Sinds vorig jaar heeft VDL zijn busproductie in het West-Vlaamse Roeselare-Beveren verschoven naar een nieuwe fabriek op het bedrijvenpark Krommebeek. Op een 77.000 m² groot terrein bouwde het industrieel familiebedrijf een ultra-moderne productiehal met een oppervlakte 27.000 m². Ook werkplaatsen voor onderhoud en herstelling en de kantoren van VDL Bus & Coach Belgium vonden daar onderdak. Het tilt de totale tewerkstelling in Roeselare naar om en bij 500 mensen, zowat de helft van het Belgisch totaal bij VDL. Op de vroegere Jonckheere-site in hartje Beveren vinden enkel nog uitdovende restactiviteiten plaats.

Modernste busfabriek

In de nieuwe productievestiging rollen enkel elektrische bussen van de lijn. Hun assemblage is daar op een totaal nieuwe leest geschoeid, zegt directeur Alain Doucet van VDL Bus Roeselare. “Dit is misschien wel de modernste busfabriek in Europa. We grepen de kans om een fabriek op te bouwen rondom de bus en daarbij de visie, technologie en kennis over te nemen die wij in onze autofabriek in Born opdeden, met een krachtig logistiek concept waarbij voormontagelijnen op het juiste moment en in de juiste sequens onderdelen leveren aan de hoofdlijn.

“Het gebouw zelf getuigt met zijn vloerverwarming, groendaken, lichtstraten en bijna 2.000 zonnepanelen op de daken om vrijwel volledig in de eigen energiebehoefte te voorzien, conform onze focus op duurzaamheid. Want een groene bus is meer dan een bus met een batterij. Hij moet ook uit een milieuvriendelijke fabriek komen,” klinkt het.

De state-of-the-art accommodatie vertaalt zich in efficiëntiewinsten en kostenverlagingen. “De bouwtijd van een bus gaat omlaag van 1.000 naar 700 uur”, schat Rolf-Jan Zweep, ceo van VDL Bus & Coach. “Maar van een doorgedreven automatisering zoals die in de autoindustrie bestaat, kan bij ons geen sprake zijn. Bussen bouwen blijft werk voor vakmensen”.

Perfecte storm en zware transitie

De verhoogde productiviteit helpt om het hoofd boven water te houden op een zeer moeilijke markt, maakt hij duidelijk. “De afgelopen jaren zijn dramatisch geweest. Geen enkele sector is door de corona9-crisis zo zwaar getroffen geweest als de onze”. Daar komt bovenop dat de sector door een grondige transitie gaat en tegen ernstige materiaaltekorten aankeek. “Een elektrische bus is minstens tweemaal zo duur en minstens dubbel zo complex als een dieselbus. Dat vraagt om een complete omscholing van ons personeel en een volledige omschakeling van onze leveranciers. We zitten in een perfecte storm”.

Moederbedrijf VDL Groep houdt onder meer stand dankzij zijn zeer gediversifieerde activiteiten en tekende vorig jaar winst op (82 miljoen euro netto op een omzet van 6,4 miljard). De busdivisie (304 miljoen euro omzet in 2023) schreef wel opnieuw met rode inkt. Met de nieuwe vestiging in Roeselare zal het tij nog niet onmiddellijk keren, maar verwacht Zweep toch “grote stappen” naar een herstel van de rendabiliteit. De vraag naar elektrische bussen zit in de lift. De ontwikkeling van een nieuw platform voor reisbussen en de opstart van een assemblagelijn voor batterijen in Born moeten voor een bijkomende duw in de rug zorgen.

Maakindustrie leefbaar houden

Dan moet Europa wel werk maken van een gelijk speelveld waarop externe spelers zoals zwaar gesubsidieerde Chinese concurrenten niet ongehinderd kunnen meedingen naar contracten, onderstreepte president-directeur Willem Van der Leegte van VDL Groep. Daar hangt ook de toekomst van de maakindustrie in regio’s als Vlaanderen van af. “Wij kiezen bewust om te produceren in Europa, dicht bij onze klanten, met eigen vakmensen, de modernste technologie en de hoogst mogelijke duurzaamheid. We hebben daarbij zowel op lokaal als op Europees niveau de steun van de politiek nodig”.

Vlaams minister-president Jan Jambon en minister van Mobiliteit Lydia Peeters namen daar akte van. Jambon had lof voor de investering van VDL als bewijs dat “bussen bouwen in Vlaanderen en Europa toekomst heeft” en als illustratie van het belang van innovatie in dat streven. Peeters verwees naar het zero-emissieplan waarmee De Lijn in de komende jaren de vergroening en elektrificatie van zijn voertuigenpark fors zal opdrijven. Van de 2.200 eigen bussen van de Vlaamse vervoersmaatschappij dragen er vandaag zo’n 1.200 het VDL-logo, voegde zij daar aan toe.

Bod op Van Hool

De opening bij VDL valt samen met de sluiting bij Van Hool. VDL bracht samen met partner Schmitz Cargobull (voor de trailer-divisie) een bod uit op de failliete concurrent uit Koningshooikt. Even leek het alsof het duo vrije baan zou krijgen, maar in de jongste dagen kwamen nieuwe overnamekandidaten opdagen.

Topman Willem Van der Leegte benadrukt dat VDL graag een rol wil spelen in de doorstart van Van Hool om zo zijn busactiviteiten in België en Nederland te versterken. Veel meer wou hij daar niet over kwijt. “De onderhandelingen lopen. Een broedende kip moet je niet storen.”

Rolf-Jan Zweep ging wel een stap verder. “Wij zijn een gekende en erkende busbouwer en hebben op korte tijd en na een scherpe analyse een heel goed bod gedaan. Ik ben ervan overtuigd dat de curatoren daar vertrouwen in hebben.” Naar zijn mening is VDL de beste waarborg op een geslaagde doorstart.