Regeren is vooruitzien, vandaar dat succesvolle bedrijven als 3M continu speuren naar nieuwe belangrijke toekomstevoluties die ze gebruiken om nieuwe ideeën, opportuniteiten en kansen te ontdekken. Wenst u uw toekomstkansen te ontdekken, dan kan dit aan de hand van onderstaande zeven eenvoudige stappen.

Stap 1: Onderken het belang van toekomstdenken

Professor Gary Hamel was één van de eersten die het belang van vooruitzien voor bedrijven inzag.

In zijn boek “Competing for the future” stelde hij dat het bedrijf met de beste vooruitziende blik de beste kansen heeft om een leiderspositie in te nemen.

Elk bedrijf dat enkel succesvol is in herstructureringen of re-engineering maar faalt om de markten van de toekomst te creëren, zal steeds meer afglijden naar een gevecht rond lage marges en lage winsten van een business uit het verleden.

Om succesvol te zijn moeten bedrijven erin slagen om als eerste de nieuwe opportuniteiten te zien die niet gezien worden door teams in andere bedrijven of die door anderen niet worden benut.

Stap 2: Maak tijd vrij om toekomsttrends te ontdekken

“Om een goed beeld te hebben van de toekomst en zijn opportuniteiten”, aldus Gary Hamel, “moet een management team jaarlijks gedurende enkele maanden bereid zijn 20 tot 50% van zijn tijd hieraan te spenderen. Ook moet het bereid zijn om dit toekomstbeeld continu bij te sturen naargelang van de toekomst zich verder ontplooit.”

Bedrijfsleiders en managers slagen er dikwijls niet in om tussen de dagdagelijkse drukke bezigheden in tijd vrij te maken voor de toekomst.

Een tweede stap is dus tijd vrij maken voor de toekomst.

Stap 3: Kijk uit naar verschillende types van trends

Om een goed toekomstbeeld op te bouwen en toekomstkansen te identificeren, is het nodig om uit te kijken naar de voornaamste drivers, marktontwikkelingen, doorbraken of trends die een belangrijke impact zullen hebben op de branche.

De meeste van deze trends vallen onder één van de categorieën demografie, economie, politiek, ecologie, sociaal-cultureel of technologie.

Belangrijke trends zijn zo bijvoorbeeld:

- vergrijzing
- individualisering
- globalisering
- multiculturele samenleving
- duurzaamheid en milieubewustzijn
- instant economy versus onthaasting
- slimme materialen, technologie
- girl power.

De kunst is die trends te ontdekken die belangrijk zijn voor uw eigen industrie en bedrijf.

Stap 4: Gebruik verschillende manieren om trends te verzamelen

Bedrijven kunnen diverse manieren gebruiken om de mogelijke toekomsttrends van een markt in kaart te brengen.

Neem regelmatig vakliteratuur door

In de meeste vakliteratuur vind je een groot aanbod van artikels die helpen een beeld te vormen van de toekomsttrends. Zo bijvoorbeeld artikels over nieuwe producten, nieuwe technologieën, marktevoluties, marktvoorspellingen, marktonderzoeken, interviews enz.

U kan interessante artikels verzamelen en op regelmaat hiervan een overzicht maken. Dit kan u bijvoorbeeld gebruiken ter inspiratie bij de aanvang van een brainstorm.

Organiseer een brainstorm

Breng medewerkers bij mekaar en doe een “trend”-brainstorm. Nodig vooral zij uit die zicht hebben op de markt zoals bijvoorbeeld marketeers, mensen van de klantendienst, verkopers, management, technologie-managers, productontwikkelaars en dies meer.

Ook mensen met een goed waarnemingsvermogen en die “anders kijken” kunnen goede trends aanbrengen. Vraag bij de start van de brainstorm aan iedereen even voor zichzelf de voornaamste trends neer te schrijven, bij voorkeur op post-it’s. Doe dan een rondvraag en breng alle trends van iedereen tesamen op een flipchart.

U zal verbaasd zijn van het resultaat. Hebt u al wat ervaring met dergelijke brainstorms, probeer dan ook eens mensen van buiten de organisatie zoals klanten of leveranciers uit te nodigen om mee te doen. Zij vinden dit meestal ook boeiend en wie weet ontstaan er wel gezamelijke projecten.

Bezoek regelmatig een beurs

Een beurs is dikwijls een hoogtepunt voor een sector en een moment waar veel bedrijven nieuwe innovatie en producten tonen. Zij kunnen belangrijke ontwikkelingen aangeven.

