Diegene die economische wetenschappen studeert, leert tal van theorieën. Dat economische actoren, dus wij allemaal, ons bijvoorbeeld altijd rationeel gedragen. Omdat we alle informatie analyseren en dan pas een oordeel vormen - heel rationeel. Als dit zo is, dan zouden alle beurzen waarop alle rationele beleggers hun rationele besluiten nemen, uiterst efficiënt zijn. De koersen die daar tot stand komen zouden dan altijd, dat wil zeggen op elk moment, de werkelijkheid weerspiegelen. Wat een onzin!

Wij allen (tenminste diegenen buiten de ivoren toren) weten dat de reële wereld anders is dan de geconstrueerde wereld. Niemand handelt altijd rationeel. Niemand kan alle informatie analyseren, zelfs als hij hierover zou beschikken. Hij baseert zich veeleer op zijn ervaringen en verwachtingen. Kortom: Hij vertrouwt vaker op zijn gevoel dan op zijn verstand.
Geen mens zou de lotto spelen als hij serieus over de kansberekening nadacht. De lottospeler speelt lotto omdat hij wekelijks in de krant berichten leest over een geluksvogel die de jackpot heeft gewonnen en nu niet meer weet wat hij met al zijn miljoenen moet doen. Waarom zou hij de volgende keer die geluksvogel niet zijn?!

Verhalen verbreiden zich vandaag razendsnel

Wat ik daarmee wil zeggen: er zijn verhalen die belangrijk zijn - en die ons gedrag beïnvloeden. Dat geldt ook en vooral voor economische thema's, inclusief de beurs. Nobelprijswinnaar Robert Shiller heeft het over de "narratieve economie". Een narratief, een verhaal verbreidt zich vandaag razend snel. Via het Internet, de sociale media, over alle landsgrenzen heen. Verhalen ontwikkelen zich verder en er wordt op voortgeborduurd door tal van verhalenvertellers. Werkelijkheid en fantasie lopen door elkaar. Wat is eigenlijk waar - en wat is niet waar?
Verhalen kunnen zich verbreiden als virussen, net als bij een epidemie. Hoe verder de epidemie zich ontwikkelt, des te groter is de invloed van het narratief op de realiteit, onafhankelijk van het feit of het bronverhaal waar of onwaar was.

Cryptomunten goed voorbeeld van "narratief"

Laten we bijvoorbeeld eens kijken naar cryptomunten, één van de veelbesproken thema's nu. Na de razendsnelle stijging volgde een duidelijke terugval en volgde weer herstel. De media overladen ons met nieuws over dit thema, vooral over de bitcoin. Niet in het minst vanwege het mysterie eromheen - het feit dat de uitvinder een fantoom schijnt te zijn. Dat helpt natuurlijk bij het ontstaan van legendes. De sociale netwerken staan bol van standpunten, meningen en vermeende prognoses.

Ook wij volgen de ontwikkeling van de bitcoin heel aandachtig. Mijn collega's van het Flossbach von Storch Research Institute hebben onderzocht of er een verband is tussen de frequentie van de berichten in de media en de prijsontwikkeling van de bitcoin. Ofwel: of het narratief van veel verhalenvertellers de werkelijkheid inderdaad beïnvloedt. En ja, u kunt het al raden: ja, mijn collega's konden een verband aantonen. Maar wat betekent dat?

Iedereen kan vandaag dankzij de sociale media een narratief de wereld insturen. Afhankelijk van hoe goed het verhaal is verpakt, is er een dankbaar publiek, ook al concurreren tal van andere verhalen om de gunst van het publiek. Het probleem voor beleggers is dat het vermoedelijk nooit zo moeilijk was om een onderscheid te maken tussen ware en onware verhalen. Een onwaar verhaal klinkt vaak erg goed omdat de verhalenverteller des te meer moeite heeft gedaan om het mooi te verpakken. Een waar verhaal klinkt daarentegen vaak slecht.
Beleggers doen er goed aan zich hier bewust van te zijn. Het zou een eerste stap zijn om zich te beschermen tegen de gevolgen van een epidemie.