Hoe innoveren? (1)
01/05/2008 OM 00:00
- Luc Willemijns

Hoe innoveren? (1)
Innovatie is vandaag uitgegroeid tot een begrip dat uit het dagdagelijkse beeld nauwelijks nog weg te denken is. Een bedrijf dat niet innoveert is als een bedrijf dat amper evolueert. In deze reeks willen we dan ook even ons licht laten schijnen op dit belangrijk onderdeel van het bedrijfsleven. Meerbepaald zullen we in deze editie chronologischerwijs een inleidende kijk bieden op het innovatieve aspect, aangevuld met een woordje uitleg over de innovatiestrategie.
Innovatie specifiëren we als de optimalisering van een bestaand product, de ontwikkeling van een nieuw product en de invoering van een nieuw of duidelijk verbeterd productieproces voor de creatie van toegevoegde waarde. Met andere woorden is innovatie het resultaat van een vernieuwingsgerichte bedrijfscultuur waarin bovendien toekomstgerichte sturing van en samenwerking tussen alle bedrijfsdomeinen van cruciaal belang zijn.
Onzeker en complex
Met innovatieve ontwikkelingen betreedt het bedrijf gedeeltelijk de onbekende toekomst, wat uiteraard risicovolle factoren met zich brengt. Niemand kan echter de marktbehoeften en het concurrerende aanbod van de toekomst voorspellen. Bovendien zijn sommige innovaties al uit de tijd voor ze de kans krijgen de markt te betreden. Een tweede bron van onzekerheid is de onvoorspelbaarheid van de technologische ontwikkeling. Innovatieve producten of processen worden ontwikkeld met een technologie die men voor het eerst leert kennen en/of toepast. Er dreigt dus het risico van een technische mislukking, wat nu net het onderscheid tussen innovatie en investering duidelijk maakt.
Bovendien is innovatie geen activiteit van één persoon of één bedrijfsdomein maar is het “multidisciplinair”: ze wordt gestuurd en waargemaakt op verscheidene bedrijfsdomeinen. Om de innovatiecapaciteit van een bedrijf te analyseren onderscheidt men acht managementdomeinen (innovatiestrategie, marktgerichtheid, personeelsbeleid & bedrijfscultuur, productinnovatie, procesontwikkeling, realisatiemethoden, netwerken opbouwen en financiering) om zo uiteindelijk de zwaktes en sterktes van het bedrijf te kennen. Aan de hand van acht managementdomeinen bieden we u een bredere kijk op hoe men “Innovatie” binnen een onderneming aanpakt en/of voorbereidt.
Innovatiestrategie
Een strategisch innovatieplan bepaalt de globale doelstellingen die over een aantal jaren bereikt moeten worden en de wijze waarop die dienen gerealiseerd. Het strategische innovatieplan - onmisbaar als men innoveren wil - zal geconcretiseerd worden in een aantal projectplannen. Als je niet weet waar je naartoe wilt, speelt het geen rol welke weg je neemt.
De doelstellingen in een strategisch innovatieplan zijn zeer algemeen. Ze overspannen een ruim tijdsperspectief en bepalen met welke markt- en/of technologiecombinaties het bedrijf over een aantal jaren een rendabele marktpositie wil bereiken. Door deze brede benadering zijn ze minder concreet dan projectplannen.
Waar een projectplan over een bepaald product of productieproces handelt, spreken we hier over het innovatiebeleid van het bedrijf of van een bedrijfsdivisie als geheel. De doelstellingen in een specifiek product- of procesontwikkelingsplan zijn gedetailleerd en concreet. Ze concentreert zich op een bepaald product(ie)proces. Zo zal er precies in geformuleerd staan welke functies het product zal moeten vervullen, welke technische kenmerken zoals gewicht, afmetingen en energieverbruik vereist zijn en welke beperkingen aanvaard worden, wat de maximumkostprijs bedraagt, … Interpretatieruimte is beperkt.
Beperkingen
De algemene bedrijfsstrategie legt de belangrijkste grenzen vast waarmee de innovatiestrategie rekening mee moet houden. De algemene bedrijfsstrategie bepaalt bijvoorbeeld wat de kernactiviteiten van het bedrijf zullen zijn en welke activiteiten zullen stopgezet of afgestoten worden. M.a.w. kan de innovatiestrategie niet tegenstrijdig zijn met de bedrijfsstrategie.
In tegenstelling met de innovatiestrategie zal een specifiek projectplan uitdrukkelijk rekening houden met alle beperkingen die zullen opduiken tijdens de realisatieperiode. Projectplannen geven dus zoveel mogelijk precisering over wat nodig zal zijn en wat men dient aan te wenden. Elk detail dat in het ontwikkelingsplan van een product of productieproces ontbreekt, zal in de loop van de realisatie ervaren worden als een hinderlijk tekort en oorzaak van inefficiëntie.
Tips
- Heb inzicht in de factoren die aan de basis liggen van de innovatiestrategie.
- Stel een innovatiestrategie op.
- Communiceer en bewaak de innovatiestrategie.
- Werk een business-plan voor innovaties uit.
- Doe niets wat een ander beter kan.
- Beheer de intellectuele eigendommen.
(Deze reeks is gebaseerd op het boek “49 beste praktijken voor de innovatieve KMO” onder eindredactie van C. Callier, IWT, Brussel).