De zorgsector kampt met een acuut gebrek aan woongelegenheden voor mensen met een handicap. De overheid ontbeert momenteel de nodige middelen terwijl de private projectontwikkelaars zich weinig aangesproken voelen omwille van de weinig kapitaalkrachtige doelgroep. Vier zorginstellingen slaan daarom zelf de handen aan de ploeg en richten Inclusie Invest C.V.B.A.-S.O. op, een coöperatieve vennootschap met sociaal oogmerk. Bedoeling is aldus de nodige fondsen in te zamelen om in een tijdsspanne van tien jaar 1.200 nieuwe woongelegenheden voor personen met een handicap te bouwen. Om die ambities te realiseren hoopt Inclusie Invest 200 miljoen euro op te halen, aldus Paul Caes, algemeen directeur van Stijn V.Z.W. en mede-initiatiefnemer.

In de sector van de gehandicaptenzorg vertegenwoordigt de overheidsbetoelaging voor gebouwen minder dan 30%, weet onze gesprekspartner.

Bovendien zijn de voorwaarden om een bouwproject voor betoelaging in aanmerking te laten komen, bijzonder streng. Als dat dan al lukt, wordt vaak amper de helft van de subsidie uitgekeerd, luidt het.
De sector kampt derhalve met een acuut huisvestingsprobleem, dat alleen maar erger dreigt te worden.

Zeker nu de overheid een nieuwe methodiek invoert: mensen met een handicap krijgen van de overheid voortaan financiële steun voor zorgverstrekking en personeelsondersteuning, maar moeten voor hun niet-handicapgerelateerde kosten, zoals levensonderhoud, zelf opdraaien. Die omschakeling is volop aan de gang.

Paul Caes: “Mensen met een handicap hebben een beperkt inkomen, vaak een vervangingsinkomen. Dat beduidt dat binnen het nieuwe kader bijzonder weinig middelen overblijven voor het betalen van huisvestingskosten. De nood aan aangepaste woonaccommodatie is hoog, maar moet wel betaalbaar blijven. In bepaalde regio’s werd weliswaar een samenwerking met sociale huisvestingsmaatschappijen opgezet. Die blijken bereid een inspanning te doen, maar kunnen onmogelijk het probleem voor de hele sector oplossen”.

Voeg daarbij dat momenteel zowat 5.000 personen met een handicap op de wachtlijst staan met een vraag naar woonopvang of dagbesteding.

Zelfs indien de Vlaamse overheid erin slaagt tegen 2020 voor een zorggarantie voor zwaar gehandicapten te zorgen, dan nog zal de nood aan bijkomende huisvestingsmogelijkheden groot zijn. Zowel aan individuele als gemeenschapswoningen zal een gebrek blijven.

Sector neemt initiatief

Vandaar dat een aantal actoren in de zorgsector zelf de hand aan de ploeg slaan met de oprichting van Inclusie Invest C.V.B.A.-S.O., een bouwfonds dat focust op de realisatie van kleine opvangwoningen voor gehandicapten in stedelijke of gemeentelijke centra.

Initiatiefnemers zijn Stijn V.Z.W. (Overpelt), Emmaüs V.Z.W. (Mechelen), Groep Ubuntu en Pegode V.Z.W. (Niel).

Stijn V.Z.W. treedt op als inrichtende macht van een negental diensten en dienstencentra voor mensen met een handicap. Een 1.200 personeelsleden voorzien dagdagelijks in de opvang van zowat 1.800 personen met een handicap op een twintigtal locaties, voornamelijk in Limburg. In Scherpenheuvel heeft de organisatie een bouwproject in ontwikkeling dat in 2014 in gebruik zou worden genomen.

Emmaüs V.Z.W., dat ruim 5.000 medewerkers telt, baat 22 voorzieningen, ziekenhuizen en kinderkribben uit, die zich in hoofdzaak in de provincie Antwerpen situeren.

Groep Ubuntu (Avelgem) groepeert als netwerkorganisatie drie voorzieningen, met name Regenboog V.Z.W., Feniks V.Z.W. en ‘t Kruispunt V.Z.W.

Pegode V.Z.W., ten slotte, overkoepelt 13 woon- en dagbestedingsprojecten voor mensen met een beperking in de provincie Antwerpen.

“Bedoeling van Inclusie Invest is een zo breed mogelijk platform van investeerders aan te spreken die vanuit hun sociaal engagement vrede nemen met een beperkt(er) rendement. Ambitie is zoveel mogelijk fondsen in te zamelen om (kleinschalige) bouwprojecten voor de huisvesting van personen met een handicap op te zetten. We hopen een 200 miljoen euro op te halen om in de komende tien jaar een 1.200 woongelegenheden te kunnen realiseren. Dit alles in nauwe samenspraak met één van de driehonderd in Vlaanderen erkende voorzieningen, die de zorgverlening voor hun rekening nemen,” aldus Paul Caes.

Momenteel lopen onderhandelingen met het Fonds voor Personen met een Handicap, de Vlaamse regering en LRM met het oog op mogelijke steun. Inclusie Invest richt zich evenwel tot de brede markt. Particulieren kunnen intekenen voor minimum één aandeel ter waarde van 2.000 euro. Voor bedrijven en organisaties ligt de instapdrempel op minimaal 10 aandelen.

“De aangeboden huurprijzen zullen relatief bescheiden zijn gezien gerelateerd aan het inkomen van de bewoners. Wie intekent doet dit niet alleen vanuit een sociaal engagement maar ook uit de bereidheid om ethisch te beleggen,” zo nog onze gesprekspartner.

Inspraak

De vraag naar geschikte woongelegenheden voor personen met een handicap is bijzonder groot, alleen de centen ontbreken. Inclusie Invest’s verdient dan ook kans op slagen. Temeer omdat het de eerste maal is dat een dergelijk grootschalig initiatief in Vlaanderen wordt opgezet. Bovendien overstijgt het initiatief de provinciegrenzen.

“Gehandicaptenzorg wordt nog steeds sterk provinciaal georganiseerd,” stelt Caes vast.

Opmerkelijk is ook dat Inclusie Invest zich over de zuilen heen positioneert. Twee initiatiefnemers kunnen tot de confessionele zuil worden gerekend, de twee andere situeren zich veeleer in pluralistische hoek.

Niet onbelangrijk is dat de beleggers inspraak hebben bij de eventuele projectselectie. Zo spreekt het voor zich dat bepaalde regio’s die aanzienlijke middelen weten te mobiliseren voor een lokaal project, zwaarder zullen doorwegen bij de uiteindelijke keuze van het te financieren project.