Het nieuwe uitvoerrecord kwam er ondanks uiteenlopende globale uitdagingen. Zo kregen Vlaamse exportbedrijven vorig jaar af te rekenen met verstoringen in de productie- en distributieketen, maar ook met aanvoertekorten en stijgende grondstofprijzen.

Dat de Vlaamse export sterk uit de corona-crisis komt, is een economische opsteker. Zo surft onze regio - zij het sterker dan gemiddeld - mee op de stijgende lijn van de wereldhandel, die met een omzet van 28,5 biljoen dollar aan uitgewisselde goederen en diensten ook voor een record tekende in 2021. Of die tendens zich in 2022 zal doortrekken, valt af te wachten. De geopolitieke en -economische impact van de oorlog in Oekraïne dreigt de wereldhandel grondig te verstoren. De eerste cijfers van de impact op de Vlaamse uit- en invoer worden verwacht vanaf mei 2022.

Behalve de export bereikte ook de Vlaamse invoer een recordniveau in 2021. Die steeg met 34,7% tot 378,8 miljard euro. De invoer van bepaalde grondstoffen en onderdelen - cruciaal voor zowel productie in als export uit onze regio - is momenteel eveneens onstabiel.

De Vlaamse uitvoer nam feller toe dan die van het Waalse Gewest (+19,7%) en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (+2,7%). Vlaanderen was vorig jaar goed voor net geen 82% van de Belgische export.

In 2021 steeg de Vlaamse export (+27,6%) sterker dan het Europese gemiddelde (+18,9%). Onze uitvoer tekende een grotere groei op dan sterk exportgedreven landen als Duitsland (+14,1%), Nederland (+20%), Frankrijk (+15,8%), Italië (+18,2%) en Spanje (20,7%). Ook steekt de Vlaamse exportgroei ver boven die van het VK (+9,5%) uit.

De Vlaamse exportstijging is onder meer te danken aan de uitvoer van farmaceutische en chemische producten. Die groeide in 2021 met 42,4%. De centrale rol van Vlaanderen in de productie en wereldwijde distributie van corona-vaccins zorgde voor een ware exportboost. Vaccins alleen waren goed voor een toename van 25,3 miljard euro. Al zou de totale Vlaamse export ook zonder die uitvoer fors gestegen zijn, en dat met 19,4%.

De uitvoer van minerale brandstoffen en energieproducten (+76%) ging sterk vooruit onder de impuls van een stijgende vraag en aanzienlijke prijsschommelingen. Een ander vlaggenschip van de Vlaamse export is en blijft de machinebouw. Die sector tekende vorig jaar voor 11,5% meer export dan in 2020.

Ook de automobielindustrie blijft één van Vlaanderens belangrijkste exportbranches. Al heeft die er met een stijging van slechts 1,9% een moeilijk jaar op zitten. De teruggevallen export naar het VK ten gevolge van de Brexit ligt hier mee aan de basis. Al ging de Britse vraag al langer achteruit. Daarnaast speelden ook tekorten van onderdelen een rol.

De Top 5 van Vlaamse exportgoederen bestond uit (1) farmaceutische producten, (2) chemische producten, (3) minerale producten, (4) machines en elektronische apparatuur en (5) transportmaterieel. Samen maakten ze ruim de helft (57,3%) uit van de Vlaamse exportwaarde. Kunststoffen vielen net buiten deze top.

Ook vorig jaar exporteerden Vlaamse bedrijven vooral naar andere EU-landen. Zo vertegenwoordigt de intracommunautaire handel maar liefst 64,5% van de Vlaamse uitvoer. Een lichte stijging tegenover 2020, toen dat aandeel nog op 63% stond.

Ruim de helft (55%) van de Vlaamse uitvoer gaat naar vijf bestemmingen, waarvan er vier in stijgende lijn zitten tegenover 2020: Duitsland (+35%), Nederland (+33,9%), Frankrijk (26,1%), het VK (-2,6%) en de VS (+12,4%). Maar ook de export naar Italië (+16,9%), Spanje (+28,8%), Polen (+40%) en Japan (+163,5%) ging sterk omhoog. Dat Japan hiermee in de Top 10 verschijnt, is vooral te danken aan de enorme aanlevering van corona-vaccins.

De Europese markten buiten de EU - met sinds de Brexit dus ook het VK - tekenden in 2021 voor zo’n 11% van de Vlaamse export. Opvallend is wel dat de uitvoer naar het VK daalt met 2,6%. Daarmee zijn de Britten één van de weinige dalers onder de topbestemmingen van Vlaamse export. Vooral de automobielindustrie, machinebouw, textielsector en tuinbouw werden getroffen.

Ongeveer een kwart (24,4%) van de Vlaamse export gaat naar andere continenten dan Europa. Zowel in Noord-Amerika (+16,7%) als in Centraal-Amerika (+30,9%) en Zuid-Amerika (+30,7%), Azië (+40,5%) en het Midden-Oosten (+37%), Afrika (+51,1%) én Oceanië (+49,4%) boekte de Vlaamse uitvoer over het algemeen vooruitgang.