De Vlaamse Waterweg N.V. beheert en ontwikkelt zijn waterwegen als een krachtig netwerk dat bijdraagt tot de economie, de welvaart en de leefbaarheid van Vlaanderen. Een goed functionerende economie heeft een goed draaiend mobiliteitsnetwerk nodig. De binnenvaart kan hierin een belangrijke rol spelen.

Waarheen vaart de Europese binnenvaart? De Vlaamse Waterweg volgt op de voet wat er internationaal en in de Europese Unie gebeurt. Zo zorgt de organisatie ervoor dat de eigen projecten ook bij de Europese instanties op de agenda komen. Dat gebeurt niet alleen. Ook MOW en INE (Inland Navigation Europe), de gemeenschappelijke stem van binnenvaartorganisaties binnen Europa, werken eraan mee.

De Vlaamse Waterweg volgt voorts van dichtbij de subsidiemogelijkheden in Europa op. Die helpen om projectideeën, eventueel in samenwerking met andere (internationale) partners, uit te werken.

Op het vlak van de innovatie in de binnenvaart, focust de Europese Unie vooral op vergroening en digitalisering. “Op beide domeinen is Vlaanderen een koploper. De aanpak en uitbouw van RIS (River Information Services) van de Vlaamse Waterweg geldt als voorbeeld voor de andere Europese lidstaten. Voorts lopen er momenteel Europese programma’s over alternatieve brandstoffen, automatisatie, building with nature, circulaire economie, …”, aldus Krista Maes, operationeel directeur van De Vlaamse Waterweg.

Onbemand varen

Ook inzake onbemand varen loopt Vlaanderen overtuigd voorop. Er zijn maar twee landen bezig met onbemand varen in de binnenvaart, met name Nederland en België. In de ruimere maritieme sector lopen onder meer in Noorwegen en Finland projecten over onbemand varen. Maar daar staat alles nog in de kinderschoenen.

“Voor de sector zijn dit soort pioniersprojecten soms beangstigend”, zegt Krista Maes. “Maar ze kunnen ook kansen creëren. Wij zien als eerste wat de voor- en nadelen zijn van een technologie. We bepalen zelf mee waarop de focus ligt.”

Bij het project “Autonoom varen in de Westhoek” is het de bedoeling om in het najaar van 2018 een schaalmodel op de IJzer autonoom te laten varen en zo de mogelijkheden verder te onderzoeken. Op internationaal vlak is er sinds enkele maanden een forum, zodat verschillende landen informatie kunnen uitwisselen met elkaar. De technologie om autonoom te varen is vandaag al beschikbaar.

Demo-projecten zoals het project in de Westhoek zijn essentieel om na te gaan hoe de praktijk verloopt. Welke aanpassingen aan de infrastructuur zijn er vereist? Hoe verloopt de interactie met ander scheepvaartverkeer? En welke wijzigingen blijken er nodig aan de wetgeving? Vooral de regelgeving aanpassen zal nog heel wat tijd in beslag nemen, omdat dat op verschillende niveaus moet gebeuren.

Ook in Duitsland komt er een proefproject op de Elbe, waar momenteel niet overal kan worden gevaren. Met behulp van autonoom varende kleine schepen wil het proefproject de Elbe toch voor transport over het water inzetten.

Uit een en ander blijkt dat De Vlaamse Waterweg bij autonoom varen vooral naar nieuwe en bijkomende goederenstromen voor de binnenvaart kijkt. Het is niet zozeer de bedoeling om de huidige schepen zomaar te vervangen.

Autonome en geautomatiseerde binnenvaart

Als waterwegbeheerder wil De Vlaamse Waterweg organisaties ondersteunen om nieuwe technologieën met betrekking tot Smart Shipping te testen. Daarom opende de organisatie op zijn symposium van 18 mei 2018 zijn testgebied voor autonome vaartuigen. Dit Vlaamse testgebied omvat het volledige netwerk van de Vlaamse Waterweg. Testen kunnen enkel uitgevoerd worden mits toestemming en indien het schip voldoet aan alle huidige wet- en regelgeving.

Vandaag is er weinig plaats voor innovatie in de wet- en regelgeving. Daarom wil De Vlaamse Waterweg N.V. tegen 2020 een kader creëren dat autonoom varen in Vlaanderen toelaat. De Vlaamse Waterweg nv is reeds gestart met juridisch onderzoek naar een kader waar meer plaats is voor innovatie. Dit zowel op Vlaams als op internationaal niveau.

Een organisatie die een test wil uitvoeren kan via het aanvraagformulier op https://www.vlaamsewaterweg.be/smart-shipping een testaanvraag indienen.