins (CUC) die bij de aangesloten lokale handelaars kunnen worden gebruikt. De afvalstroom uit straatvuilnisbakken ging voorheen naar de verbrandingsoven. Nu niet meer. De inhoud wordt voorgesorteerd, waarbij het PMD van het restafval wordt gescheiden. Over welke volumes op die manier zullen kunnen worden ingezameld, is vooralsnog geen duidelijkheid.

Midden juni werd de Click ook in Antwerpen geïntroduceerd. Tussen nu en het einde van het jaar wordt het concept over de kustregio uitgerold, met De Haan als voortrekker. In Namen ging het systeem op 1 september van start. Met Anderlecht lopen inmiddels gesprekken met het oog op een mogelijke opstart.