Niet minder dan 16% van de werknemers geeft aan dat ze gedurende de twaalf maanden vóór de bevraging agressief benaderd werden op het werk. Dat is meer dan een verdubbeling tegenover de 7% van het jaar daarvoor. Het is opmerkelijk dat werknemers zich hier vooral het slachtoffer lijken te voelen van externen (55%) en minder van één collega (26%), de leidinggevende (18%) of een groep collega’s (8%). Agressie komt dus vooral voor in sectoren met veel externe contacten: 21% van de medewerkers uit de niet-commerciële dienstensector voelt zich het slachtoffer van agressie op het werk, tegenover 14% in de commerciële dienstensector en 9% in de industrie.

Binnen de niet-commerciële dienstensector voelt meer dan 1 op 4 werknemers uit het onderwijs (27%) zich het slachtoffer van agressie alsook 23% van de werknemers uit de gezondheids- en welzijnszorg, en 20% van de werknemers uit de openbare diensten en de overheid. De “slachtoffers” zijn verder hoofdzakelijk vrouwen en bedienden: 18% van de vrouwen versus 13% van de mannen en 18% bedienden versus 10% arbeiders en 9% kaderleden.

Een exacte verklaring voor de stijging is moeilijk te geven, aldus Securex. Enerzijds blijkt dat mensen steeds mondiger worden, dat grenzen worden verlegd en dat de dader zijn agressie soms eerder als assertiviteit aanziet. Anderzijds zou het kunnen dat werknemers gewoon ook gemakkelijker melding maken van agressie dan vroeger. Contactberoepen (bijvoorbeeld baliemedewerkers in OCMW’s, onderwijs of dienstenchequebedrijven) geven toch aan dat ze die stijgende tendens al enkele jaren voelen, zo luidt het.

Baas grootste pester, 50-plussers vaakst dupe

Begin 2013 geeft 11% van de werknemers aan zich gediscrimineerd te voelen op het werk tijdens de twaalf voorafgaande maanden. Dat cijfer is hetzelfde als in 2012. Opvallend is dat 65% van de “slachtoffers” zich gediscrimineerd voelt door zijn of haar leidinggevende, tegenover 23% door één collega’s, 23% door een groep collega’s en 8% door externen (klanten, leveranciers, …).

Bovendien ervaren werknemers ouder dan 50 jaar hier blijkbaar meer last van dan hun jongere collega’s (16% vs. 9%). Daar iemand die zich gediscrimineerd voelt vaker van werkgever wil veranderen (20% vs 7%) en oudere werknemers hier minder kans toe hebben, is dat een duidelijk probleem.

Begin 2013 klaagt 10% over pesterijen op het werk gedurende de voorbije twaalf maanden. Dat cijfer is niet significant veranderd sinds 2005. Eens te meer zijn de leidinggevenden hoofdzakelijk de bron van het kwaad (52%) en in mindere mate één collega (36%), een groep collega’s (15%) of externen (9%). Ook hier vormen werknemers ouder dan 50 jaar een kwetsbare groep (14% vs 9%).

Nieuwe wetgeving ter preventie van psychosociale risico’s

Een positieve noot is dat 8 op 10 werknemers in 2013 aangeven bij een vertrouwenspersoon terecht te kunnen wanneer ze zich het slachtoffer van ongewenste omgangsvormen voelen.

Sinds 1 september 2014 is de nieuwe wetgeving over psychosociale risico’s op het werk in werking. De afspraken voor psychosociale interventie gelden sindsdien bij elke psychische schade door kenmerken van werk en organisatie waar de werkgever impact op heeft. Dus niet enkel bij pesten, agressie of ongewenst seksueel gedrag op het werk, maar bijvoorbeeld ook bij stress en burn-out. De vertrouwenspersoon en de preventie-adviseur zien hun werkterrein daardoor verruimd. De bescherming van de werknemer blijft wel enkel gelden bij een formele en aanvaarde klacht over pesten, agressie of ongewenst seksueel gedrag op het werk.

Aanleiding tot stress en demotivatie

Werknemers die zich het slachtoffer voelen van pesterijen, discriminatie of agressie ervaren meer stress op het werk en hebben daardoor meer last van spanningsklachten. Grensoverschrijdend gedrag leidt bijgevolg tot meer frequentie en vooral meer langdurige afwezigheden door ziekte.

Maar de sterkste impact is er op de tevredenheid en de intentie om de werkgever te verlaten. Vooral pesterijen zorgen voor een verdrievoudiging van het aantal ontevreden werknemers en van het aantal werknemers die op korte termijn van werkgever willen veranderen.

(Bovenstaande bijdrage kwam tot stand in samenwerking met Securex).

Meer info: www.securex.be.