Tijdens de beurs zijn er tevens diverse seminaries, events en publicaties die inspiratie bieden. Goed kijken met aandacht is opnieuw de boodschap. Sommige mensen slagen er steeds in om andere dingen te zien en te ontdekken dan anderen.

Raadpleeg of organiseer marktonderzoek

Markt- en consumentenonderzoek kunnen ook bepaalde trends aangeven. Deze onderzoeken handelen meestal over klantbehoeften, marktgrootte en groei of de marktstructuur . Dergelijke onderzoeken peilen meestal naar de actuele situatie en minder naar de toekomst.

Ook zijn de bevragingen meestal aan een brede groep van gebruikers en de vraag is of zij wel goed de toekomst kunnen aangeven. Beter is u te richten tot de “lead user” of zij die steeds het eerst zijn om nieuwe producten te kopen, te testen en zelf aan te passen aan hun eigen noden.

Om de toekomst en de trends beter in kaart te brengen wordt er steeds meer beroep gedaan op specifieke methodes zoals future scenario’s, backcasting, foresight; ...

Raadpleeg een trendwatcher of futuroloog

Er bestaan vandaag menig trendwatchers en organisaties die gespecialiseerd zijn in trendonderzoek en die regelmatig trend-publicaties uitbrengen. Voorbeelden hiervan zijn Trendwatching.com, Trendwolves, Pocketmarketing, Bexpertise, Trendslator en Bakas.

Een trendwatcher is een persoon die kijkt wat er leeft in de samenleving en die de nieuwste trends voorspelt en signaleert. Een trendwatcher wordt ook wel aangeduid met de term futuroloog. Let wel dat u een trendwatcher neemt die bij voorkeur branche-ervaring heeft.

Dikwijls vindt u ook interessante informatie bij branche-organisaties zelf (bijvoorbeeld Sirris voor technologietrends ) of bij kennisinstituten zoals bijvoorbeeld Flanders DC.

Stap 5. Maak onderscheid tussen trends en mega-trends

U hebt nu hopelijk een aantal trends geïdentificeerd. Met sommige van deze trends kan nu een mega-trend gemaakt worden. Mega-trends zijn trends die moeten voldoen aan de volgende kenmerken: minstens dertig jaar houdbaar, overal op de wereld invloed uitoefenen, invloed hebben op verschillende generaties en goed te onderscheiden/benoemen zijn. Hebt u zo een mega-trend gevonden, zoek dan een nieuwe naam voor deze mega-trend.

U heeft nu een lijst van enkele tientallen relevante trends en mega-trends. Sommigen zijn meer relevant dan andere en het komt er dus nu op neer om de voornaamste te kiezen.

Stap 6. Kies de belangrijkste trends en mega-trends

Om voldoende draagvlak te creëren in een organisatie, is het van belang dat belangrijke keuzes gezamenlijk worden genomen, namelijk met ieder die een belangrijke rol heeft bij de implementatie. Om dit vlot te laten verlopen, kan men groepsbeslissingstechnieken inschakelen zoals bijvoorbeeld de nominale groeptechniek of de Las Vegas voting-techniek.

Vooral deze laatste is een vrij eenvoudige methode om snel tot keuzes te komen. Met deze methode ontvangt elke deelnemer een aantal punten die ze mogen verdelen over alle verzamelde trends.

Na de stemming worden alle punten per trend samengeteld waardoor de voornaamste trends snel zichtbaar worden.

Stap 7. Bedenk nu uw kansen van de toekomst

De uiteindelijk gekozen drivers of trends zijn nu belangrijke prikkels om te brainstormen . Een veel gebruikte techniek hiervoor is de brainwalking-methode. Dit is een bewezen methode waarbij elke gekozen trend op een flip-overblad komt die dan rondom in een brainstormkamer wordt opgehangen.

De groep wordt opgedeeld in groepjes van één tot drie personen en elk groepje gaat vervolgens per trend een tiental minuten brainstormen. Alle ideeën van elke groep worden met post-its bij elke trend genoteerd. De begeleider zorgt ervoor dat iedereen aan het woord komt en dat er geen kritiek op de geopperde ideeën wordt geleverd.

Meestal duurt deze fase enkele uren. Belangrijk is dat er in de groep een productieve en creatieve ontspannen sfeer heerst zodat er een continue stroom van ideeën ontstaat. Een gemiddelde brainstorm brengt zo makkelijk 100 tot 400 ideeën op afhankelijk van het aantal deelnemers en de genomen tijd.

Gebruik bijvoorbeeld opnieuw de Las Vegas voting-techniek om de beste toekomstideeën te selecteren, te bespreken en te plannen.

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met gro3 (Lier). Meer info: 03/489.32.80 of www.gro3.com).